Smaakt witloof straks anders? ‘Niet iedereen is fan van de bittere smaak’

Waarom bent u een onderzoek gestart over hoe we witloof minder bitter kunnen maken?

“Omdat daar veel vraag naar is, onder meer vanuit de sector van witlooftelers zelf. De laatste jaren zien we dat de vraag naar witloof daalt. Vooral veel jonge mensen zijn geen liefhebber van de bittere smaak. Vandaar dat het interessant is om te kijken hoe je aan die veranderende vraag kunt voldoen, door verschillende soorten van witloof aan te bieden met gradaties van bitterheid.”

“We hebben trouwens niet alleen de bitterheid van witloof onderzocht, maar ook van cichorei. Dat wordt onder meer gebruikt om inuline te verkrijgen. Dat is een oplosbare vezel die een goed effect heeft op onze darmflora en volop gebruikt kan worden bij onderzoek naar bijvoorbeeld prikkelbaredarmsyndroom. Alleen moet de bittere smaak van de cichorei er achteraf uit gefilterd worden, waardoor het productieproces van inuline erg duur is. Door de bittere smaak te reduceren bij cichorei, zouden we voortaan ook makkelijker bloem met inuline kunnen produceren. Daarvan zouden we brood of snacks kunnen maken die een positief effect hebben op de darmflora en ook door mensen met glutenallergie gegeten kan worden.”

Hoe zijn jullie erin geslaagd om de genen te vinden die voor die bitterheid zorgen?

“Van drie genen was het al bekend dat ze belangrijk zijn voor de aanmaak van bittere stoffen. Nu hebben we nog een gen gevonden dat met bitterheid gelinkt wordt en dat voordien nog niet in cichorei ontdekt was. We zijn erin geslaagd om aan de hand van de zogenaamde CRISPR-techniek heel precies dat gen uit te schakelen. Vervolgens konden we zien dat de plant geen stoffen meer produceerde die we met bitterheid associëren.”

Kunnen we dus binnenkort minder bitter witloof op ons bord verwachten?

“Niet meteen. We weten wel min of meer wat die bittermoleculen doen bij andere planten, maar meer onderzoek moet uitwijzen of de aanpassing van de genen de smaak van witloof of cichorei niet op een andere manier zal beïnvloeden.”

“Ook de Europese wetgeving maakt het lastig om CRISPR-witloof op de markt te brengen. In Europa worden met CRISPR bewerkte planten namelijk even streng gereguleerd als genetisch gemodificeerde organismen. Nochtans brengen wij enkel een knip aan in het DNA waarna de plant zelf de mutatie aanmaakt. Aan de plant kun je dus niks anders zien dan mocht die mutatie op natuurlijke wijze ontstaan zijn.”

Denkt u dat we over een aantal jaren wel in de supermarkt gaan kunnen kiezen tussen groenten met verschillende gradaties van bitterheid of zoetheid?

“Dat is zeker niet onrealistisch. Op vlak van CRISPR is Europa vandaag dus vrij streng. Maar je kunt hetzelfde bereiken met veredeling, al duurt het dan langer. Dankzij ons onderzoek weten we nu precies welke genen voor bitterheid zorgen. Door veredelde planten te vergelijken kun je dus diegene eruit filteren die die genen missen. Daar zijn onderzoekers vandaag al mee bezig. En natuurlijk moeten die planten dan nog steeds beoordeeld worden op tal van andere kenmerken voor ze eventueel op de markt kunnen komen.”