Na gas en elektriciteit stijgen ook prijzen van benzine en diesel fors. Wat is er aan de hand?

Vorige week steeg de maximumprijs voor diesel al naar een nieuwe recordhoogte van 1,817 euro per liter, vanaf zaterdag is dat ook het geval voor benzine 98: voor één liter betaalt u dan 1,874 euro. De vorige records dateren van amper twee maanden geleden. Sindsdien waren de prijzen weer lichtjes gedaald, maar dat was dus van heel korte duur.

Er zijn verschillende redenen waarom ook de brandstofprijzen de pan uitswingen. “Net als alles in de economie is het een kwestie van vraag en aanbod”, zegt woordvoerder Jean-Benoît Schrans van Energia, de nieuwe naam voor de Belgische Petroleum Federatie. “We merken dat de vraag naar olie de afgelopen maanden nog is toegenomen, vooral dan in China. Bovendien zorgt de stijging van de aardgasprijzen ervoor dat mensen steeds meer alternatieven gaan zoeken om woningen en bedrijven te verwarmen. Dat zet druk op de prijs van de ruwe aardolie.”

Maar de belangrijkste redenen bevinden zich aan de aanbodzijde. “De OPEC+ ( de organisatie van olie-exporterende landen, inclusief Rusland, DT) had al in november vorig jaar beslist om 400.000 extra vaten olie per dag op te pompen, maar tot nu toe is die beslissing nog steeds niet uitgevoerd. Woensdag zaten de landen opnieuw samen, de komende maanden zouden de extra vaten wel geproduceerd worden. Dat zou toch al moeten leiden tot een gunstig effect op de prijs.”

Daarnaast wordt er ook steeds minder ingezet op het vinden van nieuwe olievelden omwille van de omslag naar duurzame energie. “Met haar New Green Deal en ambities voor 2030 wil de Europese Unie resoluut inzetten op alternatieve energiebronnen. Maar ze mag niet vergeten dat over acht jaar nog altijd 75 procent van de wagens op gewone brandstof zal rijden. Er moet dus nagedacht worden over een zachte transitie. Bovendien moet door de Europese regelgeving nu al meer dan 10 procent van de brandstofproducten uit biologische bestanddelen bestaan. De productiekosten hiervan zijn vier tot vijf keer hoger dan die voor gewone brandstoffen. Dit heeft ook een impact op de prijs.”

Politieke instabiliteit

En er is natuurlijk de geopolitieke instabiliteit met de oorlogsdreiging in Oekraïne. Een derde van de aardolie in België wordt ingevoerd vanuit Rusland. “Nu al zijn er speculanten die de prijzen de hoogte injagen omdat ze een oorlog verwachten. Als dat gebeurt, dan dreigt er een forse prijsstijging in heel Europa, dat is duidelijk. Rusland is onze belangrijkste leverancier.”

Energia pleit ervoor dat de Belgische overheid nu al ingrijpt. “Op dit ogenblik is het zo dat de accijnzen op alle olieproducten even hoog liggen”, zegt Schrans. “Maar aangezien al 10 procent van de brandstoffen verplicht uit biologische bestanddelen bestaat, zou de overheid kunnen beslissen om de belastingen op dit gedeelte al te verlagen. Het zou de prijzen doen dalen én het zou een stimulans zijn om steeds meer in te zetten op biobrandstoffen.”

Accijnzen

Schrans pleit ook voor het systeem van de omgekeerde cliquet, dat al op tafel ligt bij de hervorming van de energieprijzen. “Nu is het zo dat de stijgende tarieven hun invloed hebben op de overheidsinkomsten: de accijnzen stijgen mee. Er zou een automatisch systeem kunnen ingevoerd worden waarbij die accijnzen dalen bij fors toenemende prijzen. Zo zouden prijsverhogingen getemperd kunnen worden. Ik heb de indruk dat de overheid hiervoor wel openstaat.”

Tot slot, de vraag van één miljoen – of beter de vraag van 1,874 euro: moeten we binnenkort ook aan de pomp meer dan dubbel zoveel betalen om de auto vol te tanken? “Ik hoop dat dat niet het geval zal zijn, maar het is heel moeilijk om op langere termijn voorspellingen te doen omdat dit afhangt van zoveel verschillende factoren. In de nabije toekomst zie ik de tarieven nog wel wat stijgen. Maar de prijs van ruwe olie is nu alweer lichtjes aan het dalen. Optimism is a moral duty”, besluit Schrans.