Bejaarden geëvacueerd uit wooncomplex, zaakvoerders naar onderzoeksrechter: hoe kon zoiets gebeuren?

Consternatie alom donderdagmorgen in Geraardsbergen. Parket en politie vielen bij het krieken van de dag binnen in Alegria Cohousing, een wooncomplex met tot vorig jaar serviceflats. De Vlaamse overheid trok in de zomer echter de erkenning in omdat de bewoners van de assistentiewoningen eigenlijk de zorg nodig hadden van een woonzorgcentrum. De eigenaar vormde de residentie meteen om tot een cohousing-project met private huurwoningen, maar de politie vond er bij de huiszoekingen - naast Alegria ook in het vlakbij gelegen, wel nog erkende De Kloef - niet alleen 40 niet-Belgen, maar ook 20 ouderen die zorgbehoevend zijn. Zeventien onder hen werden met een ambulance overgebracht naar nabijgelegen ziekenhuizen. Drie anderen kregen via thuisverplegers onderdak.

Spoedarts Ignace Demeyer, die samen met gerechtspsychiater aanwezig was bij de inval, verklaarde op de openbare omroep dat hij er dementerende ouderen aantrof en mensen die echt hulp nodig hebben. “Verwaarlozing”, was de kwalificatie die hij eraan meegaf.

LEES OOK. Bejaarden geëvacueerd uit woonzorgcentrum omdat ze niet de juiste zorg krijgen

Burgemeester Guido De Padt (Open VLD) zegt niet te hebben geweten dat er zorgbehoevende ouderen in het complex woonden. “Bij een controle een maand na het intrekken van de erkenning is door de politie toen vastgesteld dat dat niet het geval was. Maar blijkbaar zijn er nadien ouderen teruggekeerd. Sommigen waren inderdaad verknocht aan de plaats waar ze verbleven en hadden het moeilijk om er weg te gaan. Dat bleek voordien al”.

Maar aangezien het kort na het intrekken van de erkenning een cohousing-project werd, en het dus privéwoningen werden, kon De Padt naar eigen zeggen niets meer controleren. “Ik kan ook niet elke dag voor de poort gaan staan en controleren wie binnen en buiten gaat. Ik heb ook contact gehad met de politie en volgens hen waren er geen malversaties”.

(Lees verder onder de foto)

Het parket trof in totaal 17 ouderlingen aan die niet zelfredzaam waren. “Gezien deze mensen een extra verzorging nodig hebben, dienen zij opgevangen te worden in een aangepaste en erkende instelling”, aldus het parket. “Tevens werd één persoon aangetroffen die geen geldige verblijfstitel had.”

De zaakvoerders van de assistentiewoningen, de 49-jarige Stefaan P. en zijn 37-jarige echtgenote, zullen daarom voorgeleid worden voor de onderzoeksrechter in Oudenaarde. Ze hadden geen vergunning.

“Ondertussen kunnen wij niet veel meer doen dan proberen de mensen te begeleiden en plaats te vinden in woonzorgcentra in onze stad en in Brakel”, zei de burgemeester, net voor het parket communiceerde. “Maar indien zij nadien naar de woningen willen terugkeren, kunnen wij daar niets aan doen.” De stad zit wel in een juridisch dispuut met de eigenaar omdat die geen stedenbouwkundige vergunning heeft, maar of dat veel gaat veranderen, is maar de vraag.

LEES OOK. Moord niet gemeld en sterke urinegeur: ook deze rusthuizen staan op de zwarte lijst

Volgens Joris Moonens van het Agentschap Zorg en Gezondheid heeft de Vlaamse overheid na het intrekken van de erkenning aan de 69 bewoners het aanbod gedaan om elders te gaan wonen. 51 onder hen zijn daarop ingegaan, twee hebben een eigen oplossing gezocht en zestien zijn ter plaatse gebleven. “Maar dat waren mensen die nog zelfstandig konden wonen. Twee waren wel zorgbehoevend, maar die kregen steun van familie of waren familie van de eigenaar.”

(Lees verder onder de foto)

Moonens bevestigt inderdaad dat er maand later nog een controle is uitgevoerd en dat toen bleek dat er geen zorgbehoevende mensen meer woonden. “En ook later op het jaar hebben we via de politie een nieuwe rondvraag gedaan en bleken er geen zorgbehoevenden meer te wonen. Wij hadden dan ook geen reden om ons zorgen te maken.” Het Agentschap is dan ook benieuwd naar de vaststellingen van het parket en de politie. “Maar aangezien het ondertussen privéwoningen waren , was het niet meer aan ons.”

Toch trekt onder meer de Vlaamse Ouderenraad in een mededeling aan de alarmbel. “Het woonzorgdecreet bepaalt duidelijke spelregels over de gedwongen sluiting van een woonzorgcentrum of groep van assistentiewoningen”, stelt Nils Vandenweghe, directeur van de Vlaamse Ouderenraad. “Als de Vlaamse regering een erkenning intrekt, moet de voorziening gedwongen sluiten. Aan die sluiting gaat een overleg vooraf met het gemeentebestuur en het OCMW van de gemeente. Als de uitbating niet wordt stopgezet door de voorziening, gaat de burgemeester over tot de effectieve sluiting. Hij moet dan de ontruiming van het gebouw regelen en het gebouw verzegelen. Het is ons geheel onduidelijk waarom dit hier schijnbaar niet is gebeurd. Een gedwongen sluiting mag toch niet te omzeilen zijn door simpelweg over te springen op een cohousing-statuut, zonder verdere consequenties of opvolging?”

LEES OOK. Moet een woonzorgcentrum aan de bewoners vertellen dat het op de zwarte lijst staat? En als dat zo is, mag je dan meteen vertrekken?

De Vlaamse Ouderenraad vraagt Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) om snel duidelijkheid te scheppen. “We moeten hier duidelijke lessen uit trekken. Het gaat hier om bijzonder kwetsbare mensen. Als de procedures om hen te beschermen niet sluitend of doortastend genoeg zijn, moet de minister dringend ingrijpen.”

(Lees verder onder de foto)

Ook N-VA-parlementslid Lorin Parys zegt zich zorgen te maken over wat is gebeurd. Ook hij wil eerst de feiten kennen, maar vraagt zich wel af of de Vlaamse overheid wel zorgzaam genoeg omspringt met haar ouderen. “Het kan heel goed zijn dat juridisch-technisch alles correct is verlopen. Maar de vraag is of we niet meer moeten doen dan alleen maar hokjes afvinken en we tevreden moeten zijn met het respecteren van procedurestappen? Je verwacht van de overheid toch dat ze de meest kwetsbaren onder ons beschermt. We moeten ook zorgzaam zijn voor onze mensen”.

Parys dringt er bij minister Beke op aan om cohousing-projecten voor ouderen in het zorgdecreet te erkennen als innovatieve woningen. “Dat kan perfect en op die manier kun je ook een duidelijk regelgevend kader creëren. Zo weet iedereen waar hij aan toe is en wordt het ook duidelijk of de inspectie er moet optreden of niet. Ik pleit hier al twee jaar voor, maar het is nog altijd niet gebeurd”.

LEES OOK. Poepchic, maar te weinig personeel voor deftige zorg: inspectie niet mals voor duurste rusthuis van het land