Alle ogen gericht op Oekraïne, maar ook in andere broeihaarden lopen spanningen hoog op

Burkina Faso

In de afgelopen 17 maanden zijn er vijf militaire staatsgrepen gepleegd in West-Afrika. Een daarvan vond op 23 januari plaats in Burkina Faso. Het leger heeft er president Roch Marc Christian Kaboré van de macht verdreven. De regering en het parlement zijn ontbonden, alle grenzen zijn gesloten en de grondwet is opgeschort.

Het nieuwe staatshoofd, luitenant-kolonel Paul-Henri Sandaogo Damiba, zei begrip te hebben voor de “legitieme twijfels” die de staatsgreep heeft opgeroepen, maar verzekerde dat Burkina Faso “de internationale engagementen zal blijven respecteren”. Damiba toonde zich ook bereid tot “een terugkeer naar het normale grondwettelijke leven wanneer de voorwaarden daartoe vervuld zijn”. Wanneer dat zal zijn, zei de juntaleider niet.

In buurland Mali hebben jihadisten en andere gewapende groepen alleen maar meer invloed weten te krijgen sinds Frankrijk bijna tien jaar geleden de leiding nam in een internationale interventie. Het geweld van bewegingen die aan al-Qaeda en IS zijn gelieerd, sloeg rond 2015 over naar Burkina Faso en Niger.

Kazachstan

Begin januari eindigden de protesten in Kazachstan in het grootste bloedbad uit de geschiedenis van het land. Het Kazachse leger doodde in Almati zeker 225 mensen. Allemaal “in het buitenland getrainde bandieten en terroristen”, volgens de regering. Ooggetuigen vertellen een ander verhaal: “Het waren gewoon Kazachen”.

De demonstraties braken uit nadat de regering de brandstofprijzen had verhoogd. Betogers bestormden onder meer overheidsgebouwen in Almaty, de grootste stad van het land. De president van Kazachstan voelde zich zo in het nauw gedreven dat hij hulp van grote buur Poetin inriep. De interventie van de internationale troepenmacht onder leiding van Rusland leidde tot de nodige ongerustheid bij de westerse landen.

Tigray (Ethiopië)

De burgeroorlog in Ethiopië woedt intussen al langer dan veertien maanden. De strijd heeft naar schatting aan duizenden mensen het leven heeft gekost en miljoenen inwoners ontheemd. De oorlog begon toen de bestuurders van Tigray en het regeringsleger van Ethiopië in november 2020 slaags met elkaar raakten. Op de koop toe hebben humanitaire organisaties onlangs hun activiteiten in de regio opgeschort na een dodelijke luchtaanval op een vluchtelingenkamp. Daarbij kwamen 56 mensen om het leven. Zowel de Verenigde Naties als de Verenigde Staten dringen er bij de Ethiopische regering op aan om de luchtbombardementen op burgerdoelwitten in Tigray te staken en humanitaire hulp toe te laten.

Vorige maand gaf het Tigrese rebellenleger, in het nauw gedreven door het regeringsleger en anti-Tigrese milities, aan in gesprek te willen gaan over een staakt-het-vuren. De troepen van het Tigrese Volksbevrijdingsfront (TPLF) trokken zich vervolgens volledig terug binnen de regio. De Ethiopische regering zegt open te staan voor vredesgesprekken.

Noord-Korea

Noord-Korea heeft afgelopen maand minstens zes raketten afgevuurd, waaronder twee hypersonische raketwapens. Sinds 2019 heeft het land niet zo veel raketlanceringen in een korte tijd uitgevoerd. Op die manier hoopt de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un onderhandelingen met de VS af te dwingen. Maar de Amerikaanse president Joe Biden besteedt nauwelijks aandacht aan het land, op het opleggen van een aantal nieuwe sancties na. Hij heeft wel aangeboden om besprekingen “zonder voorwaarden vooraf” te voeren, maar veegde de Noord-Koreaanse eis van tafel dat er sancties worden opgeheven voordat dergelijke onderhandelingen van start gaan.

De testen komen op een gevoelig moment voor de regio, nu China - de enige belangrijke bondgenoot van het Noord-Koreaanse regime - in februari de Olympische Winterspelen organiseert en er in maart in Zuid-Korea presidentsverkiezingen worden gehouden.

Jemen

De voorbije weken escaleerde het conflict in Jemen opnieuw. Bij een bombardement op een gevangenis in Jemens noordelijke provincie Saada werden op 21 januari zeker 60 mensen gedood. Diezelfde dag was ook de havenstad Hodeidah een doelwit. Volgens hulporganisatie Save the Children kwamen daar drie kinderen om het leven. 

De bombardementen werden uitgevoerd door de coalitie onder leiding van Saudi-Arabië, die sinds 2015 Jemens regering militair steunen in de strijd tegen de Houthi-rebellen in het noorden van het land. Zij genieten op hun beurt van steun uit Iran. Maar na zeven jaar oorlog is het vooral Jemens burgerbevolking, in heel het land, die het hardst worden geraakt. Volgens de VN speelt zich in Jemen de grootste humanitaire ramp ter wereld af. Er wordt geschat dat door de oorlog al 377.000 mensen omkwamen.

Myanmar

Eén jaar na de coup in Myanmar was het afgelopen dinsdag in het hele land stil op straat. Mensen hielden een nationale ‘stiltestaking’ uit protest tegen de militaire coup die precies één jaar geleden de gekozen regering van Aung San Suu Kyi omverwierp en een einde maakte aan een prille democratie. De staking was een succes, ondanks waarschuwingen van het leger dat iedereen die meedeed zware straffen tegemoet kon zien. Pas ‘s avonds werd de stilte verbroken, door massaal ritueel gekletter met potten en pannen.

Daarnaast vonden journalisten van de BBC vorige maand harde bewijzen dat het Myanmarese regeringsleger afgelopen zomer minstens 40 burgers op gruwelijke wijze vermoord heeft. Een aantal lichamen was bijna onherkenbaar voor de nabestaanden, bij enkele ontbraken er lichaamsdelen. Opmerkelijk genoeg ontkent het Myanmarese leger de misdaden niet. Toen de journalisten hun bevindingen voorlegden aan de onderminister van Informatie en tevens legerwoordvoerder, generaal Zaw Min Tun, zei hij: “Het kan gebeuren. Als zij ons behandelen als vijanden, dan hebben wij het recht om onszelf te verdedigen.”