Henny De Baets bijt van zich af in PFOS-commissie: ‘Er zijn OVAM foute woorden in de mond gelegd’

“Het is goed dat dit debat op basis van argumenten en feiten wordt gevoerd, en niet met het vizier op één organisatie en één persoon, zoals de voorbije maanden gebeurde.” OVAM-topvrouw Henny De Baets gaf vanochtend in de PFOS-onderzoekscommissie tegengas tegenover de critici die haar de voorbije maanden aanwezen als grote schuldige in het PFOS-verhaal. Daarmee doelde ze in de eerste plaats op Vlaams minister van Leefmilieu Zuhal Demir (N-VA), die haar onlangs te weinig daadkracht verweet.

Dat klopt absoluut niet, zegt De Baets, die voor haar pensioen staat en haar blazoen wil oppoetsen voordat ze afzwaait. Haar punt: OVAM heeft altijd netjes gehandeld binnen het kader dat de politiek heeft opgelegd. Als er dus iemand gebrek aan daadkracht heeft getoond in het uitspitten van het PFOS-probleem, dan wel de politiek. “Maar de burger heeft geen boodschap aan discussies tussen politiek en administratie. We zullen dus moeten samenwerken om hieruit te geraken. Ik vraag uitdrukkelijk om OVAM het vertrouwen te geven dat het verdient.”

Gelogen of niet?

Een van de aanleidingen voor deze zitting is de uitgelekte brief die De Baets op 24 januari stuurde naar Hannes Anaf (Vooruit), de voorzitter van de onderzoekscommissie. Daarin schreef ze dat de verwijten van Demir “volstrekt zonder enige feitelijke grondslag” waren. Een aantal media concludeerden daaruit dat Demir zou hebben gelogen. “Quod certe non”, zegt De Baets nu. “Liegen houdt in dat de minister met opzet onwaarheden zou hebben verkondigd, maar ik heb nooit van een opzet gesproken. Ik heb gewoon aangebracht dat sommige uitspraken niet stroken met de werkelijkheid.”

Zo zei Demir dat OVAM een grotere trekkersrol had kunnen spelen om de bevolking te informeren of om bijkomend onderzoek zelf op te starten. Ook betreurde ze dat OVAM een aantal documenten, zoals het rapport van toxicoloog Jan Tytgat, te laat had doorgestuurd. De Baets verdedigde zich door te stellen dat daar steeds een beleidsbeslissing voor nodig is, van de regering dus. En de kabinetten van de toenmalige bevoegde ministers Ben Weyts (N-VA) en Joke Schauvliege (CD&V) hadden in oktober 2017 net aangegeven dat er geen communicatie moest komen.

De Baets benadrukte ook dat ze alle mogelijke documenten telkens onmiddellijk aan het kabinet-Demir heeft bezorgd wanneer ze vraag kreeg. “Dankzij een uitzonderlijke collectieve inspanning van mijn diensten en ondanks een tsunami aan vragen van het kabinet.”

Foute woorden

Opvallend is ook dat Weyts en Schauvliege zich tot nu toe altijd achter OVAM hebben verscholen als hen werd gevraagd waarom ze niet ingrepen toen duidelijk werd dat PFOS een probleem was. Volgens hen kregen zij in 2017 van OVAM de informatie “dat er geen toxicologisch humaan risico was”. Maar die interpretatie was die van Oosterweel-bouwheer Lantis, in een document dat eind september 2017 werd rondgestuurd aan het politieke stuurcomité, met daarin de toppers van de Vlaamse regering en het Antwerpse stadsbestuur. Niet die van OVAM zelf, zo blijkt.

“Die interpretatie strookt niet met de werkelijkheid. Er zijn OVAM woorden in de mond gelegd”, zei De Baets vanochtend. De topvrouw van OVAM noch haar organisatie waren naar eigen zeggen op de hoogte van deze interpretatie. “Jarenlang is een foutieve voorstelling van de feiten gebruikt als uitgangspunt.” Toen De Baets in de onderzoekscommissie begin oktober werd geconfronteerd werd met deze citaten, heeft ze pas na veel omwegen dat document kunnen opvragen. Met andere woorden: Lantis ging in de fout, en OVAM werd onterecht als paraplu gebruikt.