Franse president Macron rondt diplomatieke marathon af in Berlijn: "Oorlog vermijden in Europa"
De Franse president Emmanuel Macron sluit zijn diplomatieke marathon over de spanningen aan de grens van Oekraïne en Rusland af met een overleg in Berlijn. Eerder vandaag had Macron een ontmoeting met de Oekraïense president Volodimir Zelenski, volgend op een gesprek met de Russische president Vladimir Poetin. Macron toonde zich na afloop van die gesprekken voorzichtig optimistisch. Volgens Macron zouden zowel Oekraïne als Rusland bereid zijn om het Minsk-akkoord van 2015 na te leven. Maar een oplossing voor de huidige crisis kan maanden duren, gaf de Franse president tegelijk aan.
Macron zat vanmiddag drie uur lang samen met zijn Oekraïense ambtsgenoot Volodimir Zelenski om de spanningen aan de grens van Rusland en Oekraïne te bespreken, nadat hij gisteren in Moskou ook al meer dan vijf uur aan tafel had gezeten met de Russische president Vladimir Poetin.
Vanavond is Macron alweer doorgereisd naar Berlijn. Daar heeft hij een werkdiner met de Duitse bondskanselier Olaf Scholz, die gisteren al in gesprek was gegaan met de Amerikaanse president Joe Biden. Ook president Andrzej Duda van Polen, buurland van Oekraïne, zit mee aan tafel in Berlijn.
"Vermijden dat het tot een oorlog komt in Europa", dat hebben de drie leiders zich tot doel gesteld, gaven ze vooraf aan. Ze willen dat doen "via diplomatie en duidelijke boodschappen, en met de wil om samen te handelen", benadrukte gastheer Olaf Scholz. De Poolse president Duda maakte zich sterk dat een oorlog inderdaad zal kunnen worden vermeden, terwijl de Franse president Macron nog eens de noodzaak aangaf van een voortgezette dialoog met de Russische president Poetin, volgens hem "de enige weg die vrede in Oekraïne mogelijk zal maken."
Voorzichtig positief
Na zijn gesprekken in Moskou en Kiev had Macron zich alvast voorzichtig positief getoond. Volgens de Franse president is er "kans op vooruitgang" in de vredesonderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne. Hij gaf aan te geloven in "concrete oplossingen" die kunnen leiden tot een ontmanteling van de crisis.
Bekijk hoe het gesprek tussen Macron en Zelenski verliep (Het Journaal 08/02, 19 uur):
Zijn gesprekken kunnen een eerste stap zijn, en hebben geholpen om een verdere escalatie te voorkomen, maakt Macron zich sterk. Zowel Oekraïne als Rusland hebben volgens de Franse president aangegeven dat ze de spanningen niet op de spits willen drijven.
Akkoord van Minsk
Een belangrijke sleutel tot vrede ligt volgens Macron in het uitvoeren van het akkoord van Minsk. Beide partijen hebben zich volgens de Franse president bereid getoond om dat na te leven.
Het akkoord van Minsk is in 2014 en 2015 ondertekend door de leiders van Oekraïne, Rusland, Frankrijk en Duitsland als reactie op de Russische annexatie van de Krim. Het behelst grofweg dat een aantal regio's in Oost-Oekraïne verregaande autonomie zouden krijgen in ruil voor ontwapening, maar is tot nu toe dode letter gebleven.
De gedeelde bereidheid om het akkoord na te leven is volgens Macron "de enige manier die ons toelaat om vrede te creëren, en een werkbare politieke oplossing". De onderhandelingen over het vredesakkoord van Minsk zullen donderdag worden hervat, bevestigde Macron.
"Oplossing kan maanden duren"
Over een mogelijk Oekraïens lidmaatschap van de NAVO, de aanleiding voor de opgebouwde spanning, bleef Macron evenwel op de vlakte. Hij erkende wel dat daar de kern van het probleem ligt, en dat het maanden kan duren eer er een oplossing komt.
Macron riep de partijen op tot kalmte. "Dat is essentieel, zowel in woord als in daad", zei Macron, die de Oekraïense president Zelenski en het Oekraïense volk prees om "de koelbloedigheid die ze laten zien, geconfronteerd met een militaire druk aan de grenzen."
Zelenski zelf zei dat hij van Rusland niet zozeer woorden verwacht, maar wel daden. Concrete stappen waaruit blijkt dat Rusland wil de-escaleren, zoals troepen terugtrekken aan de grens met Oekraïne.
"Een aantal van zijn ideeën vind ik nuttig om een gespreksbasis te vormen", zei president Poetin over zijn Franse ambtsgenoot ("Het journaal 08/02):
Kremlin: Russische troepen verlaten Wit-Rusland na oefening"
Het Kremlin heeft intussen laten weten dat de Russische troepen die zijn samengebracht in Wit-Rusland dat land zullen verlaten "wanneer de militaire oefening daar achter de rug is".
Bronnen rond Macron hadden laten weten dat Poetin dat in zijn gesprek met de Franse president had aangegeven. Maar dat kan bezwaarlijk een toegeving worden genoemd, maakt Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov duidelijk. Want Rusland was hoe dan ook niet van plan om na de oefening van 10 tot 20 februari in Wit-Rusland te blijven. "Voor zij die het van nabij opvolgen: niemand heeft ooit beweerd dat de Russische troepen op Wit-Russische territorium zouden blijven."
Het Kremlin heeft grote aantallen manschappen en materieel naar Wit-Rusland, buurland van Rusland en Oekraïne, gebracht voor een training, die donderdag zou beginnen. In het Westen wordt ongerust op de démarche gereageerd uit angst voor een invasie van Rusland in Oekraïne.
BEKIJK - Onze Ruslandkenner Jan Balliauw becommentarieert de crisis in "Het journaal":
Spanning aan Oekraïens-Russische grens: een woordje uitleg
Rusland heeft de voorbije weken tienduizenden soldaten samengebracht aan de grens met Oekraïne. Het Westen ziet dat als een vorm van agressie en vreest dat de Russische president Poetin Oekraïne wil binnenvallen.
Maar voor Poetin gaat het om een verdedigingsstrategie, omdat Rusland zich bedreigd voelt door de NAVO, het westerse militaire bondgenootschap dat de voorbije jaren alsmaar verder is uitgebreid naar het oosten, inclusief landen die voorheen tot de Russische invloedssfeer behoorden.
Rusland vraagt nu schriftelijke garanties aan de NAVO dat landen als Oekraïne en Georgië nooit zullen toetreden terwijl ze die belofte wel kregen op een NAVO-top in 2008. Moskou wil ook dat de NAVO zich terugtrekt uit alle nieuwe lidstaten zoals Polen of de Baltische staten.
Er wordt al geruime tijd op verschillende niveaus druk diplomatiek overleg gepleegd tussen het Westen en Rusland om het conflict niet te laten escaleren. De NAVO is bereid om over Russische gevoeligheden te praten, zoals ontwapening in Europa, maar benadrukt dat Rusland niet kan bepalen wie wel of niet lid kan worden van het bondgenootschap.
Gaan we naar een militaire confrontatie op het Europese continent met als inzet Oekraïne? Poetin lijkt de sleutel in handen te hebben. Hij bepaalt uiteindelijk hoe ver Rusland wil gaan om zijn zin te krijgen. Het Westen waarschuwt dat Rusland zware sancties staan te wachten mocht het overgaan tot een militaire escalatie.