Medische doorbraak: verlamde patiënten met dwarslaesie kunnen weer stappen dankzij nieuw implantaat

Vijf jaar geleden had Michael Roccati een zwaar motorongeval. De zenuwbanen in zijn ruggenmerg waren geheel onderbroken waardoor hij geen gevoel meer had in zijn benen. Een complete dwarslaesie, heet dat in medische termen, en zo’n verlamming kan nooit meer genezen. Toch kan hij nu weer stappen, dankzij een elektrisch implantaat dat via een operatie aan zijn ruggengraat is bevestigd. Het is de allereerste keer dat mensen met zo’n letsel opnieuw zelfstandig, met een rollator, kunnen stappen.

Zwitserse onderzoekers ontwikkelden het implantaat. Ze benadrukken dat dit niet het ruggengraatsletsel geneest en dat de technologie nog te ingewikkeld is om ze in het dagelijkse leven te gebruiken. Het is wél een enorm belangrijke stap om de levenskwaliteit van patiënten met een dwarslaesie te verbeteren.

Aan de BBC zegt Michele Roccati zelf dat de baanbrekende technologie “een geschenk is” voor hem. “Ik kan rechtstaan, wandelen naar waar ik wil en de trap oplopen. Het is bijna een normaal leven”, aldus Michele. Al meteen na het dramatische motorongeval nam Michele zich voor om zoveel mogelijk vooruitgang te boeken. “Ik bokste, ging lopen en deed fitness. De dingen die ik graag deed, kon ik allemaal niet meer doen na het ongeluk. Maar ik liet de moed niet zakken. Ik ben nooit gestopt met mijn revalidatie. Ik wilde dit probleem oplossen.” Neuroloog Jocelyne Bloch, die de elektroden inplantte bij Michele, staat versteld van zijn snelle herstel. “Hij is echt ongelooflijk”, zegt ze aan de BBC over haar patiënt.

Bij gezonde mensen sturen zenuwen in het ruggenmerg signalen van de hersenen naar de benen. Als die zenuwen door letsel beschadigd raken, kan dat bij sommigen tot verlamming leiden. In het geval van Michele zijn de zenuwbanen in het ruggenmerg compleet doorgesneden en krijgen de benen helemaal geen signalen meer. Het implantaat vangt de signalen van de hersenen op en stuurt ze rechtstreeks naar de benen. Als het implantaat aanstaat, kan Michele op die manier toch stappen.

Negen patiënten met een dwarslaesie hebben inmiddels zo’n implantaat gekregen. Ze gebruiken het nog niet in hun dagelijkse leven om te wandelen. Dat is voorlopig nog te ingewikkeld. Ze zetten het implantaat wel aan om het stappen te oefenen en zo hun spieren te trainen. Dat komt hun gezondheid ten goede en ze bewegen ook weer een beetje.

Een van de eerste patiënten met zo’n implantaat was David M’zee. Zijn gezondheid ging er zo op vooruit dat hij papa werd van dochtertje Zoe. Dat was in 2010 na zijn ongeval ondenkbaar. Hij kan nu ‘racen’ tegen zijn dochtertje: hij met de rollator, het meisje met een loopwagentje. Het implantaat helpt ook zijn te lage bloeddruk verhogen. “Dat heb ik al zo lang”, zegt hij aan de BBC. “In het begin besefte ik niet dat ik het had. Ik werd zo moe van tijd tot tijd.” Nu beseft hij: “Wow, zo kan het leven ook zijn.”

Onderzoeksleider Grégoire Courtine van de Zwitserse École Polytechnique Fédérale de Lausanne (EPFL) benadrukt dat er nog een lange weg te gaan is om de technologie in te bedden in het dagelijkse leven en om zo verlamde mensen weer te laten lopen. “We geven hen de mogelijkheid om recht te staan, om enkele stappen te zetten. Het is niet genoeg, maar het is al een aanzienlijke verbetering.”

Voor een echte genezing is het noodzakelijk dat ruggenmerg weer kan worden aangemaakt, mogelijk door stamceltherapieën. Zo’n zenuwregeneratiebehandeling bevindt zich nog in een erg vroeg stadium. Volgens Courtine zou die op termijn kunnen worden gebruikt in combinatie met zijn implantaattechnologie. Onward is alvast van plan om “de therapie op te schalen, zodat mensen er wereldwijd van kunnen profiteren”, zegt CEO Dave Marver.