Nieuwe film van Agatha Christie’s "Death on the Nile"; wat weet je nog over de Belgische speurder Hercule Poirot?

"Death on the Nile", dat zijn "mensen die vastzitten op een boot, claustrofobie, moord: een explosieve combinatie,” zegt regisseur en hoofdacteur Kenneth Branagh, die opnieuw zelf in het sjieke kostuum van speurder Hercule Poirot kruipt.

De Britse Agatha Christie publiceerde haar beklemmende whodunit “Death on the Nile” in 1937. Sindsdien is de roman meerdere keren verfilmd. In 1978 was er de versie van John Guillermin met een hele melkweg van legendarische filmsterren: Peter Ustinov, Mia Farrow, Bette Davis, Jane Birkin, Angela Lansbury en Maggie Smith.

BEKIJK: de trailer van "Death on the Nile" uit 1978:

Nu heeft Kenneth Branagh zich er aan gewaagd, na zijn remake van “Murder on the Orient Express” in 2017. Met zichzelf opnieuw in de hoofdrol van Hercule Poirot en met voorts onder meer Armie Hammer in "mogelijk zijn laatste Hollywoodrol," schrijft The Guardian. Hammer, bekend van "Call me by your name", is van zijn voetstuk gevallen wegens meldingen van seksueel grensoverschrijdend en gewelddadig gedrag. Spilfiguur Linnet is een rol voor de Israëlische Gal Gadot , reden waarom Koeweit de hele film verbiedt. Bij de vele andere acteurs vallen onder meer Annette Bening op of ook Jennifer Saunders en Dawn French, van het vroegere komische duo French and Saunders.  

Bekijk hier een fragment uit de nieuwe film, waarin verschillende personages de revue passeren:

In "Death on the Nile" heeft elke passagier een motief, elke verdachte een geheim. Het is een verhaal met een plottwist en met als centraal thema de liefde, in goede en kwade dagen. In een mysterieus Egyptisch decor. 

Bekijk hier een voorsmaakje van de nieuwe "Death on the Nile":

Een beetje chauvinisme is wel op zijn plaats: Hercule Poirot, die ook nu weer alles ontrafelt, is een landgenoot. Het mysterie van de speurder ontrafeld in zeven stappen:

Hoe komt een Belgisch personage in de boeken van een oer-Britse schrijfster terecht? Dat heeft te maken met échte Belgen die in de Eerste Wereldoorlog naar Engeland vluchtten. Mogelijk heeft Agatha Christie op die manier ene Jacques Joseph Hamoir ontmoet, een politieman uit Herstal. Agatha Christie-kenner John Vervoort gaf daar toelichting over in “Nieuwe feiten” op Radio 1. 

Hercule Poirot was een gepensioneerde Belgische politiechef, voor hij het Kanaal overstak en als vluchteling een tweede carrière als dectective aanvatte. Volgens Agatha Christie werd hij geboren in Spa. Maar ook Ellezelles, in Henegouwen, claimt dat Poirot daar het levenslicht zag. Er wordt in elk geval een bier gebrouwen, "Hercule" genaamd, “zeer zacht van smaak met romige koffie- en chocoladetoetsen". 

Scenariste Sarah Phelps gaf hem in 2018 een andere voorgeschiedenis in de BBC-reeks “The ABC Murders”, namelijk als ... priester in België. Hij is in elk geval heel katholiek en ziet in het oplossen van misdrijven een goddelijke taak.

Waarom heet hij Poirot? Misschien kreeg Agatha Christie inspiratie van andere detectives in andere reeksen uit de jaren 20, met soortgelijke namen zoals Hercule Popeau of Monsieur Poiret. Hercule verwijst naar de Griekse held Hercules. De schrijfster was dol op Griekse mythologie.

Hercule Poirot duikt op in de allereerste roman van Agatha Christie, “The mysterious affair at Styles” uit 1920. In alles samen 33 romans en 50 korte verhalen heldert hij misdaad na misdaad op. Tot hij zelf overlijdt aan een hartaanval in “Curtain”.  Dat laatste verhaal was al geschreven in 1942, lag tientallen jaren in een bankkluis en werd maar gepubliceerd in 1975.

Zo levensecht was het fictieve personage geworden, dat Hercule Poirot toen een overlijdensbericht kreeg op de voorpagina van The New York Times, een primeur.  Maar hij is intussen weer verrezen: met goedkeuring van de nabestaanden van Agatha Christie schrijft  Sophie Hannah nieuwe verhalen met Poirot in de hoofdrol.

Een dankbare rol voor een acteur, die Hercule Poirot. Orson Welles speelde hem in luisterspelen; Peter Ustinov vertolkte hem zes keer. Albert Finney schitterde in “Murder on the Orient Express” in 1974. 

Het bekendst is de interpretatie door David Suchet in de langlopende tv-reeks “Agatha Christie’s Poirot”.  Maar liefst 25 jaar kroop Suchet onder de huid van de detective. In de documentaire "Being Poirot" vertelt hij daar honderduit over en komt hij ook naar België, op zoek naar de roots van Poirot.

In 2018 bracht John Malkovich zijn versie van de Belgische speurder (zonder snor !) in de BBC-reeks "The ABC Murders", met een link tussen het opkomende fascisme en ... de brexit, schreef Harry De Paepe op vrtnws.be. En er is ten slotte Kenneth Branagh, die voor de tweede keer Hercule Poirot gestalte geeft, na "Murder on the Orient Express" nu ook in "Death on the Nile".

Acteur David Suchet verzamelde 93 typische hebbelijkheden van Poirot uit Agatha Christie's teksten alvorens de rol van zijn leven aan te vatten. Poirot, klein van gestalte, gaat bepaald waardig en gesoigneerd door het leven: pommade in zijn snor, verf in zijn haar, bolhoed, zijden kostuums, lakschoenen, een wandelstok met zilveren eendenkop. Hercule Poirot is kort gezegd een fat. 

Hij heeft last van reisziekte. Hij houdt van warme chocolademelk, vier klontjes suiker in zijn koffie, van crème de menthe. Hij is extreem punctueel en houdt altijd een oog op zijn zakhorloge. Hij heeft een verre geliefde, de Russische gravin Vera Rassakoff, en een vriend en partner in het speuren: Arthur Hastings, die hij "mon cher ami" noemt. 

Zelfingenomen en narcistisch: dat is Poirot ook. Agatha Christie was haar eigen geestelijke zoon op den duur zelf beu en vroeg zich af waarom ze dat "hatelijke, bombastische, vervelende schepsel ooit had uitgevonden".

Daders vinden en misdrijven oplossen doet Poirot anders dan pakweg Sherlock Holmes. Hij kijkt en luistert scherp; hij heeft een goed ontwikkeld psychologisch doorzicht en een olifantengeheugen. En vooral: hij denkt logisch na met zijn “little grey cells of the brain”. Aan het slot van elk verhaal trommelt hij alle betrokkenen op in dezelfde ruimte en laat hij iedereen "zweten". Stapsgewijs doet hij haarfijn uit de doeken hoe alles is verlopen. Wie het niet of wel heeft gedaan en vooral waarom of waarom niet.  

Hercule Poirot spreekt Engels met een Belgisch-Frans accent, dat acteurs graag dik in de verf zetten. In het Verenigd Koninkrijk is er zelfs een "Praat zoals Poirot-dag". Een gesprek met de speurder is hoe dan ook doorspekt met Franse tussenwerpsels als "Ma pauvre", "Mon Dieu" of  “Mille tonnerres!”. Over Egypte, het fabuleuze decor voor de moordzaak aan boord van een Nijlschip is zijn oordeel: "Quel pays sauvage!". 

Elk jaar maakt de beste Vlaamse spannende roman kans op een bijzondere onderscheiding: de Hercule Poirot-prijs. Die bestaat al 24 jaar en is daarmee een van de langst lopende boekenprijzen. Eind vorig jaar won Wouter Dehairs de Hercule Poirot-prijs met "Nachtstad".