Belgische lonen stijgen sneller dan in buurlanden: werkgevers zien groot probleem voor concurrentiepositie

De CRB verwacht dat de lonen in België op drie jaar tijd met 8,8 procent zullen stijgen, tegen 7,6 procent gemiddeld voor Duitsland, Frankrijk en Nederland. “Er is dus een kloof van 1,2 procent tussen de evolutie van de salarissen in België en die in de referentielanden”, aldus CRB-secretaris Luc Denayer. 

Waar komt die sterke loonstijging vandaan? Allereerst speelt de hoge inflatie onder invloed van de hoge energieprijzen een rol. Dat fenomeen is niet beperkt tot België, maar bij ons ligt de inflatie wel hoger dan in bijvoorbeeld Duitsland en Frankrijk. Bovendien zijn de Belgische lonen vaker automatisch gekoppeld aan de inflatie. Daarnaast is er ook een “loondrift”: gemiddeld zullen de lonen met 1,1 procent stijgen bovenop de afgesproken loonmarge van 0,4 procent. Dat heeft dan weer te maken met onder andere de vergrijzing - oudere werknemers verdienen meer dan jongere - en ook met corona. Die leidde tot een grotere jobmobiliteit, waarbij bijvoorbeeld werknemers die hun job verloren in de horeca een andere job vonden in een - vaak beter betalende - sector. “En dat leidt tot een structureel verhogend effect”, aldus Denayer.

De CRB brengt regelmatig de verschillen in loonevolutie tussen België en drie buurlanden in kaart. Het is de bedoeling dat de loonkosten grosso modo gelijke tred houden, want als die in België veel sneller stijgen dan in de buurlanden, daalt de competitiviteit van onze economie. En dat kan een negatieve impact hebben op de werkgelegenheid. 

De vergelijking vormt ook de basis voor de tweejaarlijkse onderhandelingen tussen werkgevers en vakbonden over een nieuw interprofessioneel akkoord (IPA) dat de loonnorm voor de privésector vastlegt. “Als het ooit het moment was om het interprofessioneel akkoord tussentijds bij te sturen, zoals in de wet van 1996 voorzien is, dan is het wel nu”, aldus Edward Roosens, hoofdeconoom van het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO). Hij wijst er bijvoorbeeld op dat er sinds die wet bestaat “nog nooit zo’n grote overschrijding is geweest van de verwachte indexering”. Volgens de recentste cijfers zullen de indexeringen 4,8 procent bedragen, terwijl er 1,7 procent verwacht was. Tel daar een “loondrift” bij van 1,1 procent, en je komt aan een totale onderschatting van de loonstijgingen in België in 2022 van 4,2 procent, zeggen de werkgevers in een gezamenlijk persbericht.

Ook in andere landen was er een onderschatting, maar niet in diezelfde mate. “Het is dan ook duidelijk dat de genomen veiligheidsmarge voor voorspellingsfouten (0,5 procent) ruim onvoldoende zal blijken en dat we afstevenen op een toename van de loonkostenhandicap van onze bedrijven met ongeveer 2 procent in één jaar tijd”, klinkt het. En dat, zo zeggen de werkgevers, brengt de concurrentiepositie van de Belgische bedrijven in gevaar. 

De vakbond herhaalt daarom opnieuw zijn pleidooi voor een herziening van de loonnormwet. “Werknemers hebben niet een zoveelste eenmalige cheque nodig, maar wel betere brutolonen: die krikken het beschikbare inkomen op en dragen bij aan de financiering van de sociale zekerheid. Daarom moet de loonnormwet hervormd worden, zoals we vragen sinds 2017.” 

VBO, ACV, Unizo, Boerenbond, UCM en FWA roepen dan ook op tot overleg. “Dit is een belangrijke wake-upcall voor degenen die er nog niet van overtuigd zijn dat de stijgende inflatie ernstige gevolgen kan hebben”, luidt het.