Gezocht: eigenaars van 2.800 kunstwerken die door nazi’s geroofd werden in België

Het gaat onder meer om schilderijen, beeldhouwwerken, meubelen en archeologische voorwerpen, die na de oorlog als roofkunst werden aangegeven bij de dienst voor Economische Recuperatie (DER). De werken zijn nog altijd niet teruggevonden en/of teruggegeven aan hun rechtmatige eigenaars, die vaak nakomelingen zijn van slachtoffers van het Hitlerregime.

Daarom ontwikkelde de FOD Economie een online databank met de verloren werken. Ze bevat gegevens over kunstvoorwerpen die tijdens de Tweede Wereldoorlog onder de bezetting werden geroofd bij particulieren en openbare instellingen in ons land. De informatie is gebaseerd op de originele aangifteformulieren en andere archiefstukken van de voormalige dienst voor Economische Recuperatie.

“De online databank zal nabestaanden, onderzoekers, musea, de kunsthandel en het grote publiek helpen om geroofde kunst op het spoor te komen. Zo kunnen de werken negentig jaar na datum alsnog aan de rechtmatige eigenaars worden terugbezorgd”, aldus minister van Economie Pierre-Yves Dermagne (PS).

Al in 1933 begonnen onder het Derde Rijk diensten van de Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij (beter bekend als de ‘Nazipartij’) met de plundering en confiscatie van openbare en private eigendommen in elk land dat zij bezetten. Voor het naziregime betekende dat dubbele winst. Enerzijds beroofden ze onder meer de Joden van hun bezittingen, anderzijds bouwden ze een “culturele oorlogskas” op.

Aan het einde van de oorlog vonden de geallieerde legers in Duitsland duizenden kunstvoorwerpen terug. Een aantal werd teruggegeven aan de rechtmatige eigenaars, maar andere ondergingen een complexer lot. Ze werden bijvoorbeeld verkocht op veilingen, opgenomen in collecties van musea of gingen verloren.

In die context zag de dienst voor Economische Recuperatie (DER) in 1944 het levenslicht. De DER was verantwoordelijk voor de opsporing, restitutie en vereffening van roerende goederen in België of in het buitenland die tijdens de Tweede Wereldoorlog uit Belgisch openbaar of privébezit waren verdwenen. Wie tijdens WO II kunstvoorwerpen had verloren of over info beschikte, moest aangifte doen bij de DER.

De DER, die actief belast was met de identificatie en recuperatie van geroofde kunstgoederen, maakte gebruik van interne aangifteformulieren om geroofde kunstvoorwerpen op te sporen en te recupereren. Op die manier werden tientallen kunstwerken, waaronder meesterwerken uit de kunstgeschiedenis zoals het wereldberoemde Lam Gods van de gebroeders Van Eyck, teruggevonden.

Na de opheffing van de DER werden de aangifteformulieren verder bewaard bij de FOD Economie, die ze in 2011 officieel overdroeg aan het Algemeen Rijksarchief van België.

LEES OOK: 

Russische nepvideo om aanval op Oekraïne te rechtvaardigen? Scenario lijkt verdacht op het begin van de Tweede Wereldoorlog (+)