Rusland en Wit-Rusland starten met militaire oefeningen: "Gevaarlijk moment" voor veiligheid in Europa
De legers van Rusland en Wit-Rusland zijn vanmorgen begonnen met gemeenschappelijke militaire oefeningen in Wit-Rusland, bij de grens met Oekraïne. De manoeuvres waren vooraf aangekondigd en zullen 10 dagen duren, maar verschillende westerse landen veroordelen de oefeningen omdat ze de spanningen nog opdrijven. Tegelijk lijkt de Russische marine met oefeningen in de Zwarte Zee volgende week de kust van Oekraïne grotendeels te blokkeren. NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg spreekt van een "gevaarlijk moment" voor de veiligheid in Europa. Intussen is een gesprek tussen de Britse en de Russische ministers van Buitenlandse Zaken blijkbaar erg grimmig verlopen.
Hoeveel militairen en uitrusting er precies voor de militaire oefeningen zijn ingezet, is niet duidelijk. Volgens het Westen zijn er 30.000 Russische militairen in Wit-Rusland, buurland van Rusland én Oekraïne. Er is ook geavanceerd militair materieel naar Wit-Rusland gebracht, zoals krachtige S-400 luchtafweersystemen.
BEKIJK: De militaire oefeningen zijn begonnen, tien dagen lang. Premier Johnson spreekt over een gevaarlijk moment in de crisis.
Het regime van president Aleksander Loekasjenko in Wit-Rusland is een trouwe bondgenoot van grote buur Rusland, en zijn land deelt een lange zuidgrens met Oekraïne. Vanaf de grens is de Oekraïense hoofdstad Kiev vrij snel te bereiken.
Rusland sluit door "oefeningen" een groot deel van de kusten van Oekraïne af
Rusland bereidt zich daarnaast ook voor op militaire oefeningen op de Zwarte Zee, meldt het Russische persbureau Interfax. Door oefeningen met raketten en scheepsgeschut is zowat de hele Zee van Azov (met de kust van het zuidoosten van Oekraïne) afgesloten van de rest van de wereld evenals het door Rusland bezette Krimschiereiland en een groot deel van de uitweg van Oekraïne naar het westen van de Zwarte Zee. Sommige analisten vrezen dat de feitelijke "zeeblokkade" een voorbode is van een Russische invasie in het buurland.
De militaire oefeningen in Wit-Rusland waren eerder aangekondigd door Rusland. Ze zullen 10 dagen duren, tot 20 februari. Daarna zal Rusland zijn troepen weghalen uit Wit-Rusland, herhaalde de Russische president Vladimir Poetin eerder deze week nog tijdens een onderhoud met zijn Franse ambtsgenoot Emmanuel Macron.
"De oefeningen vinden plaats met als doel zich voor te bereiden om een agressie van buitenaf te stoppen en terug te dringen in het kader van een defensieve operatie", zo verwoordt het Russische ministerie van Defensie het.
"Dit is een gevaarlijk moment voor de Europese veiligheid", zegt de secretaris-generaal van de NAVO Jens Stoltenberg:
"Grootste veiligheidscrisis in decennia in Europa"
Maar verschillende westerse landen vrezen voor een Russische inval in Oekraïne. Ze veroordelen de manoeuvres en zeggen dat die de spanningen nog doen oplopen.
Secretaris-generaal van de NAVO Jens Stoltenberg heeft het over "een gevaarlijk moment voor Europa". "Het aantal Russische strijdkrachten neemt toe en de waarschuwingstijd voor een mogelijke aanval neemt af."
Stoltenberg zegt dat Moskou de keuze heeft tussen een diplomatieke oplossing, of botsen op economische sancties en een verhoogde militaire aanwezigheid van de NAVO in Oost-Europa. "We gaan al onze bondgenoten verdedigen en beschermen", zei Stoltenberg. "Een nieuwe agressie van Rusland zal leiden tot een versterking van de aanwezigheid van de NAVO, niet tot een vermindering van die aanwezigheid."
Stoltenberg overlegde in Brussel met de Britse premier Boris Johnson. Die spreekt van "de grootste veiligheidscrisis in Europa van de laatste tientallen jaren."
"Dovemansgesprek" tussen Britse en Russische minister
In Moskou had de Britse minister van Buitenlandse Zaken Liz Truss vanmorgen een onderhoud met haar Russische collega Sergej Lavrov. Naar verluidt verliep dat gesprek erg bitsig en ook na afloop op de gemeenschappelijke persconferentie werden de harde woorden niet geschuwd.
Minister Liz Truss eiste dat "woorden door daden moeten worden gevolgd" als antwoord op de stelling van Lavrov dat Rusland niet van plan is om Oekraïne binnen te vallen. Ze wil dan ook dat Rusland de troepen weghaalt langs de grens met Oekraïne, als Moskou de belofte om niet binnen te vallen ernstig meent. Ze waarschuwde voor "rampzalige gevolgen" van een invasie voor zowel Rusland als Oekraïne en de Europese veiligheid in het algemeen. Truss verweet de Russen ook "een retoriek zoals tijdens de Koude Oorlog".
Maar Lavrov liet weten de westerse vragen om Russische troepen weg te halen van zijn eigen territorium "betreurenswaardig" te vinden. Een soevereine regering heeft bovendien het recht om zelf te beslissen hoe lang militaire oefeningen duren, zei Lavrov ook, die herhaalde dat de troepen na afloop zullen terugkeren naar hun basis. Lavrov liet ook optekenen dat de "ultimatums en dreigementen" van het Westen aan het adres van Rusland "tot niets zullen leiden". Hij omschreef de ontmoeting als "een gesprek tussen een stomme en een dove". Volgens hem ketsten alle Russische verzuchtingen af op Truss en hij vond ook dat "de Britse delegatie onvoorbereid was gekomen".
Spanning aan Oekraïens-Russische grens: een woordje uitleg
Rusland heeft de voorbije weken tienduizenden soldaten samengebracht aan de grens met Oekraïne. Het Westen ziet dat als een vorm van agressie en vreest dat de Russische president Poetin Oekraïne wil binnenvallen.
Maar voor Poetin gaat het om een verdedigingsstrategie, omdat Rusland zich bedreigd voelt door de NAVO, het westerse militaire bondgenootschap dat de voorbije jaren alsmaar verder is uitgebreid naar het oosten, inclusief landen die voorheen tot de Russische invloedssfeer behoorden.
Rusland vraagt nu schriftelijke garanties aan de NAVO dat landen als Oekraïne en Georgië nooit zullen toetreden terwijl ze die belofte wel kregen op een NAVO-top in 2008. Moskou wil ook dat de NAVO zich terugtrekt uit alle nieuwe lidstaten zoals Polen of de Baltische staten.
Er wordt al geruime tijd op verschillende niveaus druk diplomatiek overleg gepleegd tussen het Westen en Rusland om het conflict niet te laten escaleren. De NAVO is bereid om over Russische gevoeligheden te praten, zoals ontwapening in Europa, maar benadrukt dat Rusland niet kan bepalen wie wel of niet lid kan worden van het bondgenootschap.
Gaan we naar een militaire confrontatie op het Europese continent met als inzet Oekraïne? Poetin lijkt de sleutel in handen te hebben. Hij bepaalt uiteindelijk hoe ver Rusland wil gaan om zijn zin te krijgen. Het Westen waarschuwt dat Rusland zware sancties staan te wachten mocht het overgaan tot een militaire escalatie.