LIVE. Horeca Vlaanderen: “Op weg naar het oude normaal” - Nieuwe reisregels maken komaf met kleurcodes

De livesector is niet tevreden met de versoepelingen die zijn aangekondigd door het Overlegcomité. "We liggen duidelijk nog altijd in de onderste schuif. Men heeft met een bezettingsgraad van 70 procent gekozen voor de slechtst mogelijke interpretatie van code oranje. Dat is voor ons economisch niet leefbaar", aldus Mike Naert van het Live Sector Overleg, tevens directeur van Het Depot in Leuven.

Hij wijst erop dat de coronabarometer moest zorgen voor voorspelbaarheid, zodat de cultuursector plannen kon maken. "Maar wat zien we in de praktijk? Het is nog altijd een puur politieke beslissing." Een bezettingsgraad van 70 procent betekent volgens Naert dat optredens economisch niet leefbaar zijn. "Men heeft niet naar ons geluisterd (...) Nochtans passen we het CST-ticket toe, dan is 70 procent disproportioneel". 

In de praktijk is de kalender voor februari grotendeels leeg, zelfs voor begin maart is dat het geval, geeft Naert toe. Hij wijst erop dat tegelijk zijn personeel nog amper een beroep kan doen op steunmaatregelen. "Dat bewijst dat we in de onderste schuif liggen. De druk in de zorg stroomt niet over, terwijl wij wel aan het verdrinken zijn."

De sector heeft nu alle hoop gevestigd op het volgende Overlegcomité. Als dan naar code geel wordt overgeschakeld, zouden alle beperkende maatregelen wegvallen. "Laat ons hopen dat het gezond verstand dan terugkeert", pleit Naert.

De overschakeling naar code oranje is een nieuwe stap in de richting van de vrijheid, maar socioloog Ignace Glorieux (VUB) gelooft niet dat het nu of zelfs in code geel zomaar alle remmen los wordt. Noch gelooft hij dat door de versoepelingen de coronaprotesten zomaar gaan afnemen.

"We hebben na twee jaar geleerd om voorzichtig te blijven en niet te snel te gaan. Mensen blijven soms achterdochtig, ook wanneer alles open gegooid wordt. Het mondkapje vergt geen grote inspanning. Het is erger voor het personeel dat de ganse dag met een masker moet rondlopen", vindt Glorieux.

Daarmee raakt hij meteen de discussie aan over de mondmaskers die wel nog in winkels verplicht zijn, maar niet in cafés en discotheken. Onterecht volgens handelsorganisatie Unizo. "Ik vind dat een kleine inspanning om naar de winkel te gaan en een mondkapje aan te doen. Je kan niet verwachten dat mensen in de nachtclubs gaan dansen en hun mondmasker aanhouden. Tenzij er echt goede redenen zijn, maar ze zijn al zo lang gesloten dat je ze ergens een toegift geeft", stelt Glorieux.

De coronamaatregelen zullen altijd voor controverse zorgen. Zo volgden de coronabetoging elkaar de jongste weken op. Die woede ziet de VUB-socioloog niet meteen afnemen.

"Die coronapas (CST, red.) is een rode lap voor veel mensen. Het symbool van de controlemaatschappij, zeker voor niet-gevaccineerden die in hun vrijheid zijn beperkt. Bovendien denk ik dat die onvrede verder gaat en nadien misschien andere vormen aanneemt. We leven ook in een vreemde tijd met die zware energiekost, de inflatie en de vele bewegingen op de arbeidsmarkt", besluit Glorieux. 

Klinisch psychologe Elke Van Hoof (VUB) ziet dat het met de veerkracht van de Belgische bevolking wel goed komt nu ze weer met minder zorgen kunnen leven, dansen en samenkomen. Daarom is het volgens haar hoog tijd om aandacht te hebben voor de kwetsbare groepen die nog in de luwte blijven.

"Ik hoop dat er na de krokusvakantie tijd en geld kan vrijgemaakt worden voor iedereen die het zwaarder heeft door de pandemie. Daar moet extra aandacht aan gegeven worden. De mensen die voor de pandemie al kwetsbaar waren, zijn nu nog slechter af. Daar zit nog een groot leed dat weinig gezien wordt", waarschuwt Van Hoof.

Over de algemene bevolking maakt ze zich weinig zorgen. Zij hebben dezelfde veerkracht getoond die er ook al voor de pandemie was. "Dat toont ons aanpassingsvermogen enorm", zegt de klinisch psychologe. Het rijk der vrijheid ligt nu voor hen door het opnieuw kunnen ervaren van horeca, dansen en onbezorgdheid.

"We zitten in een fase waarin veel indicatoren aangeven dat heel wat Belgen hun modus operandi hebben gevonden met betrekking tot de coronapandemie. Op dat vlak waren we in een fase dat het belang van de door de overheid opgelegde vrijheid al afnam", zegt Van Hoof. "De onbezorgdheid naar voren kunnen schuiven gaat onze veerkracht een vlucht geven, want dit gaat gepaard met het lenteseizoen waarop de dagen lichter worden en dat gaat elkaar versterken", vervolgt ze.

De eventsector is kritisch voor de aangekondigde versoepelingen van het Overlegcomité. Dat blijkt uit een reactie van de koepelorganisatie Event Confederation. Volgens de organisatie zijn de versoepelingen nog niet voldoende om alles rendabel te maken.

De eventsector spreekt in de eerste plaats van 'goed nieuws' na afloop van het Overlegcomité. In fase oranje kan ook voor de eventsector weer meer toegelaten worden. Toch blijft de sector kritisch. "Zeventig procent of tachtig procent capaciteit toelaten is nauwelijks break-even. Onze eventbedrijven hebben hogere capaciteiten nodig in de zalen om rendabel te kunnen werken. De sector wil de opgestapelde verliezen kunnen wegwerken en kan daar nu nog niet aan beginnen", klinkt het. 

De sector vraagt daarom ook concreet perspectief op "code geel" op heel korte termijn. "Enkel zo kan de lente echt feestelijk worden. Tot zolang is de steun noodzakelijk." Ook het behouden van de mondmaskerplicht bij een zittend publiek op niet-dynamische events valt niet in goede aarde. "Die beslissing is moeilijk te begrijpen."

De kinderrechtencommissaris is opgelucht dat mondmaskers niet meer nodig zijn voor kinderen in de lagere scholen. "Voor ons is nu de volgende stap dat dit zo snel mogelijk ook verdwijnt voor jongeren", reageert Caroline Vrijens.

Het Overlegcomité besliste om naar code oranje van de coronabarometer te schakelen. Vanaf 19 februari moeten kinderen tot 12 jaar niet langer een mondmasker dragen, ook niet op school.

Eerder liet ook de Vlaamse Jeugdraad weten dat ze tevreden is dat kinderen onder de 12 jaar geen mondmaskers moeten dragen binnen hun vrije tijd en in het onderwijs. "We hopen dat dit binnenkort ook voor middelbare scholieren en studenten kan", luidt het.

De huisartsen zijn niet verontrust nu we vanaf volgende week naar code oranje schakelen. "We zien al een aantal weken dat de druk in de praktijken afneemt, al blijft het natuurlijk de vraag wat er nu gaat gebeuren met de test- en quarantaineregels", vertelt Roel Van Giel, voorzitter van huisartsenvereniging Domus Medica.

Vanaf 18 februari schakelt de coronabarometer naar code oranje, wat meteen een reeks versoepelingen met zich meebrengt. Op dit moment is met bijna 298 Covid-opnames per dag echter nog niet voldaan aan de voorwaarden. Viroloog Steven Van Gucht verwacht wel dat we die drempel "in de tweede helft van februari" zullen bereiken.

De huisartsen maken zich alleszins geen zorgen dat de schakeling te vroeg komt. Naar eigen zeggen zien ze dat de druk de voorbije weken al is afgenomen in de dokterspraktijken. "We hebben enorm veel besmettingen gekend de voorbije maand, dat het virus op den duur minder mensen nog kan besmetten", klinkt het bij Van Giel. "We maken ons dan ook geen zorgen en we verwachten dat er rustigere maanden in het verschiet liggen."

Van Giel vraagt zich wel af wat er met de huidige test- en quarantaineregels moet gebeuren. Wie besmet is met het virus, moet nog steeds minstens zeven dagen isolatie en ook nog wie niet volledig gevaccineerd is moet na een hoogrisicocontact nog in afzondering. "De politiek zal zich daar de komende weken over moeten buigen", klinkt het nog. 

De Vlaamse Jeugdraad reageert tevreden op de versoepelingen. "Als er meer mogelijkheden zijn om te versoepelen, binnen de huidige virologische situatie, moeten kinderen en jongeren vooraan in de rij staan", aldus de Jeugdraad.

Daarnaast neemt deze versoepeling niet weg dat er volgens de Jeugdraad nog steeds een ongelijke behandeling is van gevaccineerde tegenover niet-gevaccineerde jongeren, tegen alle uitspraken van beleidsmakers in. "Niet alle jongeren krijgen de kans of de vrije keuze thuis om gevaccineerd te worden. We roepen op om hen geen strengere maatregelen op te leggen dan gevaccineerde jongeren." 

Discotheek Fuse had samen met heel wat andere Belgische nachtclubs beslist om sowieso te openen op vrijdag 18 februari, maar nu doet ze dat ook volledig legaal. Nu is het zaak om niet meer te sluiten en de moeilijke maanden goed te maken, luidt het.

"Dit is het scenario waarop we gehoopt hadden", vertelt Steven Van Belle, creatief directeur van Fuse. "Samen met de overheid is er veel overleg geweest over wat werkbaar is en wat onze wensen en eisen zijn. Daar is constructief rond tafel gezeten", verklaart hij.

Het sluitingsuur in de horeca valt weg en de discotheken gaan opnieuw open. De eerste stappen richting het rijk van de vrijheid lijken gezet. Al hebben ze geleerd voorzichtig positief te zijn.

"Het is een stap in de goede richting. We wachten nog even de kleine lettertjes af met betrekking tot de luchtzuivering en de mogelijke capaciteitsbeperking. Al hoorde ik dat we op 90 procent capaciteit geland zijn. We hopen nu snel naar code geel te gaan en de overige maatregelen zoals het CST te kunnen opheffen", zegt Van Belle.

De evenementsector, de cultuursector en de nachtclubs zijn bij de hardst getroffen sectoren in België. De laatste sluitingsperiode deed pijn, verduidelijkt Van Belle. Maar nu willen ze nooit meer sluiten.

"We hebben uiteraard zowel financieel als op vlak van motivatie afgezien. Waar we in de eerste lange sluitingsperiode de motivatie hadden om creatief projecten te doen om de rekening te betalen, was dat nu minder het geval. De 'jus' was eruit. Maar met  de ondersteuning van de overheid hebben we net het hoofd boven water kunnen houden. Ik denk dat heel wat clubs hebben moeten kiezen welke facturen ze nog konden betalen. Het is nu broodnodig om open te blijven", besluit Van Belle.

Het openingsweekend van de Fuse lijkt nu al een succes te worden, want 70 procent van de aangeboden tickets zijn al verkocht. 

Het Neutraal Syndicaat voor Zelfstandigen (NSZ) is tevreden met wat het de "hoognodige" versoepelingen noemt. "Het versoepelen naar code oranje is zeker en vast een goede zaak voor horeca, dancings en evenementen. We zijn ook blij dat dit werd doorgetrokken naar winkels. Dat ook het sluitingsuur wegvalt voor de horeca en winkelen zonder beperking van aantal personen, waren dringend noodzakelijke beslissingen. Nachtclubs en danscafés kunnen ein-de-lijk weer open", reageert woordvoerder Ann Van Doren. 

Het NSZ is tot slot opgelucht dat de telewerkregeling in handen van de bedrijven werd gelegd. 

Zelfstandigenorganisatie Unizo is "relatief" tevreden over de uitkomst van het Overlegcomité. Het behoud van de mondmaskers in winkels is een puntje van kritiek.

"Er is een belangrijke stap naar meer normaliteit gezet nu de barometer vanaf 18 februari op oranje springt en de horeca en eventsector weer een stuk normaler gaan kunnen functioneren, zonder sluitingsuur, mét dansgelegenheid en met klanten die ook rechtstaand mogen consumeren", zegt gedelegeerd bestuurder Danny Van Assche. 

Ook het verlaten van het verplichte telewerk, wel met behoud van de aanbeveling maar zonder registratietool, wordt door Unizo goed onthaald. Het afschaffen van de regel van twee voor shoppers beantwoordt ook aan een nadrukkelijke vraag van de zelfstandigenorganisatie, net zoals het wegvallen van de beperking tot één klant per tien vierkante meter, die vooral erg belangrijk is voor de contactberoepers. Ook de afschaffing van het sluitingsuur voor nachtwinkels stemt Unizo tevreden.

Onbegrijpelijk vindt Unizo het behoud van de mondmaskers in winkels, terwijl die niet meer verplicht zijn in discotheken. "Dat is zo onlogisch dat je het aan niemand krijgt uitgelegd. We dringen dan ook aan op de zo snel mogelijke afschaffing ervan", zegt Van Assche. 

"We zijn op weg naar het oude normaal, het nachtleven mag weer bruisen." Dat zegt Horeca Vlaanderen in een reactie op de versoepelingen die volgende week ingaan en waarover het Overlegcomité beslist heeft.

"Het nachtleven mag weer bruisen, het sluitingsuur valt weg, geen mondmasker meer voor gasten, rechtstaand consumeren, met zoveel je wil aan tafel op restaurant of op een feest... Vandaag zorgt oranje weer voor bruisende nachten. Nu snel op naar geel, zodat ook het mondmasker voor het personeel weggaat en het tijdelijke CST kan verdwijnen op café en op restaurant", zegt CEO van Horeca Vlaanderen Matthias De Caluwé enthousiast. 

Discotheken en dancings kunnen vrijdag 18 februari weer open, zij het wel met een capaciteitsbeperking van maximaal 70 procent van een volledige bezetting. In andere horecazaken vervalt het sluitingsuur, mogen gasten hun mondmasker weglaten en gelden geen beperkingen meer van het aantal gasten per tafel. 

"Deze versoepelingen zijn een verademing voor onze ondernemers", zegt De Caluwé. "De nachtraven kunnen opnieuw feesten, en dat zonder sneltesten die er wel in november waren. Een horecabezoek lijkt bijna weer helemaal op het oude normaal. Met de glimlach tellen we af naar vrijdag!" 

Premier Alexander De Croo reageerde in de marge van het Overlegcomité kort op de 'vrijheidskonvooien' die naar Canadees voorbeeld op verschillende plaatsen in Europa willen protesteren tegen de coronamaatregelen en de coronapas.

Vooral vanuit Frankrijk zijn de afgelopen week verschillende 'vrijheidskonvooien' vertrokken richting hoofdstad Parijs. De actievoerders roepen ook op tot een blokkade in Brussel volgende week, al hebben de Belgische autoriteiten dat intussen verboden. De mosterd voor het protest komt uit Canada, waar misnoegde truckers al wekenlang de hoofdstad Ottawa bezetten. 

De Croo verdedigt het gebruik van de coronapas - die de toegang tot bepaalde locaties regelt op basis van de vaccinatie-, test- of herstelstatus. "In ons land zijn nog zeer weinig regels van toepassing, en volgende week vervalt ook de verplichting tot telewerk en gaat het nachtleven open. Hier kan bijzonder veel, en het CST (Covid Safe Ticket, red.) heeft dat mee mogelijk gemaakt", klonk het. De eerste minister verwees onder meer naar de horeca, die in tegenstelling tot cafés en restaurants in andere landen open kon blijven tijdens de vierde coronagolf. 

Professor Huisartsengeneeskunde Dirk Devroey (VUB) ziet licht aan het einde van de tunnel en gelooft dat we naar een normale zomer gaan. "Het zit eraan te komen, maar er zijn nog een aantal valkuilen", waarschuwt hij wel. Toch is de huidige daling van de besmettingscijfers positief voor zowel de bevolking als het zorgpersoneel.

"Epidemiologisch breekt nu de moeilijkste periode aan. Wanneer moeten we terug in een alarmfase gaan? Hoe gaan we eventueel een nieuwe variant en een uitbraak tijdig kunnen opsporen? We moeten wel de vinger aan de pols houden", stelt Devroey.

Het positieve nieuws overheerst natuurlijk, want we gaan naar code oranje. De samenleving begint terug te ademen, in sommige gevallen zonder het mondmasker. Al moeten de cijfers nu wel blijven dalen.

"De besmettingscijfers blijven nog hoog, dat weten we. Je zit vandaag nog aan 20.000 mensen die elke dag besmet worden, maar als er slechts een heel klein aantal in het ziekenhuis terechtkomt, gemiddeld 300, dan is dat toch een risico dat we lopen", aldus de professor Huisartsengeneeskunde. Verwacht wordt dat het aantal patiënten op intensieve zorg de komende dagen ook blijft dalen. Dan kan er snel naar code geel gegaan worden. 

"Er liggen heel veel mensen met corona en niet omwille van corona in de ziekenhuizen. We hopen voor de huisartsen, ziekenhuizen, testcentra dat er nu een betere periode zit aan te komen", besluit Devroey.

Dat de mondmaskers vanaf vrijdag niet meer nodig zijn in het basisonderwijs is goed nieuws. En voor veel jongeren kan een stuk van het ontspanningsleven opnieuw starten. Dat zegt pedagoog Pedro De Bruyckere.

Het Overlegcomité besliste vrijdag om naar code oranje van de coronabarometer te schakelen. Vanaf 19 februari moeten kinderen tot 12 jaar niet langer een mondmasker dragen, ook niet op school.

"Dat de mondmaskers vanaf vrijdag niet meer nodig zijn in het basisonderwijs als dat veilig kan, is goed nieuws", reageert De Bruyckere. "Nog deze week bleek dat zeker bij deze groep een mondmasker dragen ook nog een effect kan hebben op het herkennen van gezichten."

Voor de jongeren kan volgens de pedagoog ook een stuk van het ontspanningsleven opnieuw starten. "Voor cafés, events, discotheken en danscafés is dat een grote stap", aldus De Bruyckere. 

De federatie van huwelijksleveranciers is bijzonder tevreden over de aangekondigde versoepelingen van het Overlegcomité. Dat zegt woordvoerster Isabelle Ghosez van de federatie. "Wij kunnen eindelijk een positieve boodschap brengen aan onze klanten."

Huwelijken waren, net als begrafenissen, al een uitzondering in code rood. Toch komen de versoepelingen ook in die sectoren als geroepen. "Wij blijven een uitzondering, waardoor we in een zaal kunnen werken met een capaciteit van 100 procent. Ook mogen gasten op een trouwfeest dansen zonder mondmasker en wordt de beperking van zes personen per tafel geschrapt. Dat is heel positief", zegt Isabelle Ghosez. 

De sector gaat dan ook een drukke periode tegemoet. "De afgelopen maanden vonden vooral uitgestelde huwelijken plaats. Vanaf maart verwachten wij nog een deel uitgestelde huwelijksfeesten, maar ook een pak 'nieuwe' huwelijken." De federatie hoopt dan ook dat er in maart kan worden overgeschakeld op code geel. 

Al zal daar nog een praktische uitdaging aan vasthangen. "De agenda zal overvol zijn, dus zowel op vlak van personeel als op vlak van materiaal zal het moeilijk zijn om alles praktisch te bolwerken. Maar liever zo, dan dat er beperkingen bijkomen", aldus de woordvoerster van de federatie van huwelijksleveranciers. 

De mondmaskerplicht voor -12-jarigen wordt vanaf 19 februari geschrapt. De onderwijssector reageert opgetogen. "Wij waren vragende partij om de mondmaskers, zeker voor de jongste leerlingen, te laten verdwijnen zodra de coronasituatie dat toelaat", zegt Koen Pelleriaux, afgevaardigd bestuurder van het GO!. "We zijn dan ook tevreden met de beslissing dat leerlingen uit het basisonderwijs het mondmasker niet meer moeten dragen."

Ook Katholiek Onderwijs Vlaanderen is tevreden. "Uiteraard blijven de basismaatregelen zoals ventilatie, verluchting, afstand en handhygiëne gehandhaafd. Zo blijven onze scholen ook in code oranje een veilige plek voor leerlingen en personeel", verzekert directeur-generaal Lieven Boeve. Dat is ook nodig, zegt Nancy Libert, algemeen secretaris van het ACOD Onderwijs, aangezien momenteel nog steeds ongeveer vijftien procent van de leerkrachten besmet is met het virus. 

Toch geldt de plicht nog voor iedereen boven de twaalf jaar. Scholieren zullen nog steeds naar de les moeten met een mondmasker. Het is dus nog afwachten of ook de mondmaskerplicht voor scholieren in een volgend Overlegcomité wordt geschrapt.

De werkgeversorganisaties Voka, VBO en technologiefederatie Agoria juichen in koor de afschaffing van het verplicht telewerk toe. Vanaf 18 februari is telewerk enkel nog aanbevolen.

"Het is de enige logische beslissing. Tienduizenden ondernemingen zijn opgelucht dat de arbeidsorganisatie terug komt te liggen bij de werkgevers zelf", zegt Hans Maertens, gedelegeerd bestuurder van Voka. "De volksgezondheidssituatie verbetert dag na dag. Nog langer verplicht telewerk aanhouden, was niet meer te verantwoorden. Ondernemingen zullen verantwoord omgaan met de nieuwe situatie. Telewerk zal in de meeste ondernemingen een blijvende factor zijn in de arbeidsorganisatie. Maar de opluchting is groot, zowel bij de ondernemingen als de medewerkers."

"Zolang we in code oranje zitten, zullen we het CST blijven gebruiken. Als we naar code geel gaan, niet meer. Er is ook een akkoord om vanaf begin maart te zeggen dat voor volwassen mensen het scherm alleen maar groen wordt als je geboosterd bent. Tenzij je basisvaccinatie recent is, d.w.z. niet ouder dan vijf maanden", gaat Vandenbroucke verder.

"Er is in Europa een beweging waarbij men kijkt hoe men zichzelf beschermd heeft, niet meer naar zones. Dat betekent dat we niet meer zullen werken met kleurcodes. We zullen geen onderscheid meer maken of je al dan niet uit een Europees land komt. Als je gevaccineerd bent, een herstelcertificaat hebt of recent negatief getest hebt, dan hoef je je niet bijkomend te laten testen. Dat is belangrijk voor mensen die uit de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Japan komen", zegt minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit).

"Als je een snelle anti-geentest voorlegt, moet die ten vroegste 24 uur afgenomen zijn voor je toekomst. Ervoor was dat 36 uur. Als je hier toekomt en je wilt binnenkomen met een vaccinatiecertificaat, dan mag je basisvaccinatie niet langer geleden zijn dan 270 dagen. Als je geboosterd bent, dan is het onbeperkt."

"Als je komt uit een derde land, dan kan je zo binnenkomen met een herstelcertificaat, een negatieve test of een vaccinatiecertificaat", aldus Vandenbroucke.

"Zijn we van Covid-19 verlost? We zetten enorme stappen naar een nieuw normaal, maar de fout die we niet moeten maken is te geloven dat het virus voorbij is. Elke keer dachten we dat we het verslagen hadden. Maar het achtervolgde ons altijd opnieuw. Vandaag zijn er ongeveer 300 ziekenhuisopnames per dag. Het zou fout zijn te denken dat we vandaag geconfronteerd worden met een gewoon seizoensgriepje. We hebben wel geleerd hoe we het virus in toom moeten houden."

"We zullen een veel luchtigere lente meemaken. We zullen vrijer zijn, het zal gemoedelijker zijn en het zal feestelijker zijn. Veel zaken zijn nog altijd afhankelijk van ons gedrag. De basisreflexen mogen we niet vergeten. Laten we maskers blijven dragen bij kwetsbare mensen, ventileer afgesloten ruimtes goed en laten we zelftesten blijven doen bij twijfel."