De Winterspelen in Peking duren nog tot en met 20 februari en aanvankelijk werd gedacht dat als de Russische president Vladimir Poetin Oekraïne zou willen binnenvallen, hij zou wachten tot na de Spelen. Dat om de Chinese president Xi Jinping, een belangrijke bondgenoot van Rusland, niet te schofferen. Maar in de afgelopen dagen zouden er verschillende aanwijzingen geweest zijn dat die invasie er toch vroeger dan verwacht zit aan te komen. Het is zelfs zo dringend dat Amerikaanse ministers en hooggeplaatste ambtenaren het publiekelijk beginnen toegeven.

“We blijven tekenen zien van Russische escalatie, waaronder nieuwe troepen die aankomen bij de Oekraïense grens,” vertelde Jake Sullivan, de nationale veiligheidsadviseur van de president, vrijdag aan verslaggevers. Volgens Sullivan zou een invasie kunnen beginnen “tijdens de Olympische Spelen”. Waarschijnlijk zou zo’n invasie beginnen met luchtbombardementen en zou het ook een “snelle aanval” op de hoofdstad Kiev kunnen inhouden. Hij zei ook dat alle Amerikanen Oekraïne best verlaten de komende 24 tot 48 uur.

“Het risico is nu groot genoeg en de dreiging is nu onmiddellijk genoeg dat dit voorzichtigheid vereist,” zei hij. “Wij geloven dat hij (president Poetin, red.) heel goed het definitieve bevel kan geven, maar we staan hier vandaag niet voor u om te zeggen dat het bevel al is gegeven.”

“We zijn er, hoe dan ook, klaar voor. Wat er ook gebeurt, het Westen is meer verenigd dan het in jaren geweest is.”

BELUISTER OOK. Op de rand van oorlog? Rusland, Oekraïne en de gevolgen voor ons

3.000 extra manschappen

De president zelf is er duidelijk niet gerust in. Donderdagavond (lokale tijd) zei Joe Biden nog aan NBC News dat Amerikanen zo snel mogelijk Oekraïne moeten verlaten na een advies van Binnenlandse Zaken waarin stond dat “militaire actie op elk moment en zonder waarschuwing kan beginnen.” “We hebben te maken met een van de grootste legers ter wereld,” zei Biden. “Dit is een heel andere situatie, en het kan snel uit de hand lopen.”

Ook de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken sprak vrijdag duidelijke taal en zei aan verslaggevers dat “de invasie op elk moment kan beginnen. En, om duidelijk te zijn, ook tijdens de Olympische Spelen.” Hij voegde daaraan toe dat Amerikaanse functionarissen “zeer verontrustende tekenen van Russische escalatie blijven zien, waaronder nieuwe troepen die aankomen bij de Oekraïense grens.”

Door de escalatie hebben de Verenigde Staten besloten om 3.000 extra soldaten naar Polen te sturen. Dat om de NAVO-bondgenoten ‘gerust te stellen.” Dat heeft een hoge functionaris van het Pentagon vrijdag laten weten. De militairen zijn gestationeerd in Fort Bragg, in de Amerikaanse staat North Carolina. Zij zullen hun basis “de komende dagen” verlaten en begin volgende week ter plaatse aankomen.

De Amerikaanse regering had begin februari al de verplaatsing van ongeveer 2.000 soldaten naar Europa aangekondigd. Ongeveer 1.700 van hen zouden ook ontplooid worden in Polen, een buurland van Oekraïne. Twee derde is aangekomen, aldus het Pentagon.

Het Witte Huis overweegt ook een telefoongesprek tussen Biden en Poetin. Dat onderhoud ligt evenwel nog niet vast. De Franse president Emmanuel Macron zou zaterdag praten met zijn Russische ambtgenoot over de crisis aan de grens tussen Oekraïne en Rusland. Dat heeft het Elysée vrijdagavond aangekondigd.

“Snelle en drastische sancties”

Vrijdagavond hebben verschillende leiders van westerse landen telefonisch overlegd over de crisis aan de Oekraïense grens. Onder meer de Amerikaanse president Joe Biden, de Franse president Emmanuel Macron en de regeringsleiders van Duitsland (Olaf Scholz) en het Verenigd Koninkrijk (Boris Johnson) namen deel aan het gesprek. Ook von der Leyen tekende present. De westerse leiders beloven “snelle en drastische” sancties als Rusland Oekraïne binnenvalt, zo luidde het na de teleconferentie vanuit Berlijn. De Britse premier Boris Johnson liet zijn bondgenoten weten te vrezen voor de veiligheid van Europa. Groot-Brittannië riep ondertussen zijn onderdanen ook al op om Oekraïne zo snel mogelijk te verlaten.

De Europese Unie liet vrijdagavond ook verstaan dat het al haar niet-essentieel personeel in Kiev aangeraden heeft het land te verlaten en buiten Oekraïne te telewerken. Dat heeft de woordvoerder van Josep Borrell, de hoge vertegenwoordiger van het Europees buitenlands en defensiebeleid, vrijdag laten weten. “We gaan niet over tot een evacuatie”, aldus Peter Stano. “Momenteel heeft het niet-essentiële personeel de mogelijkheid om van buiten Oekraïne te telewerken.”

Zaterdag telefonisch overleg

In een poging de situatie toch nog tijdig te kunnen ontmijnen, heeft het Witte Huis telefonisch overleg tussen president Joe Biden en president Poetin aangevraagd. Het Kremlin heeft toegezegd en voegde eraan toe dat zaterdag ook een nieuw gesprek met de Franse president Macron op de agenda staat.