Welke impact hebben versoepelingen op de cijfers? Zo gaat het in de landen waar de coronaregels eerst werden geschrapt

In Schotland, Wales en Noord-Ierland zijn er nog mondmaskers op scholen en is een coronapas in het nachtleven verplicht, maar in Engeland zijn sinds 27 januari zo goed als alle maatregelen verdwenen. Lees: geen verplichte mondmaskers meer, geen coronapassen en geen aanbevelingen rond telewerk.

De cijfers zijn er hoopgevend, ziet biostatisticus Geert Molenberghs van de UHasselt/KU Leuven. "Ze gaan allemaal de goede kant op. Na de piek zijn de besmettingscijfers vrij snel naar beneden gegaan, maar dan is die daling beginnen vertragen. Nu lijken de cijfers wel weer verder te dalen. En ook bij de hospitalisaties en doden is er een gunstige evolutie."

Dat is aan de ene kant te danken aan de hoge basisimmuniteit die de Britten hebben opgebouwd tijdens de deltagolf. "Eigenlijk zit Engeland al op een hoog coronaplateau sinds de zomer." Maar Molenberghs merkt ook dat de Britten, ondanks de komst van het 'rijk der vrijheid', zich toch aan de aanbeveling houden om voorzichtig te blijven. "Hun contactgedrag is voorlopig nog beperkter dan vóór corona."

Ierland was zelfs nog sneller in het versoepelen dan de buren. Daar ging alle horeca weer open vanaf 22 januari, zonder beperking van de sluitingsuren of coronapassen. Wel is er nog tot eind februari een mondmaskerplicht op het openbaar vervoer en in de winkels.

Ierland was op dat moment al over de omikronpiek heen, met een duidelijke daling overal. Sindsdien zijn besmettingscijfers wel wat gestabiliseerd, maar zorgwekkend zijn ze voor Molenberghs geenszins. "De besmettingen in Ierland zijn nu nog maar een vierde van de piek. En ook de hospitalisatiecijfers en mortaliteit zien er goed uit."

In Denemarken gingen zowat alle maatregelen vanaf 1 februari op de schop, nog vóór de omikronpiek er was bereikt. Het normale leven is er helemaal terug.

Alleen ziet het coronaplaatje er voorlopig nog niet te best uit. "In Denemarken is de stijging van de cijfers nog niet gestopt", ziet Molenberghs. "Er leek even een vertraging te zijn, maar dan bleven de cijfers gewoon naar boven gaan. Het aantal hospitalisaties per inwoner ligt dubbel zo hoog als bij ons en ook de mortaliteit ligt nog hoog. Maar de Denen zeggen: 'we kunnen dat aan'."

Volgens Molenberghs kan de hardnekkige omikrongolf daar ook te maken hebben met de BA.2-versie van die variant en met het feit dat de deltagolf daar niet zo hoog was. "Tel daarbij dat de Denen meer gezagsgetrouw zijn: als er maatregelen zijn, houden ze zich daaraan. Maar als die wegvallen, gedragen ze zich er ook naar. Dat is anders bij de Britten, waar zelfs nu toch nog meer voorzichtigheid heerst onder de bevolking." 

"Wij pakken de versoepelingen iets geleidelijker aan", zegt Molenberghs. "We schakelen hier niet alles tegelijk af. Maar natuurlijk zouden de cijfers sneller dalen in code rood dan in code oranje."

Een vertraging van die daling zullen we dus wel merken, maar Molenberghs denkt dat dat uiteindelijk wel zal meevallen. "Code geel zal niet in gevaar komen: de curve zal niet onmiddellijk omkeren, denk ik." 

Wanneer we code geel dan mogen verwachten? "Mogelijk al in maart, maar ik wil me daar niet op laten vastpinnen. In het slechtste geval blijft de barometer iets langer in oranje."