Na decennia van wachten krijgen metiskinderen een oplossing voor hun geboorteakten
De Belgische staat heeft een oplossing uitgewerkt voor de geboorteakten van metiskinderen, kinderen van een Belgische koloniale vader en een Afrikaanse moeder. Dat heeft het ministerie van Justitie aangekondigd. Metiskinderen werden na hun geboorte vaak weggehaald bij hun moeder. Dat leverde hen - naast emotioneel leed - ook praktische problemen op omdat ze niet over een geboorteakte beschikten. Een aantal van hen stapte zelfs naar de rechter. De Belgische staat gaat nu een geboorteakte voor hen regelen.
Metissen werden in de jaren 40 en 50 geboren in Belgisch Congo of het toenmalige Ruanda-Urundi. Maar de Belgische staat keurde relaties van kolonialen met Afrikaanse vrouwen niet goed en vond dat een Afrikaanse moeder een kind van Europese afkomst niet kon opvoeden.
Veel kinderen werden bij hun moeder weggehaald en in een pleeggezin geplaatst tussen 1959 en 1962. De kinderen groeiden op zonder te weten wie hun familie echt was en hadden soms geen geboorteakte of nationaliteitsbewijs. Uit het rapport van de Congo-commissie vorige herfst blijkt dat de door de koloniale administratie afgeleverde geboorteakten soms niet aanvaard werden, of opzettelijk vervalst.
In 2019 bood toenmalig premier Charles Michel in de Kamer zijn excuses aan voor de manier waarop metiskinderen in het verleden zijn behandeld.
In 2018 had het federale parlement de regering wel de opdracht gegeven om een procedure in te stellen zodat ze hun nationaliteit (opnieuw) toegekend konden krijgen en om maatregelen te nemen om de problemen met hun geboorte- en huwelijksakte op te lossen.
Verschillende metiskinderen daagden de Belgische staat overigens voor de rechter om hun gelijk te halen en meer erkenning te krijgen. De Belgische staat werd beschuldigd van misdaden tegen de mensheid en racisme, maar ging vorig jaar uiteindelijk vrijuit omdat de feiten verjaard waren.
Belgische staat neemt zijn verantwoordelijkheid via de parketten
Er is nu een oplossing uitgewerkt, meldt het kabinet van justitieminister Vincent Van Quickenborne (Open VLD). Het College van procureurs-generaal heeft op 10 februari een nieuwe omzendbrief goedgekeurd om te verhelpen aan het probleem van de geboorteakten.
Het College beschouwt de vernietiging of het ontbreken van de geboorteakte als een zaak van openbare orde omdat die viel onder de verantwoordelijkheid van de toenmalige koloniale uitvoerende macht. Hierdoor kan het openbaar ministerie de zaak voorleggen aan een familierechtbank en vragen om een geboorteakte op te maken.
Het probleem kan dan worden opgelost zonder dat de rechtstreeks betrokkenen tussenbeide hoeven te komen, een gerechtelijke procedure moeten inleiden en de kosten daarvan dragen. "Dit is belangrijk, want het is niet de verantwoordelijkheid van de individuele metis dat zijn of haar geboorteakte ontbreekt", aldus het kabinet.
De Belgische staat is verantwoordelijk en moet het oplossen
"Metissen zijn landgenoten, net als u en ik. Hun strijd is terecht. Het is onwaarschijnlijk wat de koloniale macht hen destijds heeft aangedaan. Deze mensen werden als een gevaar beschouwd, werden gestigmatiseerd, … De Belgische staat is verantwoordelijk voor het ontbreken van de geboorteakten en moet het oplossen", zegt Van Quickenborne daarover.
"We hebben nu een nieuwe oplossing uitgewerkt waarbij de Belgische staat via de parketten zijn verantwoordelijkheid neemt om mensen te voorzien in ontbrekende geboorteakten."
"Ik zat tussen twee stoelen, ik was niets." Georges Kamanayo is een metis en hij zocht lang naar wie hij was. Hij maakte er zelfs een documentaire over.
