De moeilijkste knopen over de arbeidsdeal zijn afgelopen nacht ontward. Een van de laatste knelpunten was de platformeconomie. Voor de liberalen moeten koeriers, die bijvoorbeeld voor Deliveroo werken, als zelfstandige kunnen blijven opereren. Anders zouden die platformbedrijven mogelijk verdwijnen. In het compromis wordt de wet op arbeidsrelaties van 2006 aangepast. Voor de platformeconomie worden er bepaalde criteria aan toegevoegd. Als het platform bijvoorbeeld de prijs bepaalt en degene straft die een opdracht niet aanvaardt, dan wordt die beschouwd als werknemer. Maar als bijvoorbeeld een koerier zelf zijn prijs kan zetten en zijn uurrooster kan regelen, dan kan die wel beschouwd worden als zelfstandige. De wet moet een rechter houvast geven.

Minister van Sociale Zaken Frank Vandenbroucke (Vooruit) zegt dat het akkoord aansluit bij een voorstel van de Europese Commissie over arbeidsrelaties in de platformeconomie. “Dat gaat ook uit van bepaalde criteria”, zegt Vandenbroucke. “Wij voegen er daar nog een paar aan toe.” Die criteria moeten schijnzelfstandigheid tegengaan.

Zo krijgen zowel de socialisten als de liberalen een beetje gelijk. De socialisten zijn blij dat een koerier een beter sociaal statuut kan afdwingen, de liberalen dat niet iedereen meteen werknemer wordt. Federaal minister van Werk Pierre-Yves Dermagne (PS) wil ook iedereen die actief is in de platformeconomie een betere bescherming geven bij een arbeidsongeval. “Dat is nodig aangezien koeriers vijftien keer meer risico lopen op een arbeidsongeval”, zegt Dermagne.

LEES OOK. Experten en oppositie kraken de nieuwe arbeidsdeal: “Een typisch Belgisch compromis”

E-commerce

Een ander heet hangijzer is de e-commerce. Zeker nadat PS-voorzitter Paul Magnette vorige week in Humo had gezegd dat hij van die e-commerce af wilde. Daar verandert in de praktijk eigenlijk niet zoveel. Het nachtwerk gaat weliswaar vanaf 24 uur in en niet meer vanaf 20 uur, maar de extra vergoeding vanaf 20 uur zouden de werknemers mogen houden. De regeling grijpt terug naar het proefproject dat Kris Peeters als CD&V-minister van Werk eind december 2017 lanceerde en dat tot eind 2019 liep. Voor het nachtwerk volstaat het akkoord van één vakbond. Bedrijven actief in de e-commerce moeten voor nachtwerk wel een cao afsluiten, maar ze moeten het arbeidsreglement niet wijzigen. Bovendien zijn er ook eenmalige proefprojecten van 18 maanden mogelijk waarbij avondwerk van 20 tot 24 uur zelfs zonder zegen van de vakbond mogelijk is. Werknemers kunnen daar vrijwillig instappen.

Werk/privé

Werknemers krijgen ook meer instrumenten in handen om privé en werk beter te combineren. “We geven mensen meer vrijheid”, zegt premier Alexander De Croo (Open Vld). Zo mogen ze aan hun werkgever vragen om hun werkuren samen te ballen in vier in plaats van vijf dagen. Die dagen mogen weliswaar niet langer zijn dan 9,5 uur. Een werknemer kan ook voorstellen om de ene week meer uren te werken en de andere week minder, om bijvoorbeeld de kinderen op te vangen. Het initiatief komt van de werknemer. Als een werkgever niet akkoord gaat, moet die dit motiveren.

Elke werknemer in een bedrijf met meer dan 20 werknemers krijgt ook toegang tot een opleiding: in 2022 is dat drie dagen, in 2023 vier dagen en in 2024 zijn dat vijf dagen. Elk bedrijf moet ook een opleidingsplan opstellen.

Bedrijven vanaf 20 werknemers worden ook verplicht om werknemers het recht te geven om offline te zijn. Daarover worden in overleg met de vakbonden afspraken gemaakt.

80 procent?

De hervorming moet helpen om de werkgelegenheidsgraad tegen 2030 op te krikken tot 80 procent, maar de grootste kritiek is net dat deze maatregelen lang niet volstaan. Momenteel is 71,4 procent van de beroepsbevolking aan het werk, een pak minder dan in onze buurlanden. Arbeidseconoom Stijn Baert (UGent) gelooft niet dat de maatregelen volstaan om aan die 80 procent te geraken. Hij ziet het akkoord eerder als een modernisering van de arbeidswet. “Dit volstaat niet om de 1,3 miljoen inactieven aan het werk te zetten”, zegt hij aan VRT.

OPROEP. Ben jij (fiets)koerier voor een platform als Deliveroo of TakeAway en wil je getuigen over jouw job? Neem dan contact met ons op via onderstaand antwoordformulier. Indien gewenst, wordt anonimiteit verzekerd.