Is oorlogsdreiging voorbij nu Rusland troepen deels lijkt terug te trekken? "Wie weet is soort compromis mogelijk"

Nadat wekenlang de oorlogstrom weerklonk, laat de Russische president Vladimir Poetin vandaag weten dat hij een deel van de Russische troepen aan de grens met Oekraïne terugtrekt. "Natuurlijk willen we geen oorlog", sust Poetin. "Dat is de reden waarom we voorstellen om het onderhandelingsproces te starten. Dat zou moeten leiden tot een overeenkomst om iedereen veiligheid te bieden, ook ons land."

Het Russische leger wil de gedeeltelijke terugtrekking aantonen met beelden van pantservoertuigen die op een trein worden geladen. "Nu de training ten einde loopt, zullen de troepen - zoals gewoonlijk - terugkeren naar hun thuisbasissen", zegt Igor Konasjenkov van het Russische ministerie van Defensie. "Eenheden die hun taken al hebben voltooid, zijn begonnen met het laden van treinen en motorvoertuigen."

"We moeten voorzichtig blijven", benadrukt Trio. "Er is geen onafhankelijke bevestiging dat die troepen effectief worden teruggetrokken. We weten ook niet over hoeveel troepen en militair materieel het exact gaat." Volgens de huidige informatie gaat het om troepen van aan de Krim die richting de Kaukasus worden gebracht. "Dat is niet zo gek ver, ze zouden snel kunnen terugkeren."

Desondanks is het volgens Trio "een belangrijke boodschap van het Kremlin om te de-escaleren". "In Rusland wordt het als de logica zelve verkocht. De troepen waren in de buurt voor een militaire oefening, die is afgelopen en nu komen ze terug naar huis", legt hij uit. "Het Westen is volgens de Russen in hun eigen oorlogspropaganda getrapt en moet beschaamd afdruipen."

Is de oorlogsdreiging nu helemaal weg? "Een grote aanval lijkt na wat er vandaag is gebeurd en gezegd moeilijk denkbaar", zegt Trio. "Op deze manier kan Poetin de troepen van aan de grens met Oekraïne terugtrekken zonder te veel gezichtsverlies in eigen land en kan zo een nieuwe fase van onderhandelingen met het Westen ingaan over zijn veiligheidseisen."

Poetin wil vooral duidelijkheid van het Westen dat Oekraïne geen lid van de NAVO kan worden. "Net die cruciale eis heeft Poetin nog niet kunnen bemachtigen en daar blijft hij nu wel op hameren", zegt Trio. "Het probleem moet nu voor hem snel opgelost worden. Wie weet is er dan toch een soort compromis mogelijk."

VRT-journalist Tom Vandeweghe is momenteel in de Oekraïense hoofdstad Kiev en merkt dat er nogal argwanend wordt gereageerd op het nieuws van de gedeeltelijke terugtrekking. "Ze blijven koelbloedig en realistisch", legt hij uit in "Terzake". "Er heerst een groot wantrouwen over alles wat uit Moskou komt. In een grootschalige invasie hebben ze nooit echt geloofd, maar wel dat Poetin andere streken zou uithalen."

Vandeweghe kon vandaag ook spreken met Alina Fralova, de voormalige Oekraïense onderminister van Defensie. "We vertrouwen de Russen nooit", reageert ze op het nieuws van vandaag. "We kunnen nog niet zeggen hoe aanzienlijk dit precies is, maar het is wel een eerste teken dat iedereen hoop geeft."

"In feite zijn hun troepen nu volledig paraat in alle richtingen en we zien hoe dynamisch de situatie is op de Krim en in de Zwarte Zee", zegt Fralova voorts. "De situatie is daar al enkele dagen kritiek en we zien een troepenbeweging dichter naar de grens in Wit-Rusland. Dus dat is geen de-escalatie."

Bovendien tonen nieuwe satellietbeelden van een Amerikaans privébedrijf dat er nog steeds militair materieel bij komt rond Oekraïne. Onder meer gevechtsvliegtuigen en helikopters, nog bijkomende redenen tot argwaan. De grote militaire oefening in Wit-Rusland eindigt op 20 februari. Op dat moment staat Rusland volgens Fralova voor een keuze: de-escaleren of escaleren.

Ook Geert Groot Koerkamp, correspondent in Moskou, ziet 20 febrauri als een belangrijk moment. "Er is een ongemeen grote troepenmacht samengebracht aan de westgrens van Rusland onder het mom van militaire oefeningen", zegt hij in "Terzake". "Als die na de oefening vertrekken, is er echt sprake van een ontspanning."

Groot Koerkamp wijst er ook op dat er al 8 jaar een oorlog aan de gang is in het oosten van Oekraïne waar al 14.000 mensen bij zijn omgekomen. Rusland deelt in Donetsk en Loehansk volgens de correspondent ook massaal Russische paspoorten uit. Er zouden al 500.000 mensen een Russisch paspoort hebben. "Poetin zou dat als argument kunnen gebruiken om in de toekomst militair in te grijpen, omdat "zijn burgers" er in gevaar zijn."

Tegelijk was er vandaag opnieuw een grote cyberaanval op onder meer enkele Oekraïense banken en het ministerie van Defensie. "Het wordt niet officieel gezegd dat de Russen erachter zitten, maar wel gesuggereerd", zegt Vandeweghe. "Het is een symbolische actie waarmee Rusland duidelijk maakt dat het geen schot moet lossen om Oekraïne te treffen. Het is een voorbeeld van de hybride oorlog die Rusland al 8 jaar voert tegen Oekraïne."