‘The Gilded Age’: Julian Fellowes ruilt ‘Downton Abbey’ voor New York

The Gilded Age is vintage Julian Fellowes: het wemelt in de serie van de snobs, ambitieuze engerds, bedienden die zich geregeld door hun hormonen laten afleiden, en fortuinen die langzaam maar zeker verdampen. De negendelige reeks speelt zich af in New York in de jaren 1880, toen in geen tijd een nieuwe klasse van superrijken ontstond die de sociale structuren overhoopgooide. De aristocratische klasse laat baron Fellowes van West Stafford, zoals hij officieel genoemd mag worden, niet los.

Julian Fellowes: “Dat wil ik toch nuanceren. De Amerikaanse samenleving zit anders in elkaar, en in The Gilded Age zie je hoe mensen steeds hoger willen klimmen, helemaal tot aan de top, en al die andere uitdrukkingen die daarvoor worden gebruikt.

“Wat ik interessant vind, is hoe de klasse waartoe je behoort, de manier beïnvloedt waarop je naar jezelf kijkt. Sommigen gaan zich er kleiner door voelen of zich nederig gedragen, anderen zien er juist een aanmoediging in of zijn te zelfverzekerd. Het slag mensen dat jou nooit iets vraagt, omdat ze zichzelf o zo belangrijk vinden. Dat fascineert me.”

De 72-jarige scenarist krijgt weleens het verwijt dat hij in zijn films en series keer op keer zijn beproefde recept toepast. Twintig jaar geleden won hij een Oscar voor Gosford Park, een whodunit die zich afspeelde in de kringen van de Britse landadel. En Downton Abbey, waarvan zes seizoenen en een film zijn gedraaid, was een wereldwijd succes en krijgt in maart een tweede vervolg in de bioscoop. Maar de twee series die hij in 2020 serveerde, Belgravia en The English Game, werden minder enthousiast onthaald.

Dat zal The Gilded Age vast niet overkomen: na twee jaar coronamaatregelen zullen de kijkers ongetwijfeld smullen van de luxueuze decors, de chique kostuums en galajurken en de buitensporige feestjes.

“De timing is erg belangrijk, dat is waar. Maar het is veel makkelijker om dat achteraf vast te stellen. (glimlacht)”

Hij zoomt vanuit zijn pied-à-terre in de exclusieve Londense wijk Chelsea, maar hij en zijn vrouw Emma Kitchener-Fellowes, een achterachternicht van de Britse generaal uit de Eerste Wereldoorlog, hebben ook huizen in Dorset en op het Griekse eiland Mykonos.

“In Londen wonen we elk apart. Ik heb deze flat en zij heeft een huis in Fulham Road, wat verderop. Daar heeft ze alle ruimte voor haar liefdadigheidswerk, haar interviews en wat nog meer. En ik kan hier rustig werken. Ik kan het iedereen aanbevelen. We leven maar twee of drie dagen per week zo, hoor, maar het is heerlijk.”

Voor The Gilded Age is een topcast samengesteld: Christine Baranski (Mamma Mia!) speelt de venijnige Agnes van Rhijn, telg van een oud en steenrijk geslacht, en Cynthia Nixon (Sex and the City) is haar volgzame zus Ada Brook; de twee nemen hun berooide maar beeldschone nichtje Marian Brook in huis – zij wordt vertolkt door Louisa Jacobson, de dochter van Meryl Streep. Spoorwegtycoon George Russell en zijn vrouw Bertha (Morgan Spector en Carrie Coon) proberen intussen een plaatsje te veroveren in de hoogste kringen van de stad.

Het verlangen om ergens bij te horen is één van de hoofdthema’s in de serie. Hebt u zich ooit buitengesloten gevoeld?

“O, ja. Heel vaak, zelfs. Al toen ik opgroeide, had ik het gevoel dat ik er niet bij hoorde, omdat mijn broer, die tweeënhalf jaar ouder was dan ik, veel populairder en veel knapper was. Hij paste veel beter bij de sixties dan ik.”

Een andere rode draad is het klassenbewustzijn, maar de Amerikanen liggen er veel minder wakker van dan de Britten.

“Precies. Amerikanen zijn vooral geobsedeerd door succes, en dat vind ik ook beter. Je gaat er het hier en nu meer door appreciëren, en de mensen bewonderen om wat ze doen. Ze gaan niet gebukt onder een hele familiegeschiedenis. In die zin is de samenleving in Amerika inspirerend: ze vindt zichzelf voortdurend opnieuw uit.

“Als je er succes hebt en je bent welgemanierd, of je geeft toch geen aanstoot op de één of andere manier, dan gaan alle deuren voor je open. Als je 200 miljoen dollar op je rekening hebt, laten ze je niet buiten staan, hoor. Britten daarentegen hebben een eigenaardige relatie met succes: we zijn genereus voor mensen als ze onze eigen waarden weerspiegelen. Maar als we ook maar vermoeden dat ze dat niet doen, dan verfoeien we ze.”

U hebt ook uw portie kritiek te slikken gekregen: The New York Times, bijvoorbeeld, moest niets hebben van de eerste Downton Abbey-film.

“De intelligentsia vindt Downton Abbey en andere series van mij maar niks, om een heel aantal redenen. Series als Breaking Bad, die ik zelf goed vind, of Succession kunnen in hun ogen niks verkeerd doen. Maar Downton Abbey lusten ze niet, en dat het succes blijft duren, ervaren ze eigenlijk als een belediging.”

Eén van de punten van kritiek was dat er weinig diversiteit bij de personages te bespeuren viel. In The Gilded Age, dat zich zeventien jaar na de afschaffing van de slavernij in de VS afspeelt, is dat wel het geval. Julian Fellowes heeft zich laten inspireren door het boek Black Gotham van Carla Peterson, waarin ze het leven van welgestelde zwarte bourgeois in het New York van de 19de eeuw beschrijft.

“Ik had het wel gehad met al die zwarte personages die telkens weer als underdogs werden opgevoerd. Ook voor zwarte kijkers moet dat erg vermoeiend en vervelend zijn, toch?”

Hij kon ook terugvallen op de vakkennis van zijn Afro-Amerikaanse coscenariste Sonja Warfield, bekend van Will & Grace en het boek Get Your Butt Off My Couch, een zelfhulpboek voor wie van haar waardeloze man af wil raken. Hij is vooral geboeid door de manier waarop tussen 1860 en 1900 een generatie van superrijken de samenleving hertekende.

“De Vanderbilts en Astors imiteerden de Europeanen niet. Ze vonden een nieuwe manier van leven als gefortuneerde mensen uit, een manier die nog altijd heel modern overkomt. Maar in plaats van een wedloop in het ruimtetoerisme, zoals tussen Bezos en die andere kerel, raceten zij met hun koetsen op Fifth Avenue. (lacht)”

“Nog even over Downton Abbey: is de tweede film het definitieve afscheid van de familie Crawley?

“Ik heb al zo vaak afscheid genomen van hen. Eerst dacht ik dat het na het vijfde seizoen afgelopen was, vervolgens na het zesde seizoen, en daarna leek de eerste film me echt wel het sluitstuk. En nu zitten we hier weer.”

Ondertussen probeert u een project van de grond te krijgen samen met uw zoon Peregrine Kitchener-Fellowes (31), die films producet.

“Ik heb hem nog niet veel kunnen helpen, en dat is misschien nog niet zo slecht. Weet je, helemaal in het begin van zijn carrière moest hij voor iedereen op de set van Cinderella (van Kenneth Branagh, gefilmd in 2014, red.) koffie zetten en auto’s parkeren. Ik had een goed woordje voor hem gedaan bij één van de producers, maar hij kreeg de job niet meteen. Hij moest eerst op gesprek komen. Toen hij daar aan de slag was, herkende Lily James (hoofdrolspeelster in ‘Cinderella’ en Lady Rose in ‘Downton Abbey’, red.) hem meteen: ‘Peregrine, darling, wat doe jij hier?’ (lacht)”

Toen u in 2002 een Oscar kreeg voor het scenario van Gosford Park, omschreef u zichzelf in uw speech als ‘lomp, humeurig en lastig’. Dat klinkt alsof u erg gefocust bent als u midden in een project zit.

“Als je met een Amerikaanse filmmaatschappij werkt, krijg je 47 keer méér opmerkingen over het script. Gek word ik daarvan, dan begin ik te roepen en met dingen te gooien, moet ik toegeven. De laatste tijd lijk ik wel wat minder op een workaholic, maar mijn arbeidsethos heeft de voorbije jaren toch geloond. Ik heb veel voor elkaar gekregen, als ik eerlijk mag zijn. Ik heb één en ander geschreven, hoor. Veel te veel volgens sommigen. (lacht)”

The Gilded Age, nu op Streamz.

© The Sunday Times

Bekijk hier de trailer: