Druk vergroot om kernuitstap uit te stellen, meeste partijen zetten deur op een kier

De werkgeversfederaties zijn bezorgd over de energiebevoorrading en hoge prijzen en roepen de regering op om de kernuitstap uit te stellen. Ze krijgen nu bijval van 200 ondernemers en academici in een open brief. "België koerst met open ogen af op een ecologische mislukking, het reduceren van de koopkracht en het uitwissen van onze economische slagkracht", klinkt het fors.

"De afgrond gaapt, iedereen ziet de kloof en toch rennen we met oogkleppen op naar de onvermijdelijke val", gaat de brief voort. "Het is als geëngageerde burgers onze plicht op te staan. We zijn wars van politieke overtuiging, als belangeloze ondernemers, ingenieurs, academici, en wetenschappers, extreem verontrust over de langdurige nefaste gevolgen van een volledige kernuitstap in 2025."

Volgens de ondertekenaars is de context helemaal veranderd sinds de beslissing van de kernuitstap in 2003 en het sluiten van het regeerakkoord in 2020. "Als de feiten wijzigen, zouden ook conclusies dat moeten doen", klinkt het. "Wij vragen dan ook een langetermijnvisie gestoeld op feiten."

"We hebben het vanuit verschillende hoeken bekeken", zegt ondernemer en initiatiefnemer van de open brief Françoise Chombar in "De afspraak". "Het gaat onder meer om de financieel-economische hoek, de klimaatverandering en de technologie."

De wake-upcall voor Chombar was het laatste klimaatrapport van het VN-panel IPCC. "Er is nog nooit zo duidelijk gezegd dat wij drastisch onze CO2 naar beneden moeten halen en dat dit in de komende jaren moet zijn. Niet in 2035, laat staan in 2050", zegt ze. "En kernenergie kan een oplossing zijn."

Tegelijk speelt ook de hoge energiefactuur mee. "Dat was ook een gamechanger", zegt ze. "En er is de leveronzekerheid met wat er allemaal aan het gebeuren is in Rusland. Rusland heeft een rechtstreekse impact op de prijzen."

De ondernemers starten ook een website op, waar burgers een petitie kunnen tekenen om de kerncentrales open te houden.

Joeri Thijs van Greenpeace is het grondig oneens Chombar en benadrukt in "De afspraak" dat het "risicovol" is om te veel te blijven rekenen op kernenergie. "De uitbater wil het niet en het zou ons in de juridische problemen brengen met de vervangcapaciteit", zegt hij daarover.

"Vandaag in het debat is het belangrijkste argument klimaat en bevoorradingszekerheid", zegt Thijs nog. "Wij stellen vast op basis van de studies van onder meer netbeheerder Elia dat we ons in een roekeloos avontuur zouden werpen net door die kernuitstap weer uit te stellen."

Op de groenen na lijken alle partijen nu toch iets nadrukkelijker de deur op een kier te willen houden voor dat plan-B, het uitstel van de kernuitstap. "Ons standpunt is altijd hetzelfde geweest: er moet voldoende energie zijn, die moet proper zijn en die moet betaalbaar zijn", zegt Vooruit-voorzitter Conner Rousseau in "Villa Politica".

"We hebben ons mee ingeschreven in het traject van de regering om een kernuitstap te realiseren, maar die betaalbaarheid is voor mij een heel grote zorg. Heel veel mensen zien hun elektriciteitsfactuur enorm stijgen. En dan vind ik het belangrijk dat dat mee in rekening wordt genomen." Hij vraagt zich luidop af of het langer openhouden van de jongste kerncentrales zoveel effect zal hebben op die betaalbaarheid. 

Open VLD-voorzitter Egbert Lachaert reageert intussen met "veel begrip" op de bezorgdheden van de werkgevers en ook bij CD&V hoor je dat geluid. "Er is geostrategisch echt wel iets relevants gebeurd wanneer Rusland, een belangrijke gasleverancier, plots 100.000 soldaten aan de grens van Europa zet", reageert Lachaert. "In die context kan geen enkel scenario begraven worden, en is er extra advies nodig van experten, zoals Elia en de CREG, over de potentiële impact van de recente gebeurtenissen."

Hij denkt daarom dat de geopolitieke situatie dus een extra factor wordt in de beslissing van 18 maart. "De strategie van Rusland moet meegenomen worden in de beslissing die de regering op 18 maart zal nemen." Al geeft hij ook toe dat "we eerder afhankelijk zijn van de Europese energieprijzen dan van al dan niet twee kernreactoren in België".

Rousseau wil er overigens voor zorgen dat de kernenergie van de toekomst mogelijk blijft. "Niemand weet wat de wetenschap nog brengt, dus we moeten die ook de kans geven om zich te ontwikkelen." Open VLD en CD&V stellen daarom voor om de wet op de kernuitstap in die zin aan te passen. Wat Rousseau betreft, kan dat zeker. "Je mag voor toekomstige generaties niks uitsluiten."

Groen-voorzitter Meyrem Almaci benadrukt dat ook voor haar partij de bevoorradingszekerheid en de betaalbaarheid van de energiefactuur de uitgangspunten blijven in het dossier rond de kernuitstap. "Op 18 maart worden al die punten bijeengebracht, maar het is geen geheim dat wij voor plan A (de volledige kernuitstap, red.) gaan."

"Met minister van Energie Tinne Van der Straeten hebben we voor het eerst een stappenplan", gaat Almaci voorts. "De hoge prijzen zijn het gevolg van de internationale geliberaliseerde energiemarkt, en van het feit dat we daar te weinig tegen gewapend zijn. Daarom zetten we nu massaal in op duurzame energie, bijvoorbeeld in de vorm van groene waterstof."