3,7 miljard euro winst voor Engie met dank aan de hoge stroom- en gasprijzen. Maar wat met de consument?
3,7 miljard euro. Zoveel winst maakte het Franse Engie vorig jaar. Met dank aan — onder meer — de hoge stroom- en gasprijzen. En de Belgische kerncentrales. Ook andere grote energieconcerns maken miljardenwinsten. En dat terwijl de consument kreunt onder hoge facturen en dito prijzen aan de pomp. Hoe kan dat? En valt daar niets aan te doen?
Terwijl consumenten niet meer aan de hoge energieprijzen ontkomen, pakken grote energieconcerns uit met enorme winsten. Zo maakte Engie gisteren bekend dat het vorig jaar liefst 3,7 miljard euro nettowinst boekte. En het kan nog straffer: TotalEnergies, dat in ons land actief is met tankstations en sinds de overname van Lampiris ook als energieleverancier, pakte vorige week uit met een recordwinst van zo’n 14 miljard euro. Eerder legden de Amerikaanse oliemaatschappij Exxon Mobil (met 20,5 miljard euro nettowinst in 2021), het Britse energieconcern BP (6,7 miljard euro) en de Britse olie- en gasmajor Shell (18 miljard euro) topresultaten voor.
“Niet al die bedrijven zijn te vergelijken”, zegt Johan Albrecht, professor milieu-economie aan de UGent en fellow van Itinera. “Maar voor allemaal geldt dat de prijs van fossiele energie al acht maanden in stijgende lijn gaat, waardoor ze hun energieproducten aan hoge prijzen doorverkopen.”
“Een bedrijf als Engie produceert met eigen kern- en gascentrales zelf stroom”, gaat Albrecht voort. “Een deel hiervan verkopen zij lang op voorhand. Aan die prijzen valt niets meer te veranderen. Maar op de kortetermijnmarkten zijn alle records verpulverd de laatste maanden. Dankzij een slimme strategie én doordat de Belgische kerncentrales vorig jaar voor 92 procent van de tijd draaiden tegenover slechts 63 procent het jaar voordien, heeft Engie kunnen inspelen op de hoge prijzen en een deel van hun productie op de kortetermijnmarkten kunnen verkopen. Bovendien is er op de kortetermijnmarkt slechts één prijs, bepaald door de laatste, duurste centrale in het proces. Alle energie op de kortetermijnmarkt wordt aan die prijs verkocht. Ook wat — tegen een lage productiekost — bijvoorbeeld uit een kerncentrale of windmolen komt.”
Lees ook
Willekeur
Winsten afromen, dan maar? De winstgevendheid van Engie wordt in ons land al deels getemperd, door de hogere nucleaire bijdrage, een taks die opliep tot net geen 150 miljoen euro. Valt er nog meer te doen?
“Europa begon 25 jaar geleden met de liberalisering van de energiemarkten en variabele prijzen zijn hiervan een logisch gevolg”, aldus Albrecht. “De consument kreunt, de sector feest. Die perceptie is voor velen genoeg om voor extra belastingen te pleiten. Als die bedrijven veel winst maken worden er normaliter ook meer belastingen betaald. Maar sommige multinationals betalen — in vergelijking met een kleine kmo — weinig belastingen. Dat is een lang gekend pijnpunt. Tegelijk moet je als overheid consequent zijn en willekeur vermijden. Je kan moeilijk de belastingen voor sommige bedrijven plots sterk verhogen, louter en alleen omdat ze grote winsten maken.”