Vaccins, klimaat én veiligheid: genoeg gespreksstof voor Europese en Afrikaanse leiders op EU-Afrikatop

Normaal komen de leiders van de Europese en de Afrikaanse Unie (AU) om de drie jaar samen, maar door corona was het vijf jaar geleden dat er nog eens een EU-Afrikatop georganiseerd kon worden.

Gezondheid - en daarbij vooral de coronavaccinatie -  is het thema van één van de rondetafelgesprekken. Premier Alexander De Croo (Open VLD) zal dit gesprek voorzitten, samen met de Duitse bondskanselier Olaf Scholz en Cyril Ramaphosa, de Zuid-Afrikaanse president die de "vaccin-apartheid" tijdens de pandemie aan de kaak heeft gesteld. 

Terwijl in Europa ruim 70 procent van de bevolking volledig gevaccineerd is, zit Afrika op amper 11 procent. De EU heeft beloofd dat het Afrika 450 miljoen doses zal leveren, maar de Afrikaanse Unie dringt aan op meer.

Premier De Croo zei vanochtend op Radio 1 dat België al een belangrijke rol gespeeld, door honderden doses te produceren en te exporteren naar de rest van de wereld, ook naar Afrika. 

“Maar we willen een stap verder gaan: het is belangrijk dat er ook lokale productie kan zijn en daar zijn we een belangrijke partner in”, zei de premier, verwijzend naar samenwerkingen met Senegal en Ghana. 

In dat licht is Zuid-Afrika een pleitbezorger van de tijdelijke opheffing van patenten, een vraag die de EU blijft afwijzen. De Europeanen houden vast aan vrijwillige licenties en de versterking van de lokale productiecapaciteit, waarin ze één miljard euro willen pompen.

De premier vindt ook een Europees-Afrikaanse samenwerking op klimaatvlak heel belangrijk, “zodat de impact van de klimaatverandering op het Afrikaanse continent zo goed mogelijk beheerst kan worden”. 

Concreet geeft hij het voorbeeld van de samenwerking die België aangaat met Namibië om groene waterstof vanuit dat land via België in Europa te importeren. Ons land ambieert namelijk een belangrijke rol als toegangshaven voor deze energiebron voor de industrie.

Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen kondigde vorige week tijdens een bezoek aan Senegal al aan dat EU tot 2027 minstens 150 miljard euro publiek en privaat geld wil mobiliseren voor investeringen in Afrika. 

De Europeanen profileren zich daarbij graag als een betrouwbare partner die "transparante" en "verantwoordelijke" financiering aanreikt voor projecten op het vlak van hernieuwbare energie en digitalisering, duurzame groei en werkgelegenheid, onderwijs en gezondheid

“Wij zijn voor onze vrede en veiligheid van elkaar afhankelijk.” Dat schreven EU-president Charles Michel en AU-voorzitter Macky Sall in een opiniestuk, voorafgaand aan de gezamenlijke top. 

“Dreigingen zijn steeds vaker grensoverschrijdend en worden steeds complexer”, stellen de twee leiders vast. Daarom willen beide blokken de samenwerking op dit vlak ook versterken. Vooral in de strijd tegen terrorisme.

Daarom ging premier De Croo gisteren nog naar Parijs, om er op uitnodiging van president Emmanuel Macron, met een aantal Europese en Afrikaanse leiders te praten over de situatie in de Sahel, en Mali in het bijzonder. 

Europese troepen proberen er al jaren te helpen in de strijd tegen jihadistische terreurgroepen. Maar na het overleg van gisteren is beslist om de militaire operaties er terug te trekken, omdat de relaties met de militaire junta er verslechterd zijn. Er wordt gesproken over een "gecoördineerde terugtrekking". Die zou tegen juni een feit moeten zijn.

Mali wordt, net als Burkina Faso, Soedan en Guinee, niet vertegenwoordigd op de top in Brussel vanwege de opschorting van hun lidmaatschap van de Afrikaanse Unie.