CHECK - Neen, QR-codescanners op bankautomaten controleren jouw vaccinatiestatus niet

"Digitale controle over jou als burger en jouw geld", schrijft een Twitteraar bij de foto van een bankautomaat die in Brussel zou staan. Onder de gleuf waar je bankkaart normaal gezien in moet, is ook een scanner te zien, daarboven de woorden "QR code". Al meer dan honderd keer werd de originele tweet gedeeld. De foto gaat ook Europa rond. Verschillende Italiaanse Twitteraars hebben het over het prototype  van een nieuwe bankautomaat die de green pass, het digitaal Europees coronacertificaat, zou controleren. Het Italiaanse magazine Giornalettismo kon die bewering in een factcheck al ontkrachten en stelt zelfs dat het niet om een bankautomaat, maar een betaalautomaat aan tankstations gaat.

Onze redactie kan niet met zekerheid zeggen dat het om een betaalterminal gaat, dan wel om een bankautomaat die bovendien nog eens in Brussel zou staan. Het beeld dat op het internet rondgaat, lijkt evenwel zeer sterk op een nieuw model betaalterminal dat het Italiaans petroleumbedrijf Eni in mei introduceerde. 

Vorig jaar ging ook al een soortgelijk beeld rond van een bankautomaat in Frankrijk, die na onderzoek van persagentschap DPA  in Zwitserland bleek te staan. 

Beide foto's wekken voor sommige mensen de indruk dat het gaat om  controlemechanismen om de QR-code op je CovidSafe-app te checken, zoals dat bijvoorbeeld in de horeca of bij evenementen gebeurt. Ze vermelden daarbij ook vaak de bovengenoemde Green Pass. 

Maar die vrees blijkt ongegrond. In werkelijkheid gaat het om een systeem om contactloos geld af te halen. Al sinds 2013 gebruiken enkele Amerikaanse banken de techniek voor geldopnames. Ook bij ons bestaat het systeem al een tijd. Bij KBC kan je al bijna acht jaar contactloos geld afhalen. 

Dat bevestigt ook Stef Leunens, woordvoerder van KBC. "Een indianenverhaal", noemt hij de insinuatie dat het om een aan het coronabeleid gelinkte scanner gaat. "Als er al een link met de pandemie is, dan is het dat meer mensen contactloos geld afhalen omdat het hygiënischer is. Zo moet je via het QR-systeem de knopjes op de automaat niet meer aanraken." 

Leunens zegt dat hun bankapp een code aanmaakt, die via de scanner vervolgens opnieuw een link legt met de KBC mobile-app. Het is die verkorte route naar een link die trouwens aan de basis ligt van QR-codes. 

QR staat voor quick response en is eigenlijk niet veel meer dan een digitale binnenweg naar een achterliggende link, zoals een website of een applicatie. De coronapandemie mag het gebruik dan wel wijdverspreid hebben gemaakt, de technologie is helemaal niet nieuw. Het Japanse bedrijf Denso ontwikkelde het QR-systeem al in 1994. Het oefende daarna haar patentrecht niet uit, waardoor vrijwel iedereen met een smartphone met de techniek aan de slag kan.