Biograaf Mario Danneels over koningin Paola: ‘Ze was bloedmooi. Er zijn zelfs incidenten geweest waarbij Albert bijna op de vuist ging met fotografen’

“Deze documentaire kwam er omdat koningin Paola de regie wil houden over haar leven. Sinds de troonswisseling heeft ze toch een paar keer flinke klappen gekregen in de publieke opinie”, vertelt Danneels (40). “Zo kreeg Paola veel kritiek toen ze niet aan het ziekbed van prins Laurent verscheen, gevolgd door een emotionele open brief waarin ze haar bezorgdheid over hem uitte. Er was een reeks over koning Filip op Canvas waarin ze werd afgeschilderd als slechte moeder. 

“Ze werd ook voorgesteld als de harteloze ijskoningin in het Delphine-verhaal. Delphines moeder Sybille de Longchamps getuigde zelfs dat Albert tegen haar zei dat het ‘een hel’ is wanneer hij met haar en de kinderen op vakantie moet. Deze documentaire is echter ook een gebaar naar haar kinderen en kleinkinderen. Ze wordt 85 in september, ze wou haar verhaal doen voor het te laat is. Ze wil duidelijk niet de geschiedenisboeken ingaan als de ongeliefde vorstin én moeder.”

Toont de documentaire haar zoals jij haar als 18-jarige portretteerde in Paola, van la dolce vita tot koningin en het bestaan van Delphine onthulde?

“Ja, dit is wie ze is. Ze zegt gewoon altijd wat ze denkt. Dit is hoe ik haar - via een 40-tal mensen die ik sprak - leerde kennen. Een anekdote: ik herinner me hoe ze samen met koning Albert de Marollen bezocht. Een verkoopster van een eetkraampje bood hen escargots aan. Albert at er breedlachend van, Paola zei: ‘Nee, bah, zo vies’! Zo is ze altijd geweest, met het hart op de tong. Dat werd haar niet in dank afgenomen. 

“Toch kan ze ook emotioneel zijn. Denk aan de Dutroux-affaire. Ze huilde toen de ouders van de vermoorde meisjes naar het paleis kwamen. Ze speelt nooit komedie. Als ze niet wil glimlachen doet ze dat ook niet. Zo praat ze in de documentaire zonder franjes over haar relatie met Albert. ‘Het draait niet meer om de seks’, grapt ze nu. In hart en nieren behield ze altijd haar Italiaanse temperament. Ze wou zich nooit conformeren aan het hof en doen alsof, wat wringt met de Belgische mentaliteit. Koning Filip zegt het zelf in de documentaire als hij gevraagd wordt aan welk woord hij denkt bij zijn moeder: non-conformistisch.”

Eigenlijk wou zij geen koningin worden?

“Nee, maar ze is wel van de rol en de voordelen gaan houden. In 1993 was dat nog absoluut niet zo. Toen koning Boudewijn stierf had ze geen zin om weer in de schijnwerpers te staan. Vergeet niet dat zij in de jaren zestig en zeventig voortdurend achtervolgd werd door paparazzi. Paola Ruffo di Calabria was een soort Grace Kelly in die tijd. Ze was bloedmooi en er zijn zelfs incidenten geweest waarbij Albert bijna op de vuist ging met fotografen.”

Is het toeval dat de film nu uitkomt, niet lang na een documentaire over prinses Delphine?

“De twee regisseurs wisten niet van elkaar dat ze ermee bezig waren. Dat weet ik, want ik werkte mee aan de docu over prinses Delphine. Ik denk dat beiden erg gekwetst waren door de zaak en dat ze allebei nog eens zelf hun eigen verhaal wilden doen.”

Kan het zien van elkaars documentaires de twee vrouwen bij elkaar brengen?

“De vraag is of dat nog wel nodig is. Wat ik weet is dat de beruchte foto met prinses Delphine op Belvédère, waarop Paola haar handtas vastklemt alsof ze bang is dat ze gestolen zal worden, niet weergeeft hoe de ontmoeting verliep. De realiteit was spontaner. Paola ontmoette intussen ook Delphines kinderen en partner Jim O’Hare.”

In Paola’s documentaire is prinses Delphine wel niet te zien of te horen.

“Er is nu eenmaal weinig dat Delphine kan zeggen over Paola. Ik denk dat de oud-koningin vooral haar eigen gezin en kleinkinderen in beeld wou brengen, omdat ze, en zo zegt ze het bijna letterlijk, ‘op z’n Italiaans de famiglia rond zich wil verenigen’. Haar kleinkinderen dragen haar nu als nonna op handen. Paola vindt het spijtig dat ze door de echtelijke ruzies van weleer met Albert de klok met haar kinderen niet kan terugdraaien, al zijn ze zijn nu wel bijgedraaid, vooral koning Filip.”

Terloops verwijst ze, een foto met de arm van een andere man rond haar, naar een affaire die zij ooit had. Is dit een soort ‘et alors’?

“In de hele saga rond Delphine zei niemand ooit ‘Paola werd bedrogen’. Iedereen wees haar met de vinger naar affaires als deze, die eigenlijk al bekend waren. Ik denk dat ze dit gewoon wou adresseren. De man is Albert de Mun, een freelancefotograaf voor Paris Match. Het beeld werd op een strand in Sardinië genomen in 1970. In die tijd was er al veel om te doen.”

Is het van oorsprong macho Duitse huis Saksen-Coburg en Gotha een matriarchaat geworden door Fabiola’s Spaanse en Paola’s Italiaanse temperament?

“Beiden hebben zeker een dominante invloed op zowel hun koning als het koningshuis gehad. Dat is van koningin Elizabeth geleden. Onder Fabiola werd de monarchie strenger en vromer, onder Paola deed de zin voor goede smaak de intrede. Paleizen en woningen werden onder haar toedoen gerestaureerd. Daar is ze trots op. Het valt op dat zij en Albert in de documentaire de deuren openzetten van de gerestaureerde pastorij nabij Namen, waar ze vooral wonen, en zich tonen zoals ze nu zijn: een kwiek koppel gewone senioren.”

Zondag 20 februari wordt de documentaire Paola, côté jardin integraal uitgezonden op Eén.