Wie droomt niet van een stevig feestje, zonder de rekening gepresenteerd te krijgen de ochtend nadien?
Nu het nachtleven heropent, kijkt u misschien een oude vriend weer in de ogen: de kater. Online kan u het winkelmandje volproppen met wonderpillen, alleen: de korrel zout waarmee u die best neemt, is even wetenschappelijk onderbouwd.
Blowfish, Afterdrink, Flyby, The Plug of Fewer Regrets, het zijn maar enkele van de antikaterpillen of -middelen die dokter Google voor je opsnort. Zeker tijdens de eindejaarsfeesten draait de marketingmachine op volle toeren, weet toxicoloog Jan Tytgat (KU Leuven), en die lokroep zal er ook nu weer zijn. Want wie droomt niet van een stevig feestje, zonder de rekening gepresenteerd te krijgen de ochtend nadien?
Nieuw is het idee lang niet om de kater te gaan bestrijden. 25 jaar geleden al waaide de Toxober-pil over uit Amerika: elk uur een paar van die pilletjes nemen, en de kater blijft als bij wonder weg. In Nederland was er de voorbije jaren een wildgroei aan studentenondernemers - vaak in de medische sferen - die na een nachtje doorzakken een eurekamoment beleefden en dat in een capsule goten. In een apotheek in Ieper kan u zelfs terecht voor een magistrale bereiding.
Telkens klinkt het dan: ‘wetenschappelijk onderbouwd’. Dat is niet wat een recente analyse concludeert. De 21 klinische studies naar potentiële antikatermiddelen die werden aangetroffen, zouden allemaal een ‘erg lage bewijskracht’ vertonen. Dat is ook wat Tytgat en veel van zijn collega’s al jaren vertellen: “Een echte pil tegen een kater, die bestaat niet.”
Sowieso blijft een kater een ingewikkeld verschijnsel, of zoals de Nederlandse hoogleraar Frans Russel (Radboud Universiteit) het stelt: “Het is een vreemde combinatie van wat lijkt op forse griep, migraine en hongerklop.” Wat we wel weten is dat alcohol verschillende effecten heeft. Het irriteert de maag, wat misselijkheid in de hand werkt. Het werkt vochtafdrijvend, waardoor je lichaam en je hersenen uitdrogen en je met een belabberd gevoel zit.
Kunnen we daar dan niet op ingrijpen? Deels, maar die recepten zijn lang niet nieuw - ze vergen hoogstens wat discipline. Om de twee pinten een watertje drinken, gaat bijvoorbeeld het uitdrogingseffect tegen. “Tijdens de avond zelf weliswaar, nadien gaat vochtinname niet meer helpen”, aldus Tytgat, die ook heil ziet in een vettige fond leggen voor het uitgaan. “Op een lege maag komt de alcohol sneller in de bloedstroom terecht.”
De grote boosdoener in het verhaal, is volgens Tytgat de stof acetaldehyde, een gifstof die vrijkomt bij de afbraak van alcohol en die hoofdpijn en trillingen in de hand werkt. Daar zit voor een groot deel de reden waarom de een fris rondhuppelt na een feestje, en de ander aan bed is vastgeketend: het enzym in de lever die acetaldehyde afbreekt, is niet bij iedereen in dezelfde hoeveelheid aanwezig. En hoe jonger, hoe beter je lever nog functioneert.
Vreemd genoeg grijpen we in zo’n situatie naar een middel dat “tegenaangewezen” is, zegt Tytgat. “Een pijnstiller, dat doe je best niet. Dat helpt misschien wat tegen de barstende hoofdpijn, maar zo belast je de lever enorm. Want die is al druk bezig met alcohol ontgiften.” Ook in sommige antikaterpillen zit aspirine verwerkt, of natuurlijke kruiden die het effect ervan nabootsen. Ook dat is dus foute boel.
De meeste katerkuren bevatten echter voedingssupplementen die je zonder problemen kan innemen. Glucuronzuur, taurine of vitamines zijn klassiekertjes, die ook effectief een verschil kunnen maken. “Maar alleen als je met een chronisch probleem zit. Alcoholiekers lopen bijvoorbeeld meer kans op een vitamine B-tekort, en kunnen die energiebouwstenen goed gebruiken. Maar voor een student is het effect nul, nada.”
Eigenlijk hoopt u dus maar best dat zo’n antikaterpil geen effect heeft. Sowieso hebben we er weinig baat bij om een kater te proberen verschalken. “Het is net een pijnsignaal, een soort waarschuwing van het lichaam”, zegt Tytgat. “Als we dat zouden kunnen uitschakelen, zou er wellicht veel problematischer gedronken worden.”