Op deze app is het oké om saai te zijn, ‘al is dat soms ook wel confronterend’

“Als je een influencer wil worden, blijf dan gerust op TikTok en Instagram.” In de appstore is de toon van BeReal meteen gezet. De app, die de laatste weken vooral wat tractie vergaart onder studenten en ander jong geweld, probeert zich met een missie in de markt te zetten. Wie de gecureerde wereld van sociale media beu is, kan op het platform terecht om dingen te delen die, welja, ‘real’ zijn.

Het principe van BeReal, opgericht door de Franse ondernemer Alexis Barreyat in 2020, is vrij simpel. Gebruikers krijgen elke dag op een arbitrair moment de vraag om binnen de twee minuten een foto te delen, gemaakt met de camera aan de voor- en achterkant van je telefoon. Zo krijgt een schare vrienden - al kun je het profiel ook publiek maken - te zien wat je op dat moment aan het doen bent, aangezien twee minuten net iets te kort is om van je bed of bureau naar een zonnig terras of een slow cabin te trekken. Laattijdig delen kan, maar dan wordt je post wel als dusdanig gebrandmerkt.

Je ‘echte zelf’

“Het concept probeert een leegte te vullen die de andere platformen op dit moment laten, namelijk de mogelijkheid om je ‘echte zelf’ te delen met een intiem netwerk”, zegt hoogleraar communicatiewetenschappen Karolien Poels (UAntwerpen).

Het gaat verder dan dat: studies hebben aangetoond dat de gecureerde tijdlijn van Instagram, vol filters en advertentiegestuurde berichten die een perfect plaatje ophangen, jonge mensen opzadelen met een lager zelfbeeld. Een interne analyse door moederbedrijf Facebook, gelekt in de Washington Post, stelde het in 2019 zo: “Voor een van elke drie tienermeisjes met een negatief zelfbeeld maken wij de problemen erger.” Al hebben de meeste jongeren volgens Poels wel door dat sociale media “mooier zijn dan de werkelijkheid”, omdat ze er nu eenmaal “zelf aan participeren”.

Niet dat op Instagram of TikTok geen pogingen ondernomen worden om weg te sturen van het kruipende gevoel dat achter elk beeld een weloverwogen beslissing verscholen zit. Maar zelfs de trend om meer ‘casual’ te posten is een soort kunstwerkje, stipt techsite Mashable terecht aan. Een foto delen waarop je al wenend in de zetel ligt, blijft een keuze.

Extra druk?

“Op de bestaande platformen wordt een foto al snel deel van het publieke imago dat je wil uitstralen”, zegt Laurens Vandevyver (24), die recent BeReal op zijn telefoon zette. Het is zeker deel van de aantrekking, zegt hij, dat je naast die publieke tijdslijn ook een plek hebt waar je “enkel voor je échte vrienden” gerust kunt tonen dat je op zaterdagochtend om 10 uur gewoon nog in je bed ligt te stinken.

“Het idee is erg leuk, maar het is ook wel confronterend”, vindt Vandevyver, die voor zijn job minstens acht uur per dag aan een bureau zit. Arriveert de melding van BeReal binnen de werkuren - die kans is best groot - dan krijgen je vrienden vooral te zien hoe saai je leven is. “Ik heb me zeker al schuldig gemaakt aan pogingen om de foto, binnen die twee minuten, toch iets spannender te maken. Door snel naar de koffiemachine te lopen of een collega erbij te roepen: ‘Het is BeReal time!’”

Kan BeReal in die zin niet een extra druk opleggen? Dat je meermaals per dag ‘hopelijk niet nu’ denkt - zo lezen we op Twitter - of dat je zelfs je leven ernaar gaat organiseren, om toch maar zo interessant mogelijk te lijken? “Het is alleszins iets wat je bij veel apps ziet”, zegt Poels. “De ontwerpers hebben een bepaald doel voor ogen, maar de gebruiker gaat het op een andere manier gebruiken.”

De kans dat een platform als BeReal de grote tenoren het vuur aan de schenen legt, acht Poels sowieso klein. “Er speelt altijd een soort nieuwigheidseffect dat snel kan wegebben, en de hype wordt vaak uitvergroot in de markt gezet door media. In mijn aula vroeg ik aan studenten wie de app al had. Er gingen twee vingers de lucht in. Dat valt dus wel mee.”