Bij het bekijken van de docu over Paola moest ik denken aan een minder glorieus optreden van haar

Natuurlijk was de documentaire Paola, côté jardin heel erg ontroerend. De kijker kreeg een voormalige koningin te zien die heel eerlijk over haar huwelijk met Albert II sprak. Over de moeilijke jaren, over haar eigen affaires, over de verzoening.

Mooi werk. De documentaire kreeg veel lof omdat dit soort eerlijke ontboezemingen vanuit Laken niet vaak te zien is.

Toch zou het goed zijn bij de demarche van Paola te onderlijnen dat die er kwam op haar verzoek. Om met haar eigen verleden, op 84-jarige leeftijd, in het reine te komen. Het was Paola zelf die de thema’s vastlegde. De makers zeiden dan wel dat ze alle vragen hadden mogen stellen, dat was natuurlijk niet zo; het domein, hoe interessant ook op menselijk vlak, was duidelijk afgebakend.

En daarmee bleef de documentaire op het terrein dat vooraf bepaald was door Paola zelf, maar duidelijk ook beantwoordend aan de limieten die het protocol van het paleis vastlegt. Met andere woorden: de documentaire past perfect in een doordachte publicrelationscampagne. Hoe goed die werkt, was eerder al te zien met de manier waarop kroonprinses Elisabeth in beeld werd gebracht. De media volgden perfect de richtlijnen om onze toekomstige vorstin geheel kritiekloos voor te stellen zoals Laken dat wil.

Persoonlijkheid

Bij het bekijken van de documentaire over Paola moest ik terugdenken aan een minder glorieus mediaoptreden van haar, in 2009. Het was veel spontaner dan haar huidige biecht en zei eigenlijk veel meer over haar persoonlijkheid.

Toenmalig RTBF-journalist Christophe Deborsu filmde op een koninklijk feestje van Albert II en zijn eega Paola. Deborsu zou Deborsu niet zijn als hij tegen alle protocol in het wandelende koningspaar een vraag stelde. Dat was niet zomaar een vraag. Deborsu had het over de aankoop van een nieuw jacht, liefdevol door het paar in een samentrekking van hun voornamen als Alpa gedoopt, waarvoor de koning bijna 5 miljoen euro had betaald. Dat is veel geld, maar gevoelig lag wel dat Albert het jacht in Italië als militaire (dus diplomatieke) boot had ingeschreven. Daardoor ontdook de vorst een btw van bijna 1 miljoen euro en kreeg hij er nog een kwartet militairen bij als bemanning.

Het onderhoud van de Alpa is ook bepaald niet goedkoop. En ze verbruikt zo’n 1.000 liter per 100 kilometer. Toen Deborsu daarover een vraag stelde aan Albert II was die plots heel erg geïnteresseerd door een boom ergens ver weg in de koninklijke tuin. Maar Paola had minder remmingen.

Zij antwoordde dat ze die reacties niet rechtvaardig vond, want dat Albert II altijd al een jacht had gehad. De Alpa was dus het zoveelste jacht in een lange reeks. “We begonnen met een jacht, eerder een bootje, van twee meter. Nee, vijf meter”, herinnerde ze zich, enigszins nostalgisch. Ze vergat erbij te vertellen dat op het vorige koninklijke jacht ook al geen btw was betaald.

Toen de protocollaire lijfwachten de loslippigheid van de koningin zagen werd Deborsu met zijn cameraploeg vriendelijk verzocht zich niet te buiten te gaan aan een interview, want dat was taboe volgens de Lakense regels.

Het paleis gaf Deborsu een berisping. Het meldde dat de koning het jacht met zijn eigen geld had betaald. Dat al het geld van de koning eigenlijk belastinggeld is werd er natuurlijk niet bij gezegd. En het ontduiken van de btw werd met de koninklijke mantel der liefde toegedekt.

Speciale rekening

De andere Deborsu, Frédéric, onthulde drie jaar later in zijn boek Koningskwesties dat Paola het geld voor zichzelf had gehouden, dat het Belgische volk in 1959 ter gelegenheid van haar huwelijk gestort had op een speciale rekening. Volgens de traditie wordt dat geld dan door het koninklijke paar doorgestort naar goede werken. Paola stond erop dat niet te doen.

Na de publicatie van zijn boek werd Frédéric Deborsu door zijn werkgever RTBF tijdelijk op non-actief gezet. Blijkbaar mag over het koningshuis niet alles verteld worden. Zolang dat niet kan zou de openbare omroep zich beter onthouden van royals op hun eigen verzoek te interviewen.