Nee, die ‘10.000 stappen per dag’ is niet helemaal onzin

Het richtsnoer van 10.000 stappen per dag gaat terug tot de jaren 60. In de aanloop naar de Olympische Spelen van Tokio in 1964 bracht het bedrijf Yamasa Tokei Keiki een stappenteller, de ‘10.000-stappenmeter’, op de markt. Wetenschappelijk bewijs voor dit ronde getal was er niet, maar het stappendoel raakte in de loop der jaren in het wereldwijde bewustzijn verankerd. Ook in ons land spoort het Vlaams Instituut Gezond Leven iedereen aan om meer te bewegen onder het motto ‘10.000 stappen: elke stap telt’.

Toch is die magische grens geen onzin, zegt bewegingswetenschapper Wim Derave (UGent). “Nadat het gelanceerd werd, bleek het principe van een richtcijfer wel degelijk te werken om het gedrag van mensen te veranderen. En wetenschappers zagen ook dat mensen die 4.000 stappen zetten gezonder waren dan wie 2.000 stappen zette.”

Is 10.000 stappen het minimum?

Moeten we dan met zijn allen minimaal 10.000 stappen per dag zetten? Nee, volgens recent onderzoek komen we met minder toe. Zo blijkt uit een Amerikaanse studie dat mensen die ongeveer 8.000 stappen per dag zetten al 50 procent minder kans hadden om te overlijden door hartziekte en andere oorzaken dan wie 4.000 stappen zette.

“Nogal wat studies gaan nu inderdaad richting 8.000 stappen per dag”, bevestigt Derave. “Maar op een bepaald moment wordt de meerwaarde wel beperkter. Bij mensen die bijvoorbeeld van 5.000 naar 10.000 stappen per dag gaan, zie je een duidelijk verschil. Maar wie van 10.000 naar 15.000 stappen gaat, ziet niet zo’n groot extra voordeel. Vandaar dat men daar toch een soort grens heeft proberen te stellen.”

Sedentaire samenleving

Vooral voor mensen met een sedentaire levensstijl kan het dragen van een stappenteller of fitnesshorloge dus nuttig zijn. Amper 64 procent van de Vlamingen beweegt voldoende, blijkt uit een studie van Sport Vlaanderen. “De samenleving maakt ons steeds passiever en ons lichaam kan daar niet goed tegen: veel orgaanfuncties, en de chronische ziekten die daaraan gerelateerd zijn, zien af van een te sedentair leven”, zegt Derave. “Jager-verzamelaars zetten tussen de 10.000 tot 20.000 stappen per dag, dus ons lichaam heeft zich gevormd naar dat activiteitenpatroon. En dat is de laatste honderd jaar wat weggevallen.”

In de huidige samenleving kunnen stappentellers volgens Derave vooral zinvol zijn omdat ze ons dagelijks feedback geven over hoe actief we zijn. “Het kan confronterend zijn om te zien dat je slechts 2.000 stappen hebt gezet, maar dan wéét je dat je te weinig hebt bewogen. Het maakt dan eigenlijk niet zoveel uit als dat richtcijfer 8.000 is, of 10.000.”

Voldoende bewegen is dus de boodschap. Derave: “Kies activiteiten die je graag doet, waar je niet tegen opziet. Probeer het nuttige aan het aangename te koppelen en spreek af met vrienden als je gaat sporten. En neem bijvoorbeeld meer de trap. Dat zal het meeste effect hebben. Halsoverkop uit pure frustratie een fitnessabonnement kopen omdat je niet akkoord bent met de weegschaal heeft meestal niet zo veel effect.”