‘Het was voor mij een eer om rector te zijn van de Vrije Universiteit Brussel en het aan de VUB verbonden Universitair Ziekenhuis Brussel’, laat Caroline Pauwels optekenen in een persbericht, waarin ze haar vertrek aankondigt. Behalve bestuurder, was Pauwels ook patiënt in het UZ Brussel. Medio 2019 kreeg ze de ­diagnose van maag- en slokdarmkanker. Ze richt zich dan ook in het bijzonder tot het medisch en verzorgend personeel van het ziekenhuis: ‘Wat zij doen, immer toegewijd, is van een grootorde die maar weinigen evenaren.’

Caroline Pauwels begon in 2016 haar eerste mandaat als rector. De professor in de communicatiewetenschappen was toen de tweede vrouwelijke rector van de Vrije Universiteit Brussel. Haar tweede mandaat startte ze in 2020, maar zet ze nu vroegtijdig stop. ‘Een zware ziekte en de uitzonderlijk mooie maar ook veeleisende opdracht als rector vallen in dit stadium van mijn ziekte niet langer te combineren’, klonk het dinsdagavond op de raad van bestuur van de VUB.

De 57-jarige academica zal zich de komende tijd focussen op haar gezin, familie en vrienden. De raad van bestuur zal op 1 maart een rector ad interim aanduiden. Tot dan neemt de oudste vicerector, Romain Meeusen, haar taken over. Dat werd ons bevestigd door VUB-woordvoerder Sicco Wittermans. Later volgen nog vervroegde rectorverkiezingen. Tegen het volgende academiejaar wordt een nieuwe rector verkozen.

Sinds 2019 combineerde de aftredende rector haar functie met verschillende, ingrijpende behandelingen. Aan De Standaard vertelde Caroline Pauwels eind vorig jaar dat ze van haar dokters niets wilde horen over cijfers, bijwerkingen of overlevingskansen. ‘Veel mensen denken bij kanker nog steeds aan of doodgaan, of genezen. Maar kanker is voor velen, en dus ook voor mij, een chronische ziekte geworden’, zei ze toen. Ze gaf wel mee dat het verhaal eindig is.

Engagement

De voorbije weken kwam de VUB in opspraak vanwege een ontslag na grensoverschrijdend gedrag door een hoogleraar. De onderwijzer werd eind 2021 aan de deur gezet, maar volgens critici trad de universiteit te laat op in het dossier. Pauwels betwistte dat: ‘Dit gedrag was altijd al ontoelaatbaar, maar de VUB heeft nu wel paal en perk gesteld aan iets dat op haar campus gebeurde’, zei ze in een reactie. De rector adresseert de kwestie ook in het persbericht: ‘Verder bouwen aan een krachtige, en ja inclusievere VUB, waar iedereen gelijkwaardig is, blijft een opdracht voor mijn opvolgers en voor de volgende generaties.’

Als rector nam Caroline Pauwels haar functie als publieke intellectueel ter harte. Ze stond aan de wieg van het Hannah Arendt instituut en tekende recent nog haar visie op in Ronduit, aantekeningen van een possibilist, verschenen in 2021. Datzelfde jaar kreeg ze de Arkprijs van het Vrije Woord en was ze curator van Theater Aan Zee.

Over haar groot engagement zei ze aan De Standaard: ‘Ik geloof graag dat de mens tot grote maatschappelijke dingen in staat is.’ Ze liet zich daarin niet tegenhouden door haar ziekte. Tijdens de pandemie richtte ze een noodfonds op dat kansen biedt aan studenten die uit de boot vallen. Ze zette haar schouders onder Difference day, een evenement rond de vrijheid van meningsuiting, en is ambassadeur van Grootouders voor het klimaat. Die initiatieven vatten haar betrokkenheid samen: wetenschap, vrije meningsuiting, gelijke kansen en klimaat.