Onze oorlogsjournalist in Oekraïne: “Op dit moment veiliger om in Kiev te blijven”

“Iedereen hier in Kiev hoopt dat het in orde komt”, zegt onze oorlogsjournalist Robin Ramaekers aan VTM Nieuws vanuit Kiev. “Rusland kan elk moment proberen om de hoofdstad in te nemen. De Russische troepen zijn intussen alom aanwezig. De mensen in de hoofdstad beseffen dat ook. Dat zorgt voor een enorme angst.”

De burgerbevolking probeert massaal weg te trekken uit Kiev. Ook aan het centrale treinstation zijn gigantische files ontstaan, door mensen die nog proberen op een trein richting westen te geraken. Er is sprake van chaos. “Voor diegenen die blijven, zit er weinig anders op dan zich te bewapenen. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft gevraagd dat elke burger die daartoe in staat is de wapens zou opnemen. Als je dat niet kan of wilt, dan zijn er schuilkelders waar je je kan verstoppen”, gaat Ramaekers verder. 

Of de Oekraïense inwoners richting westen en dan meer bepaald richting Polen effectief het land uit zullen raken? “Over de weg zou dat nog mogelijk zijn, als je door de gigantische files raakt”, zegt Ramaekers. “Maar via de lucht is dat niet het geval, omdat het hele luchtruim van Oekraïne sinds vanochtend vroeg volledig vrij is gemaakt voor militaire operaties. Met de trein zijn er misschien ook mogelijkheden, maar dat is niet echt duidelijk. De chaos is totaal nu.”

De meeste journalisten blijven in het centrum van Kiev. Zij staan voortdurend in contact met de ambassades. Ook het kernpersoneel van de Belgische ambassade is nog aanwezig. Zij bereiden zich voor op een mogelijke evacuatie, maar proberen het juiste moment te kiezen. “Op dit moment is het beter en veiliger om hier ter plekke te blijven en voortdurend te evalueren”, vertelt Ramaekers.

 “Halsoverkop vertrekken heeft geen enkele zin. Dat zou gevaarlijker zijn dan te blijven. We zijn van hotel moeten veranderen. Het personeel waar wij zaten, is collectief gaan lopen. Onderweg kwamen we gewapende agenten tegen in burger. Zij spraken ons aan en vroegen ons of we Russen of Oekraïners waren. Men is doodsbenauwd dat er mensen met pro-Russische sympathieën hier zouden rondlopen om aanslagen te plegen.”

Ramaekers en zijn ploeg werden vanochtend rond vijf uur gewekt door explosies. Die kwamen uit de buurt van de internationale luchthaven. “Volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken ging het om afweergeschut van Oekraïne en probeerden de Oekraïners om enkele vijandige drones uit de lucht te halen. Volgens het ministerie van Defensie zijn een aantal militaire doelwitten in en rond Kiev aangevallen. Explosies horen we af en toe in de verte, maar voorlopig niet in het centrum van Kiev”, zegt hij.

De Russische luchtmacht heeft bepaalde communicatie-installaties uitgeschakeld om te verhinderen dat de Oekraïense luchtmacht nog operationeel zou kunnen zijn. “Het is de hele dag doorgegaan met luchtalarmen. Mensen gingen dekking zoeken in schuilkelders. Er heerst een voortdurende angst dat er meer zou komen. Niemand hier kon zich de toestanden voorstellen die nu gebeuren”, aldus Ramaekers. 

Aan benzinestations en bankautomaten in Oekraïne staan erg lange files.

Polen, dat een kilometerslange grens met Oekraïne deelt, zegt intussen bereid te zijn Oekraïners op te vangen, net als Roemenië en Slovakije. Polen heeft een crisisplan gelanceerd met verschillende tijdelijke opvangcentra aan de Pools-Oekraïense grens. Hier kunnen vluchtelingen terecht voor onderdak, voedsel en bijstand.

Ook Moldavië, ten zuidwesten van Oekraïne, heeft aangekondigd dat het bereid is om tienduizenden vluchtelingen op te vangen. De Moldavische president Maia Sandu zei vanochtend ook van plan te zijn om de noodtoestand uit te roepen naar aanleiding van de Russische inval.

Het Russische ministerie van Defensie maakte op zijn beurt bekend dat het een militaire “antiterreuroefening” zal houden in Transnistrië. De Moldavische regio, grenzend aan Oekraïne, is net zoals Donetsk en Loehansk een pro-Russisch separatistisch gebied. In de regio is een onbekend aantal Russische militairen gestationeerd, tot ongenoegen van de regering van Moldavië.

Duitsland is klaar om zijn buurlanden, en dan vooral Polen, “massaal te helpen” en volgt de eventuele vluchtelingenstroom nauwgezet op, zo zegt Nancy Faeser, minister van Binnenlandse Zaken. Bovendien zal Berlijn ook maatregelen nemen tegen mogelijke Russische cyberaanvallen.

Ook Finland is bereid om vluchtelingen op te vangen. Dat maakte premier Sanna Marin bekend. Noord-Macedonië sluit zich hierbij aan. Dat zei Dimitar Kovačevski, de premier van het Balkanland, na een telefoongesprek met zijn Oekraïense ambtgenoot Denys Shmyal.

Intussen heeft ook de Europese Unie gereageerd. Volgens Commissievoorzitter Ursula von der Leyen is de EU voorbereid op de mogelijke komst van Oekraïense vluchtelingen en zijn ze “welkom”. “Met de frontliniestaten (de landen die aan Oekraïne grenzen, red.) hebben we noodplannen opgemaakt”, klinkt het.

Ook Oekraïners die binnen hun land op de vlucht slaan, zullen op Europese steun kunnen rekenen. Er komt verder extra financiële noodhulp voor Oekraïne, bovenop de 1,2 miljard euro die al is goedgekeurd.

Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi (CD&V) vraagt dat de Europese Commissie het initiatief zou nemen om de opvang van Oekraïners te coördineren. Concreet stelt hij voor om zowel Frontex als het Europees Asielagentschap in te schakelen.

Mahdi acht de kans niet onbestaande dat er ook in België een verhoogde instroom komt omwille van het conflict in Oekraïne. “De eerste indicaties wijzen op vluchtelingenstromen in de buurlanden van Oekraïne. Toch zal ook een lichte stijging aan asielzoekers in ons land meteen voelbaar zijn”, luidt het.

Lees alles over het conflict tussen Rusland en Oekraïne in ons dossier.

Volg de laatste ontwikkelingen in onze liveblog.

Lees alles wat we nu weten in dit artikel.