LEES OOK. LIVE. Rusland valt Oekraïne binnen: volg alle ontwikkelingen op de voet

Kort voor 4 uur in de nacht van woensdag op donderdag – uitgerekend net toen de VN-Veiligheidsraad de situatie in Oekraïne besprak – kondigde de Russische president Vladimir Poetin in een onaangekondigde televisietoespraak aan dat hij het bevel had gegeven voor een militaire operatie in Oekraïne “om de separatisten in het oosten van het land te verdedigen”.

Poetin waarschuwde in diezelfde toespraak ook dat “vergeldingsmaatregelen genomen zullen worden tegen degenen die zich bemoeien met de Russische operatie in Oekraïne”.

Loekasjenko noemde het nieuws dat Wit-Rusland intussen bij het conflict betrokken is donderdagmiddag ‘fake’.

De toespraak van Vladimir Poetin  — © Reuters

Enkel in het oosten...

Volgens Poetin behoort een bezetting van Oekraïne niet tot de Russische plannen, en wil Rusland met deze aanval enkel “het zelfbeschikkingsrecht van de Oekraïense volkeren steunen”.

Dmitri Peskov, woordvoerder van het Kremlin, zei donderdagmiddag dat “niemand het over een bezetting heeft, dat woord is hier niet van toepassing”, aldus Peskov. Het gaat om een “denazificatie en demilitarisering van Oekraïne”.

Denazificatie betekent dat het land bevrijd moet worden van neonazi’s, zo legde de woordvoerder uit. “Oekraïne zou idealiter bevrijd moeten worden van neonazi’s, en van mensen met pro-nazistische gevoelens en ideeën.”

LEES OOK. Hoe sterk is het Russisch leger? Wie zijn de gevreesde ‘Spetsnaz’ en maakt Oekraïne een kans?

...of grootschalige invasie?

Maar volgens de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmytro Kuleba gaat het wel degelijk om een grootschalige invasie van heel Oekraïne. Ook vanuit de Krim, het in 2014 door Rusland geannexeerde Oekraïense schiereiland, en vanuit buurland Wit-Rusland – dat wel ontkent dat het zelf deelneemt aan de invasie – wordt het land aangevallen door Russische troepen. Zo meldt de Oekraïense grensbewaking dat personeel aan de landsgrenzen beschoten wordt met artillerie, zware wapens en handwapens.

 © Reuters

President Vlodimir Zelenski riep de staat van beleg uit voor het hele land. In verschillende Oekraïense steden worden ontploffingen gemeld. Dan gaat het zowel om het noordoostelijke Charkov (de tweede grootste stad van het land), de centraal gelegen hoofdstad Kiev, het zuidelijke Marioepol, als het westelijke Lviv (waar veel westerse landen de afgelopen dagen hun ambassades naartoe verplaatsten). De luchthaven van Kiev werd geëvacueerd, alle luchtverkeer boven Oekraïne en het Russische grensgebied is inmiddels opgeschort, een vluchtelingenstroom richting westen lijkt inmiddels op gang te komen.

LEES OOK. Oekraïense president Zelenski richt zich in emotionele toespraak tot de Russische bevolking: “Hoe kan ik een nazi zijn?”

Luchtaanvallen

Het Russische leger zegt inmiddels dat het de luchtverdedigingssystemen van Oekraïne heeft vernietigd, en de luchtmachtbasissen van het land “onschadelijk” heeft gemaakt door gebruik te maken van “precisiewapens”.

“De militaire infrastructuur van de luchtmachtbasissen van de Oekraïense strijdkrachten is buiten gebruik gesteld”, citeren Russische persagentschappen het Russische ministerie van Defensie. “De luchtafweerinstallaties van de Oekraïense strijdkrachten zijn vernietigd”, klonk het voorts.

LEES OOK. Oekraïners slaan op de vlucht: “Rijen aan de benzinestations, mensen met bagage naar metro en trein”

Het Russische persagentschap Tass meldt dat in het noordwestelijke Loetsk een televisietoren is opgeblazen, en in Dnipro (de derde grootste stad van het land) zouden militaire depots in brand staan. Daarnaast zouden legerkazernes zijn aangevallen in de westelijke Oekraïense regio Vinnytsia en in de buurt van Kiev. Een brug over de zuidelijke rivier Inhulez is dan weer ingestort na een bombardement.

Volgens Poetin zijn de aanvallen enkel gericht op militaire doeleinden, maar intussen zijn al veel burgerslachtoffers gemeld en zijn huizen en gebouwen verwoest door bominslagen.

Dodentol

Afhankelijk van de bron zijn er al tientallen doden en gewonden gevallen. Het Oekraïense leger zegt dat het “Russische bezetters” heeft gedood. Maar ook aan Oekraïnse kant zijn verschillende doden gevallen. Exacte cijfers ontbreken nog.

Volgens het Oekraïense leger werden inmiddels ook vijf Russische vliegtuigen en één helikopter neergeschoten, maar dat bericht wordt door het Russische leger dan weer ontkend. De separatisten in Loehansk hebben naar eigen zeggen ook twee Oekraïense vliegtuigen neergehaald in de buurt van Smeloye en Stepovoye. Het gaat om twee militaire Su-24-vliegtuigen. Ook werden twee Bayraktar TB2-drones neegehaald in de regio.

Westen veroordeelt aanval

Westerse leiders veroordelen de Russische inval unaniem. Volgens de Amerikaanse president Joe Biden heeft Poetin “gekozen voor een oorlog met voorbedachten rade, die zal leiden tot catastrofale verliezen van mensenlevens en menselijk lijden.” Biden kondigde al een nieuwe reeks sancties aan, in samenspraak met de G7 en de NAVO. De Verenigde Staten zullen ook een ontwerpresolutie indienen in de VN-Veiligheidsraad, waarin Rusland wordt veroordeeld voor de oorlog tegen Oekraïne.

Ook NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg riep Rusland al op om zijn militaire acties meteen stop te zetten en “de soevereiniteit en territoriale integriteit van Oekraïne te respecteren”. De NAVO-leiders zullen elkaar donderdagochtend in spoedzitting ontmoeten om de aanval te bespreken. De Poolse regering zal de NAVO-leden vragen om artikel 4 van het Noord-Atlantisch Verdrag te activeren. Dat voorziet in consultaties tussen de leden van de alliantie als de veiligheid van één van de lidstaten wordt bedreigd.

LEES OOK. REACTIES. “Poetin heeft gekozen voor oorlog met voorbedachten rade” - Duitsland veroordeelt “grootste militaire conflict in Europa in jaren”

De Europese Unie gaat Russische activa dan weer blokkeren, en de toegang van Russische banken tot de Europese financiële markten stoppen. Dat kondigde Commissievoorzitter Ursula von der Leyen aan. Die sancties worden donderdagavond voorgelegd op een spoedbijeenkomst van de staatshoofden en regeringsleiders van de Europese Unie.

Onze eigen premier De Croo zei donderdagmiddag in de Kamer dat we “de somberste momenten sinds de tweede wereldoorlog beleven.”

Economische gevolgen

De Russische inval stuurt de Europese beurzen alvast fors naar beneden. In Brussel opende de Bel20 met een verlies van zowat 3,2 procent, en beperkt zo nog de schade in vergelijking met de beurzen van Frankfurt en Parijs. De DAX in Frankfurt verliest 4,39 procent, de Parijse CAC40 4,19 procent, en in Amsterdam gaat de AEX-index 3,6 procent lager. De beurs van Londen kan het verlies beperken tot een minus van 2,55 procent.

LEES OOK. Bloedrode opening voor beurzen, olie doorbreekt 100 dollar-grens, gasprijs stijgt met 27%

Ook de olieprijs is al sterk gestegen: een vat Brentolie uit de Noordzee ging voor het eerst sinds 2014 door de grens van 100 dollar. De prijs van gas schoot dan weer met meer dan 30 procent omhoog op de Nederlandse termijnmarkt, de norm voor Europa. De prijs voor een megawattuur gas lag kort na de opening van de handel op 116 euro. Woensdag sloot de handel nog op een prijs van 87,45 euro. Rusland is een grote leverancier van gas, en de angst bestaat dat de gaskraan omwille van he conflict dichtgaat.