LIVE. Rusland valt Oekraïne binnen

Kort voor 4 uur in de nacht van woensdag op donderdag – uitgerekend net toen de VN-Veiligheidsraad de situatie in Oekraïne besprak – kondigde de Russische president Vladimir Poetin in een onaangekondigde televisietoespraak aan dat hij het bevel had gegeven voor een militaire operatie in Oekraïne “om de separatisten in het oosten van het land te verdedigen”. Poetin waarschuwde in diezelfde toespraak ook dat “vergeldingsmaatregelen genomen zullen worden tegen degenen die zich bemoeien met de Russische operatie in Oekraïne”.

De toespraak van Vladimir Poetin  — © Reuters

Enkel in het oosten...

Volgens Poetin behoort een bezetting van Oekraïne niet tot de Russische plannen, en wil Rusland met deze aanval enkel “het zelfbeschikkingsrecht van de Oekraïense volkeren steunen”. Ook volgens de Russische VN-ambassadeur Vasili Nebenzja gaat het niet om een grootschalige oorlog. “Noem dit geen oorlog. Dit wordt een speciale militaire operatie in Donbass”, aldus Nebenzja.

LEES OOK. Hoe sterk is het Russisch leger? Wie zijn de gevreesde ‘Spetsnaz’ en maakt Oekraïne een kans? (+)

In het oosten van Oekraïne werden inmiddels inderdaad hevige beschietingen door het Russische leger gemeld, bevestigt de generale staf van het Oekraïense leger. De door Rusland gesteunde separatisten in het oosten van het land hebben naar eigen zeggen dan weer de controle overgenomen in de twee kleine steden Stanyztsia Loehanska en Shchastia, en staken vervolgens de rivier Siverskyj Donez over, die tot voor kort de frontlinie vormde.

...of grootschalige invasie?

Maar volgens de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmytro Kuleba gaat het wel degelijk om een grootschalige invasie van heel Oekraïne. Ook vanuit de Krim, het in 2014 door Rusland geannexeerde Oekraïense schiereiland, en buurland Wit-Rusland wordt het land aangevallen door Russische troepen. Zo meldt de Oekraïense grensbewaking dat personeel aan de landsgrenzen beschoten wordt met artillerie, zware wapens en handwapens.

President Vlodimir Zelenski riep kort na de aanval de staat van beleg uit voor het hele land. In verschillende Oekraïense steden worden namelijk ontploffingen gemeld. Dan gaat het zowel om het noordoostelijke Charkov (de tweede grootste stad van het land), de centraal gelegen hoofdstad Kiev, het zuidelijke Marioepol, als het westelijke Lviv (waar veel westerse landen de afgelopen dagen hun ambassades naartoe verplaatsten). De luchthaven van Kiev werd geëvacueerd, alle luchtverkeer boven Oekraïne en het Russische grensgebied zijn inmiddels opgeschort.

LEES OOK. Oekraïense president Zelenski richt zich in emotionele toespraak tot de Russische bevolking: “Hoe kan ik een nazi zijn?”

Luchtaanvallen

Het Russische leger zegt inmiddels dat het de luchtverdedigingssystemen van Oekraïne heeft vernietigd, en de luchtmachtbasissen van het land “onschadelijk” heeft gemaakt door gebruik te maken van “precisiewapens”. “De militaire infrastructuur van de luchtmachtbasissen van de Oekraïense strijdkrachten is buiten gebruik gesteld”, citeren Russische persagentschappen het Russische ministerie van Defensie. “De luchtafweerinstallaties van de Oekraïense strijdkrachten zijn vernietigd”, klonk het voorts.

LEES OOK. Oekraïners slaan op de vlucht: “Rijen aan de benzinestations, mensen met bagage naar metro en trein”

Het Russische persagentschap Tass meldt inmiddels dat in het noordwestelijke Loetsk een televisietoren is opgeblazen, en in Dnipro (de derde grootste stad van het land) zouden militaire depots in brand staan. Ook in de regio rond Kiev zou brand zijn uitgebroken in een munitiedepot. Munitiedepots in de westelijke Oekraïense regio Khmelnytskyi en in de zuidoostelijke Oekraïense regio Dnipropetrovsk zouden dan weer aangevallen zijn met raketten. Daarnaast zouden legerkazernes zijn aangevallen in de westelijke Oekraïense regio Vinnytsia en in de buurt van Kiev. Een brug over de zuidelijke rivier Inhulez is dan weer ingestort.

Russische media meldden donderdagochtend ook dat Russische troepen woensdagnacht al geland zouden zijn in Marioepol en Odessa, cruciale havensteden aan de Zwarte Zee, maar dat werd later door het Oekraïense leger ontkend.

Dodentol

De separatisten in Loehansk hebben naar eigen zeggen twee Oekraïense vliegtuigen neergehaald in de buurt van Smeloye en Stepovoye. Het gaat om twee militaire Su-24-vliegtuigen. Ook werden twee Bayraktar TB2-drones neegehaald in de regio.

Door Russische bombardementen zijn inmiddels minstens acht soldaten om het leven gekomen, meldt het Oekraïense ministerie van Binnenlandse Zaken. Vijftien anderen raakten gewond, 19 soldaten zijn nog vermist. De Amerikaanse nieuwszender CNN meldde eerder op basis van een bron bij het Oekraïense ministerie van Binnenlandse Zaken dat er al honderden slachtoffers waren gevallen.

Volgens het Oekraïense leger werden inmiddels ook vijf Russische vliegtuigen en één helikopter neergeschoten, maar dat bericht wordt door het Russische leger dan weer ontkend.

De dodentol zal ongetwijfeld nog oplopen: hoewel de Oekraïense troepen volgens het Russische ministerie van Defensie “hun posities in groten getale verlaten en hun wapens neerleggen”, gaf president Zelenski zijn leger om zoveel mogelijk slachtoffers te maken bij het binnenvallende Russische leger.

Westen veroordeelt aanval

Westerse leiders veroordelen de Russische inval unaniem. Volgens de Amerikaanse president Joe Biden heeft Poetin “gekozen voor een oorlog met voorbedachten rade, die zal leiden tot catastrofale verliezen van mensenlevens en menselijk lijden.” Biden kondigde al een nieuwe reeks sancties aan, in samenspraak met de G7 en de NAVO. De Verenigde Staten zullen ook een ontwerpresolutie indienen in de VN-Veiligheidsraad, waarin Rusland wordt veroordeeld voor de oorlog tegen Oekraïne.

Ook NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg riep Rusland al op om zijn militaire acties meteen stop te zetten en “de soevereiniteit en territoriale integriteit van Oekraïne te respecteren”. De NAVO-leiders zullen elkaar donderdagochtend in spoedzitting ontmoeten om de aanval te bespreken. De Poolse regering zal de NAVO-leden vragen om artikel 4 van het Noord-Atlantisch Verdrag te activeren. Dat voorziet in consultaties tussen de leden van de alliantie als de veiligheid van één van de lidstaten wordt bedreigd.

De Europese Unie gaat Russische activa dan weer blokkeren, en de toegang van Russische banken tot de Europese financiële markten stoppen. Dat kondigde Commissievoorzitter Ursula von der Leyen aan. Die sancties worden donderdagavond voorgelegd op een spoedbijeenkomst van de staatshoofden en regeringsleiders van de Europese Unie.

Economische gevolgen

De Russische inval stuurt de Europese beurzen alvast fors naar beneden. In Brussel opende de Bel20 met een verlies van zowat 3,2 procent, en beperkt zo nog de schade in vergelijking met de beurzen van Frankfurt en Parijs. De DAX in Frankfurt verliest 4,39 procent, de Parijse CAC40 4,19 procent, en in Amsterdam gaat de AEX-index 3,6 procent lager. De beurs van Londen kan het verlies beperken tot een minus van 2,55 procent.

Ook de olieprijs is al sterk gestegen: een vat Brentolie uit de Noordzee ging voor het eerst sinds 2014 door de grens van 100 dollar. De prijs van gas schoot dan weer met meer dan 30 procent omhoog op de Nederlandse termijnmarkt, de norm voor Europa. De prijs voor een megawattuur gas lag kort na de opening van de handel op 116 euro. Woensdag sloot de handel nog op een prijs van 87,45 euro. Rusland is een grote leverancier van gas, en de angst bestaat dat de gaskraan omwille van he conflict dichtgaat.