‘Deze oorlog gaat vreselijk worden, ook voor Rusland zelf’: voormalig Moskou-correspondent Bert Lanting

‘Dit is echt verschrikkelijk. Ik ben veel in Oekraïne geweest, ook in de rebellengebieden Loehansk en Donetsk. Daar hangt een sinistere sfeer. Het idee dat dat straks mogelijk ook voor de rest van Oekraïne zal gelden, is onrustbarend.’

De ontwikkelingen zijn snel gegaan. Was het voor jou een verrassing dat de aanvallen nu al zijn begonnen?

‘Wel enigszins, ja. Ik had niet verwacht dat het zo snel zou gaan. Al moet ik zeggen dat ik behoorde tot de aanhangers van de meest sombere scenario’s. De Russische president Vladimir Poetin had niet voor niets die enorme troepenmacht bij de grens verzameld: 150.000 man, met alles erop en eraan. Ze hadden veel materieel en ook veldhospitaals bij zich. En er waren heel veel kontraktniki opgeroepen, beroepsmilitairen die voor kortere periodes gecontracteerd worden. Zij kregen te horen dat ze negen maanden zouden blijven.’

Hoe is de situatie nu?

‘De Russen slaan op heel veel plekken tegelijkertijd toe. Er zijn beschietingen gemeld in Lviv, in het uiterste westen van Oekraïne. Bij Charkov worden doelen aangevallen. Ook de havensteden Marioepol en Odessa aan de Zwarte Zee zijn doelwit geworden van Russische beschietingen.’

Om wat voor aanvallen gaat het?

‘De aanvallen lijken zich nog te beperken tot militaire doelen. Poetin heeft ook gezegd dat het geen invasie betreft en dat de Oekraïense burgers zich geen zorgen hoeven te maken. Maar alles wijst erop dat er nu toch een echte invasie is begonnen. De Amerikanen waarschuwen daar al de hele tijd voor en ze lijken gelijk te krijgen.’

‘Op verschillende plaatsen rollen de Russische tanks al Oekraïne  binnen, zoals bij Charkiv in het oosten van van het land.  Ook worden aanvallen op posten langs de grens met Belarus gemeld. Ook vanuit het door Moskou geannexeerde schiereiland de Krim trekken Russische troepen binnen. En de rebellen kondigden aan dat ze begonnen zijn vanuit de rebellengebieden om verder de Donbas in te trekken. Dat gaat leiden tot  een complete oorlog. De Oekraïners zullen zich niet zomaar overgeven.’

‘Wat ik ook onrustbarend vind, is dat Poetin tegen Oekraïense militairen gezegd heeft dat ze de wapens neer moeten leggen. Als ze dat niet doen, en ze blijven zich verzetten, dan zou Oekraïne iets beleven dat ze nog nooit hebben beleefd.’

Heeft Oekraïne een schijn van kans?

‘Nee, militair kunnen ze niet veel uitrichten tegen het Russische leger. Dat heeft zo’n enorme overmacht. Als de Russen ook steden gaan bezetten, dan kunnen ze wel in de problemen komen. Veel Oekraïners zijn bereid te vechten. Al zullen ze ook daar niets mee winnen.’

Waar koerst Poetin op aan, wat wil hij met Oekraïne?

‘Dat is mij ook niet duidelijk. Hij heeft gezegd dat hij twee doelen heeft: demilitarisering en ‘denazificatie’. Dat laatste duidt op een politiek doel. Poetin wil de regering omverwerpen.’

Wat bedoelt hij met denazificatie?

‘De Russische pers hamert er al weken op dat in Oekraïne een fascistische junta aan de macht is, terwijl er gewoon een democratisch gekozen regering zit. Ook zegt Poetin dat de rechten van Russen in Oekraïne geschonden worden. Dat er volkerenmoord op Russen plaatsvindt. Dat is volstrekte nonsens. Oorlogsretoriek om de aanval te rechtvaardigen.’

En nu?

‘Dit is een onvoorstelbare gebeurtenis. Poetin is begonnen Oekraïne te ontmantelen. In die lange, gitzwarte toespraak eerder deze week zei hij al duidelijk dat hij vindt dat Oekraïne geen bestaansrecht heeft. Het gaat vreselijk worden, ook voor Rusland zelf. Het land isoleert zich volkomen. Wie vertrouwt Poetin nog? Hij heeft de afgelopen weken steeds gezegd dat er geen invasie zal komen. Dit is dus ook een sombere dag voor Rusland zelf.’