‘Kunnen we Poetin niet gewoon in de gevangenis stoppen?’: hoe praat je met je kinderen over de oorlog in Oekraïne?
‘Wat gebeurt er nu met de kindjes in Oekraïne?’ Of: ‘Kunnen we Poetin niet gewoon in de gevangenis stoppen?’ Het conflict tussen Rusland en Oekraïne zorgt ook bij onze kinderen voor heel wat angsten of bezorgdheden. Daarop gepast reageren is niet evident. Andy Demeulenaere, coördinator bij kenniscentrum Mediawijs, beantwoordt de meest gestelde vragen van jullie kinderen.
‘Waarom is er ruzie tussen die landen?’ (Caitlyn, 9)
“Leg uit dat er al lange tijd ruzie is tussen Rusland en Oekraïne. Sommige mensen in Oekraïne willen meedoen met Rusland, maar de grootste groep mensen wil liever bij Europa horen. Dat vindt de Russische president niet leuk. Hij wil nu zijn macht tonen aan Europa en Amerika door Oekraïne te bezetten.”
‘Is dit het begin van de Derde Wereldoorlog? Komt de oorlog naar België?’ (Hanne, 8 en Mila,9)
“Om je kind niet in verwarring te brengen, hou je het beter kort en bondig. Wees to the point. Vertel je kind dat iedereen er alles aan doet om de ruzie zo klein mogelijk te houden en dat Poetin helemaal niet geïnteresseerd is in een klein land als België.”
‘Zou het kunnen dat ze met atoombommen gaan gooien?’ (Arthur, 12)
“Leg je kind uit dat je die angst begrijpt: we zijn allemaal bang van atoombommen. Maar maak ook duidelijk dat presidenten daar net zo hard van wakker liggen en er alles aan zullen doen om het gebruik van atoombommen te vermijden.”
‘Wat gebeurt er nu met de kindjes in Oekraïne?’ (Finn, 8)
“Vertel dat Rusland vooral militaire installaties aanvalt, zoals opslagplaatsen van wapens, kazernes en militaire luchthavens. In de buurt van die plekken bevinden zich normaal gezien geen kinderen. Benadruk dat ouders in Oekraïne er alles aan doen om zo goed mogelijk voor hun kinderen te zorgen."
‘Kunnen we de mensen van Oekraïne in een vliegtuig steken en naar hier halen, zodat ze veilig zijn?’ (Jef, 7)
“Laat je kind weten dat mensen uit Oekraïne in de eerste plaats zullen vluchten naar de buurlanden, zoals Polen en Hongarije. Met de auto naar een land dichtbij trekken is veel makkelijker dan met het vliegtuig naar ons komen. Vertel ook dat sommigen toch tot hier zullen komen. Dan komen de Oekraïense kinderen misschien in de klas van je kind terecht. Vraag je kind eventueel of het dat leuk zou vinden, en of ze dan vrienden zouden kunnen worden.”
‘Kunnen we Poetin niet gewoon in de gevangenis stoppen?’ (Kaat, 10)
“Denk bij deze vraag goed na over je taalgebruik en verlies je niet in de details. Maak duidelijk dat België, om Poetin in de gevangenis te steken, eerst Rusland zouden moeten veroveren. Je moet daar binnenvallen en dus hetzelfde doen als Poetin in Oekraïne doet. Dat keuren we uiteraard niet goed: we willen toch niet dezelfde fouten maken als de Russische president? Bovendien wordt Poetin goed beschermd en is het moeilijk om hem te vangen zonder andere mensen pijn te doen. Poetin ‘zomaar’ in de gevangenis stoppen is kortom geen optie.”
‘Moeten wij allemaal mee gaan vechten?’ (Cyriel, 10 en Marie-Lou, 7)
“Je kind maakt zich ongerust over of het zelf zal moeten meevechten, of een van de ouders ... Het is bang zelf iets of iemand te verliezen. Benadruk dus dat het vooral Russische soldaten zijn die met Oekraïense mensen vechten, en dat het niet de bedoeling is dat andere landen meevechten. Als andere landen toch zouden meevechten, dan zullen ze daarvoor hun soldaten gebruiken, die daarvoor opgeleid zijn. Is er een soldaat in de familie? Probeer dan ook duidelijk te maken welke rol een Belgische soldaat wel of niet zou krijgen. Of nog beter, laat het familielid dat zelf uitleggen.”
In een notendop: 7 vuistregels om met je kind over Oekraïne te praten
Stapelen de vragen zich op? Merk je dat je zoon of dochter bezorgd is? Of hebben je kinderen iets zorgwekkends over de invasie opgevangen op school, televisie, sociale media of via vrienden? Andy Demeulenaere geeft zeven algemene vuistregels om over het conflict tussen Rusland en Oekraïne te praten met kinderen en jongeren.
1. Neem er de tijd voor
“Zelfs als je zelf je buik vol hebt van nieuws over Oekraïne, dan is het toch aangewezen om even je voelsprieten uit te steken. Want achter een vraag van je kind, schuilt vaak een andere vraag. Meer zelfs: het zou weleens kunnen dat je kind om informatie vraagt omdat het bang of ongerust is.”
2. Stel hem of haar gerust
“Zeker wanneer woorden zoals: ‘oorlog’ en ‘Europa’ vaak samen gebruikt worden, kunnen kinderen en jongeren bang, verdrietig of bezorgd worden. Neem dat ernstig. Zeg dat je die gevoelens begrijpt, maar stel hem of haar tegelijk ook gerust. Ervaar je die emoties zelf ook, dan kan je daar zeker eerlijk over zijn. Probeer je gevoelens wel onder controle te houden tijdens het gesprek en hen niet nog banger te maken. Leer je kind dat het ook altijd met vragen bij de telefonische en online hulplijn awel.be terecht kan.”
3. Luister en stel vragen
“Vaak hebben je kinderen niet alle antwoorden nodig, maar vooral een luisterend oor. Laat je kind vertellen wat het denkt of voelt. Stel vragen als: ‘Wat heb je hierover gehoord?’ Of: ‘Wat doet dat met je?’ Verbeter of vul aan waar nodig. Dat kan al veel helpen om alles even op een rijtje te zetten, het grotere verhaal te begrijpen en emoties een plaats te geven.”
4. Hou het bij de grote lijnen
“Kinderen en jongeren hebben vooral nood aan duidelijkheid. Een heel uitgebreide uitleg met veel details kan verwarrend zijn. Verlies je daarom niet in details, maar beantwoord elke vraag vooral eerlijk en to the point.”
5. Denk aan je taalgebruik
“Let op dat je de mensen die betrokken zijn bij het conflict niet nodeloos aanvalt met de woorden die je gebruikt. Het zijn de Russische en andere leiders die kiezen voor een oorlog, niet àlle Russen en andere mensen. Een uitspraak als ‘vuile Russen’ of een andere beledigende term zorgt alleen maar voor extra haat in de wereld. Vermijd dat.”
6. Reik goede bronnen aan
“Heeft je kind veel vragen over het conflict? Dan zullen er misschien nog meer vragen volgen. Reik daarom een aantal goede bronnen aan, die het onderwerp behapbaar maken voor jonge mensen. Laat kinderen bijvoorbeeld kennismaken met een jeugdjournaal of verwijs hen door naar de Instagrampagina van WAT WAT. WAT WAT is een platform van meer dan tachtig organisaties (denk aan Awel, Sensoa, VDAB en Child Focus) die jongeren helder willen informeren en naar advies of hulp leiden.”
“Kinderen en jongeren krijgen ook veel informatie binnen via sociale media. Soms wordt er via die weg een filmpje of (nep)nieuws verspreid dat best choquerend kan zijn. Vraag je kind daarom zeker eens wat er op sociale media te zien of te lezen valt over de invasie van Rusland, kijk ook eventueel samen naar beelden of reacties en schets het bredere plaatje.”
7. Sluit het gesprek positief af
“Eindig het gesprek met een positieve noot. Begin eventueel over iets helemaal anders, zodat je kind er niet over blijft malen. Dubbelcheck wel eerst of je alle vragen beantwoord hebt, en laat weten dat je er altijd bent om wat extra uitleg te geven.”
Helende handvaten
In de onlinehandleiding ‘Ik ben bang, boos, verdrietig door het nieuws, wat nu?’ geeft het team deskundigen van Awel tips om met die gevoelens om te gaan. In de online gids, met tekeningen van Sarah Vanhaverbeke, leert je kind onder andere dat zijn emoties normaal zijn, dat nieuws vaker negatief dan positief is en dat het enorm oplucht als je met anderen over je gevoelens praat.
Volg alle ontwikkelingen rond Oekraïne in onze liveblog.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
