KU Leuven ontdekt dat meest nabije sterrenstelsel met een zwart gat toch geen zwart gat blijkt te bevatten
Het meest nabije sterrenstelsel waar tot nu toe van werd aangenomen dat het zwart gat bevat, blijkt er toch geen te hebben. Dat heeft nieuw onderzoek van een team van de KU Leuven aangetoond, dat gepubliceerd is in het tijdschrift ‘Astronomy & Astrophysics’.
In 2020 maakten onderzoekers, onder wie de Chileense astronoom Thomas Rivinius, melding van een zwart gat in het sterrensysteem HR 6819. Rivinius en zijn collega’s waren ervan overtuigd dat HR6819 een drievoudig sterrensysteem is, dat bestaat uit een ster die in veertig dagen om een zwart gat draait, en een tweede ster in een veel ruimere omloopbaan daaromheen.
Onderzoek van Julia Bodensteiner, destijds doctoraatsstudent aan de KU Leuven, stelde echter een andere verklaring voor op basis van dezelfde gegevens: HR 6819 zou ook een systeem zonder zwart gat kunnen zijn, bestaande uit slechts twee sterren die in veertig dagen om elkaar draaien. Dit alternatieve scenario zou vereisen dat één van de sterren ‘ontmanteld’ is, wat betekent dat ze in het recente verleden een groot deel van haar massa aan de andere ster is kwijtgeraakt.
Dubbelster zonder zwart gat
Om te onderzoeken welk van de twee scenario’s het juiste is, werkten de twee onderzoeksteams samen. “We waren het erover eens dat het systeem twee lichtbronnen bevat, dus de vraag was of ze dicht om elkaar heen draaien, zoals in het scenario met de ontmantelde ster, of ver van elkaar verwijderd zijn, zoals in het scenario met het zwarte gat”, legt Rivinius uit.
Met nieuwe waarnemingstechnieken werden twee heldere lichtbronnen waargenomen, die slechts een derde van de afstand zon-aarde van elkaar verwijderd zijn. “Deze gegevens bleken het laatste stukje van de puzzel te zijn, en brachten ons tot de conclusie dat HR 6819 een dubbelster is zonder zwart gat”, zegt KU Leuven-onderzoeker Abigail Frost, die de leiding had over het nieuwe onderzoek.
Stellair vampirisme
Het fenomeen waarbij in een sterrensysteem de ene ster de atmosfeer van de andere ster ‘wegzuigt’, wordt ook wel ‘stellair vampirisme’ genoemd. Het is een veelvoorkomend verschijnsel, waarbij de ontvangende ster sneller gaat draaien, doordat de donorster een deel van zijn materiaal is kwijtgeraakt.
“De kans dat je getuige bent van de nasleep van zo’n interactie is extreem klein”, zegt Frost. “Dat maakt onze conclusies over HR 6819 ook zo interessant: het is een perfecte kandidaat om te onderzoeken hoe dit vampirisme de evolutie van zware sterren, en daarmee gepaard gaande verschijnselen zoals zwaartekrachtgolven en hevige supernova-explosies, beïnvloedt.”
De twee onderzoeksteams zullen nu blijven samenwerken om HR 6819 verder te bestuderen en die kennis te gebruiken om meer te weten te komen over andere dubbelstersystemen.
LEES OOK.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Baanbrekend onderzoek ontdekt hoe we astma mogelijk kunnen voorkomen in de toekomst: jouw belangrijkste vragen beantwoord
-
PREMIUM
“Raar en interessant”: diabetesmedicijn heeft hetzelfde effect als sprintjes trekken, toont onderzoek
Wie pillen slikt tegen diabetes, valt vaak een beetje af. Een molecuul dat ook vrijkomt bij lichamelijke inspanning lijkt de sleutel, zo toont een nieuwe studie aan. Wat is de link tussen deze opmerkelijke stof en het afvallen juist? Kunnen we het vergelijken met Ozempic? Wetenschapper Jonathan Long noemt de bevindingen “raar en interessant” en geeft uitleg over de mogelijkheden. -
PREMIUMEXCLUSIEF
Hoe ziet een dag van een ruimtevaarder in opleiding eruit? Onze journalist bezoekt de enige Belg op de astronautenacademie
Met de voorstelling van de nieuwe lichting beroepsastronauten in 2022 schreef het Europees Ruimteagentschap (ESA) meteen ook een stukje Belgische ruimtevaartgeschiedenis. Na Dirk Frimout en Frank De Winne kreeg ons land er een derde astronaut bij: Raphaël Liégeois (36). Nu zijn basisopleiding op haar einde loopt, blikt onze wetenschapsjournalist Martijn Peters samen met hem terug op zijn eerste jaar aan de astronautenacademie van ESA. -
-
Belg Raphaël Liégeois (36) heeft astronautendiploma gehaald: “Een intense ervaring”
-
PREMIUM
Aan tafel in het rusthuis van Erps-Kwerps weten ze niet dat Jean Meeus (95) een sterrenkundig genie is
“Een genie in de hemelmechanica. Een gigant op wiens schouders alle wiskundige astronomen van vandaag staan.” Dat is Jean Meeus (95) volgens NASA. Jean wie? Zelfs zijn mederusthuisbewoners in Erps-Kwerps weten niet dat hun zwijgzame tafelgenoot zonder overdrijven één van de grootste levende rekenbreinen is.Erps-Kwerps -
Prachtige halo gespot: maar betekent die kring rond de zon ook regen in de ton?
Vanmiddag werd er op vele plaatsen een prachtige kring rond de zon gespot, een zogenaamde halo. Maar hoe ontstaat dit weerfenomeen precies? En klopt de weerspreuk ‘een kring rond de zon is regen in de ton’? -
Jobat
Ontslag gekregen of genomen: op welke werkloosheidsuitkering kan je dan rekenen?
-
Bestraling van kanker tijdens zwangerschap blijkt veilig voor ongeboren kind: “Eindelijk kunnen we zwangere moeders geruststellen”
-
Mijnenergie
Klopt jouw energiefactuur wel helemaal? En hoe betwist je een te hoge afrekening?
Af en toe berichten media over absurd hoge energiefacturen die bijvoorbeeld het gevolg zijn van een nulletje te veel of een vergeten komma. Dergelijke frappante fouten spot je als klant meteen. Maar soms duiken er ook afwijkingen op, die – hoewel ze minder in het oog springen - je toch een aardige duit kosten. Hoe stel je deze vast en op welke manier kan je ze aanvechten? Mijnenergie.be helpt je stap voor stap. -
Livios
Is een architect verplicht als je je woning wil renoveren?
Bij nieuwbouw is het vanzelfsprekend dat je een architect inschakelt, maar hoe zit dat bij een renovatieproject? Moet je daar ook verplicht ééntje onder de arm nemen? Of zijn er uitzonderingen? Bouwsite Livios geeft uitleg. -
HERBEKIJK. Mensen bewonderen totale zonsverduistering in Noord-Amerika: “Uniek fenomeen”