Liveblog - Extra sancties voor "inner circle" van Poetin, Rudi Vranckx vanuit Lviv: "Akkoord met korrel zout nemen"

Kredietbeoordelaar Standard and Poor's heeft als gevolg van de oorlog de kredietwaardigheid van Rusland opnieuw verlaagd. Het ziet het risico toenemen dat Rusland niet meer aan zijn financiële verplichtingen kan voldoen. Door de sancties van veel westerse landen kan Rusland niet meer beschikken over de helft van zijn buitenlandse geldreserves. De kredietscore van Rusland is nu CCC-.

De Russische en Amerikaanse legertop hebben een directe communicatielijn opgezet om te vermijden dat de oorlogshandelingen in Oekraine zouden leiden tot misverstanden en onbedoelde conflicten tussen de twee grootmachten. Dat is al op 1 maart gebeurd, maar is nu pas uitgelekt.

De Nederlandse premier Mark Rutte heeft een videoboodschap verspreid waarin hij zijn steun voor Oekraïne uitspreekt. "We bewonderen de moed van het Oekraïense leger en burgers in het counteren van de Russische aggressie. Wij steunen jullie. Wij zijn familie in Europa en we gaan jullie blijven steunen door het aanleveren van wapens, medicijnen en eten. We nemen ook strenge sancties tegen Poetin. Deze brutale aanval op de democratie en de vrijheid kan en mag niet slagen. We staan aan jullie kant."

De presidenten van Rusland en Oekraïne hebben vanavond allebei hun bevolking toegesproken. Zowel president Zelenski als president Poetin toont zich strijdvaardig, ook in de verbale oorlog. En volgens Poetin verloopt de invasie van Oekraïne helemaal volgens plan. Nochtans denken veel waarnemers dat Rusland veel meer tegenstand krijgt dan het verwachtte. 

Bekijk hier een montage van de speeches:

In de westelijke Oekraïense stad Lviv heeft een groepje mannen al zo’n 60 “Tsjechische egels” gefabriceerd. Dat zijn hoekige metalen elementen die op de weg worden gelegd als barricade tegen pantservoertuigen en tanks. 

De Oekraïners verwerken stukken trainrail, vaak meer dan 100 jaar oud, uit de Oostenrijks-Hongaarse tijd. Met de hulp van internet-tutorials lassen ze de rails aan elkaar tot stervormige obstakels. De antitankconstructies wegen zo’n 100 kilo per stuk. 

Het Oekraïense leger brengt de obstakels naar verschillende plaatsen in het land, om de Russische opmars te helpen stuiten. De “Tsjechische egels” werden in de Tweede Wereldoorlog al gebruikt door verschillende legers.

Meer dan honderd Nobelprijswinnaars hebben in een oproep tot vrede aan Rusland gevraagd om zijn troepen uit Oekraïne terug te trekken. De ondertekenaars van de verklaring waarschuwen voor het gebruik van de wetenschap, in de vorm van bijvoorbeeld kernwapens, in deze oorlog.

"De ontdekking van kernsplijting heeft de basis gelegd voor nucleaire vernietigingswapens. De huidige omvang hiervan kan de aarde onbewoonbaar maken voor mensen en de mensheid uitroeien. Zulke wapens mogen daarom niet gebruikt worden", luidt de verklaring. 

Wetenschappelijke ontdekkingen mogen "uitsluitend gebruikt worden voor vreedzame doeleinden en voor het welzijn en geluk van alle mensen, rekening houdend met de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens", zo stellen de 103 laureaten. "We vragen de Russische president Vladimir Poetin om de afspraken onder het internationaal recht te respecteren, zijn troepen terug te trekken, te engageren in onderhandelingen en vrede te stichten."

De gezamenlijke oproep was een initiatief van de Max Planck Society en de Lindau Nobel Laureate Meetings, een conferentiereeks die Nobelprijswinnaars en jonge wetenschappers bij elkaar brengt.

Er zijn volgens de Verenigde Naties sinds het begin van de Russische invasie in Oekraïne minstens 227 burgerdoden gevallen, onder wie 15 kinderen. Ten minste 525 zijn tijdens de oorlog gewond geraakt, waaronder 28 kinderen. 

"Ik moet benadrukken dat de werkelijke cijfers nog veel hoger zullen liggen", zegt Michelle Bachelet, de Hoge Commissaris voor de mensenrechten bij de VN. "De bevestiging van talrijke slachtoffers laat nog op zich laat wachten, zeker uit gebieden waar hevig wordt gevochten."

"De meeste burgerslachtoffers zijn gevallen door het gebruik van zware artillerie, raketsystemen en luchtaanvallen in dichtbevolkte gebieden", voegt Bachelet eraan toe. "We krijgen ook zorgwekkende berichten over het gebruik van clustermunitie die burgerdoelwitten treft. Het gebruik van dergelijke wapens houdt het risico in van willekeur zonder onderscheid, en ik roep dan ook op tot de onmiddellijke stopzetting van dit soort geweld."

“Er staan geen goede tijden te wachten”, zegt de Nederlandse gewezen generaal Mart de Kruif in “Terzake” over het verdere verloop van de oorlog in Oekraïne. 

“Poetin probeert nu met grof geweld en massale vuurkracht belangrijke punten in enkele belangrijke Oekraïense steden uit te schakelen. Oekraïne kan niet op tegen de Russische luchtmacht en kiest er bewust voor om zich in de steden te verdedigen. Daardoor is het overwicht van de Russen in de lucht minder effectief. Vanuit een vliegtuig kun je heel moeilijk zien waar de frontlijn in een stad ligt." 

"Als Oekraïne weerstand blijft bieden, zullen Russische troepen op den duur verplicht worden om de steden binnen te trekken met grondtroepen. Dan krijgt deze oorlog een nieuwe dimensie. Dan krijgen we een fase in het conflict die ook voor de Russen enorm pijnlijk zal zijn. Het zal er dus van afhangen hoelang de Oekraïners weerstand zullen blijven bieden.” 

Ondernemersorganisatie Unizo is tevreden met de beslissing van de Europese Unie om Oekraïense oorlogsvluchtelingen automatisch tijdelijke bescherming aan te bieden, waardoor ze de normale asielprocedure kunnen overslaan. "Naast opvang en huisvesting moeten we ook tijdelijk werk aanbieden, voor zij die dat willen", zegt topman Danny Van Assche. 

"Het belangrijkste is dat Oekraïense vluchtelingen eerst een veilig onderkomen vinden én ook een waardig leven kunnen uitbouwen zolang de oorlog blijft voortduren", zegt Van Assche, "maar naast opvang en huisvesting moeten we ook tijdelijk werk aanbieden, voor zij die dat willen. Deze unieke versoepeling maakt dat mogelijk."

Bijna zevenduizend Russische wetenschappers, wiskundigen en universitairen hebben in een open brief aan president Vladimir Poetin "krachtig" geprotesteerd tegen de oorlog in Oekraïne.

"De humanistische waarden zijn het fundament van de wetenschappen. De talrijke jaren voor het opkrikken van de reputatie van Rusland als een vooraanstaand centrum van wiskunde zijn helemaal getorpedeerd door de ongeziene militaire agressie van ons land", luidt het.

De brief werd vorige week dinsdag gepubliceerd en werd ondertussen door meer dan 6.900 mensen ondertekend. Ze stellen zich bloot aan boetes of gevangenschap.

De KU Leuven heeft een noodfonds opgericht voor Oekraïense studenten en onderzoekers. Bedoeling is om met het geld uit het fonds opvang te voorzien voor de Oekraïners, en het te gebruiken voor de tewerkstelling van de onderzoekers aan de Leuvense universiteit.

"De wereld is solidair geweest met ons toen onze universiteit in puin lag", zegt Leuvens rector Luc Sels. "Ik roep nu iedereen op om diezelfde solidariteit te tonen nu Oekraïense universiteiten, academici en studenten het nodig hebben." De universiteit voorziet zelf een startbedrag van 150.000 euro in het noodfonds, "maar zal later nog een complementair bedrag voorzien bij wat anderen bijleggen", zegt rector Sels. 

Het geld wordt gebruikt om onderzoekers en studenten op te vangen. De universiteit wil Oekraïense wetenschappers de kans geven hun werk hier verder te zetten. De eerste contacten met onderzoekers en studenten zijn intussen gelegd, en de eerste personen uit Kiev en Charkov zijn al onderweg naar België. 

In Leuven, was er vanavond een solidariteitsmoment om de getroffen Oekraïense bevolking te steunen. Op de Grote Markt van de stad verzamelden enkele honderden Leuvenaars die de oorlog veroordelen en oproepen tot vrede. 

Ook Moldavië heeft nu officieel zijn aanvraag ingediend om kandidaat-lidstaat van de Europese Unie te mogen worden. Eerder op de dag deed ook Georgië dat al. "Vandaag ondertekenen we de vraag tot EU-lidmaatschap. Sommige beslissingen moeten kordaat en vastbesloten worden genomen", zei de prowesterse president Maia Sandu tijdens een persconferentie.

Moldavië behoorde vroeger tot de Sovjet-Unie en tekende in 2014 een associatieakkoord met de Europese Unie. Dat akkoord biedt het land evenwel op geen enkele manier een garantie op toekomstig lidmaatschap.

Net als Georgië wordt ook Moldavië door Rusland nog steeds tot zijn invloedssfeer gerekend. Het is geen toeval dat de twee landen EU-lidmaatschap aanvragen op het moment dat Russische troepen een oorlog voeren in Oekraïne. Daar pleitte president Volodimir Zelenski deze week nog voor de versnelde toetreding van zijn land tot de Unie.

De lidmaatschapsaanvragen worden volgende week wellicht besproken op de Europese top in Parijs.