Opvallend sombere Chinese premier voorziet laagste groei in 30 jaar en kondigt forse defensie-investeringen aan

China staat voor moeilijke tijden en moet prioriteit geven aan economische groei. Dat heeft de Chinese premier Li Keqiang gezegd op het Volkscongres, de opening van het Chinese politieke jaar. Li verwees geen enkele keer naar de oorlog in Oekraïne, maar zei dat het Chinese leger zijn modernisering en bewapening moet versnellen. Het defensiebudget wordt met 7,1 procent verhoogd, het snelst sinds 2019.

Het Nationale Volkscongres is een jaarlijkse bijeenkomst in Peking van zo’n drieduizend volksvertegenwoordigers uit heel China. Officieel geldt het als een Chinees parlement, maar in werkelijkheid functioneert het eerder als een stemmachine, dat nieuwe wetten een schijn van democratische legitimiteit moet verlenen. Voor de Chinese overheid is het een gelegenheid om haar politieke koers voor het komende jaar uiteen te zetten, vooral in het werkrapport van premier Li.

Opvallend somber

Dat werkrapport, dat vol vaste formules staat en zich vooral laat lezen door op afwijkingen te letten, is dit jaar opvallend somber van toon, nog meer dan de voorbije jaren. In één uur voorleestijd laat Li 34 keer de woorden ‘uitdagingen’, ‘risico’s’ en ‘moeilijkheden’ vallen (tegenover 22 keer in 2021 en 18 keer in 2020 en 2019). Ook gebruikt hij 41 keer de woorden ‘stabiel’ en ‘stabiliteit’, als oplossing om de problemen het hoofd bieden (tegenover 31 keer in 2021, 27 keer in 2020 en 18 keer in 2019).

De bedrukte boodschap komt voort uit grote zorgen over de Chinese economie. Die herstelde zich aanvankelijk snel na de uitbraak van de covidpandemie, maar begon in de tweede helft van vorig jaar te sputteren. Naast mondiale problemen als hoge grondstofprijzen en instabiele aanvoerketens zorgden in China het zerocovidbeleid en enkele grootscheepse hervormingen voor veel onzekerheid en lage consumptie en investeringen. In het vierde kwartaal van 2021 daalde de groei naar 4 procent.

Voor 2022 wil de Chinese overheid de groei rond 5,5 procent houden. Daarvoor grijpt het naar overheidsinvesteringen, stimulus voor bedrijven en een ‘flexibel’ monetair beleid. Naar verwachting zullen binnenkort maatregelen volgen om meer geld in de economie te pompen. Economische stabiliteit wordt cruciaal geacht in aanloop naar het Partijcongres, waarop president-partijvoorzitter Xi Jinping zijn derde termijn in de wacht wil slepen.

Tegelijk wil de Chinese overheid de binnenlandse consumptie stimuleren, door het verhogen van de tewerkstelling en het versterken van de sociale zekerheid. Het werkrapport noemt onder meer het verhogen van pensioenen, het verbeteren van de ouderenzorg en het fiscaal aftrekbaar maken van opvang voor kinderen onder drie jaar. Dat laatste is belangrijk om het dalende geboortecijfer op te krikken, nu in China een driekindpolitiek geldt maar veel ouders daar niet aan willen wegens te duur.

Taiwan

Afwezig in het werkrapport, dat enkel binnenlandse politiek beslaat maar vaak wel alludeert op de internationale context, is enige verwijzing naar de situatie in Oekraïne. Peking houdt het bij geijkte formules over ‘bijdragen aan wereldvrede’, maar slaat op militair vlak een stevige toon aan, in lijn met eerdere aankondigingen van Xi: het leger moet ‘gevechtsklaar’ zijn. Zoals gebruikelijk wordt de hereniging met Taiwan genoemd, dit keer met een waarschuwing tegen ‘buitenlandse inmenging’.

Een aanpassing van het covidbeleid, dat de afgelopen maanden in veel andere landen versoepeld is, lijkt niet in zicht in China. Volgens het werkrapport is de covidpandemie ‘nog steeds aan de gang’ en moet Peking het huidige zerocovidbeleid voortzetten: we moeten ons “blijven verdedigen tegen import uit het buitenland en opflakkering in het binnenland”. Voor bedrijven en sectoren die door het covidbeleid geraakt worden, wordt de financiële steun verlengd.