Hoe de zonnebloem uitgroeit van nationale bloem van Oekraïne tot internationaal symbool van solidariteit
De zonnebloem is langzaam aan het uitgroeien van nationale bloem van Oekraïne tot symbool van verzet tegen de Russische invasie en solidariteit met het Oekraïense volk. En dat dankzij een moedige Oekraïense vrouw die viraal ging op sociale media. Al is de bloem ook diep geworteld in de Oekraïense cultuur.
Oekraïne is wereldwijd de grootste teler van zonnebloemen, gevolgd door Rusland. De zonnebloem wordt al lang aanzien als de nationale bloem van het land en is diep geworteld in lokale tradities.
Zo diep zelfs dat tijdens de vastenperiode in de orthodoxe kerk bijvoorbeeld koken met olijfolie niet is toegestaan, maar het gebruik van zonnebloemolie kan voor veel gelovigen dan weer wel. De bloem duikt ook op als motief in traditionele klederdracht en bij religieuze feesten.
Een zonnebloemveld in Oekraïne:
Toen het land in de jaren 90 afscheid nam van hun nucleair arsenaal dat het geërfd had van hun tijd als onderdeel van de Sovjet-Unie, deden ze dat met zonnebloemen. Amerikanen, Russen en Oekraïners plantten toen samen zonnebloemen bij een voormalige Sovjet-raketbasis om het moment luister bij te zetten.
De Oekraïeners gaven toen het op twee na grootste nucleaire arsenaal ter wereld op, na het Russische en het Amerikaanse. "Hiermee zorgen we dat onze kinderen en kleinkinderen in vrede kunnen leven", zei toenmalig Amerikaans minister van Defensie William J. Perry na de ceremonie. Hadden de Oekraïeners de kernwapens gehouden, dan was Rusland wellicht niet binnengevallen vorige week.
Uit ons archief, het planten van zonnebloemen aan de raketbasis bij de stad Pervomaisk:
In 2014 werd vlucht MH17 van Malaysia Airlines neergehaald boven Oost-Oekraïne. Het toestel met vooral Nederlanders aan boord stortte neer in een veld vol zonnebloemen. De bloem groeide uit tot een symbool van rouw voor de slachtoffers. Op de herdenkingsceremonies stonden zonnebloemen centraal.
De crashsite van MH17 in Oost-Oekraïne:
Na de Russische invasie van Oekraïne groeide de zonnebloem voort uit tot symbool van verzet en solidariteit met Oekraïne. Net na de inval ging een video op sociale media viraal van een Oekraïense vrouw die hardhandig enkele Russische militairen aanspreekt. "Jullie zijn bezetters, jullie zijn fascisten. Wat doen jullie gewapend in ons land?"
Daarna biedt ze de soldaat zonnebloempitten aan. "Neem deze pitten aan en steek ze in je zakken. Dan zullen er tenminste zonnebloemen groeien wanneer jullie allemaal zijn gesneuveld", zegt ze. Daarna probeert ze hem de zonnebloempitten te geven. De vrouw groeide samen met de zonnebloem uit tot symbool van verzet.
Bekijk de video in deze tweet van de Britse omroep BBC:
NOOT: De video is opgepikt door verschillende internationale media, maar onze redactie heeft de authenticiteit niet kunnen bevestigen of ontkrachten.
Zeg het met (zonne)bloemen
Sindsdien duiken zonnebloemen geregeld op bij protesten tegen de Russische invasie.
Aan de Russische ambassade in de Britse hoofdstad Londen:
Bij een protestactie tegen de Russische invasie in Wenen, Oostenrijk:
Zonnebloemen bij een actie in Taipei, in Taiwan:
Zonnebloemen in Montreal in Canada bij een betoging tegen de Russische inval:
Veel mensen zetten naast de Oekraïense vlag ook een zonnebloem bij hun profielfoto op sociale media. De Amerikaanse First Lady Jill Biden droeg begin vorige week dan weer een mondmasker met een zonnebloem op. Geen toevalligheid, bij de State of the Union van haar man droeg ze daarna een zonnebloem op haar mouw.
Jill Biden begin vorige week, mét zonnebloemmondmasker:
Jill Biden met zonnebloem op haar arm, naast de Oekraïense ambassadeur op de State of the Union:
Van klaproos tot zonnebloem
De zonnebloem lijkt zo voort uit te groeien van nationale bloem van Oekraïne tot symbool tegen de oorlog en van solidariteit met het land en haar inwoners. Wie weet groeit de zonnebloem uit voor de oorlog in Oekraïne tot wat de klaproos in onze contreien is als symbool ter nagedachtenis van de Eerste Wereldoorlog.
Klaprozen dwarrelen naar beneden aan de Menenpoort in Ieper bij een herdenkingsceremonie voor Wapenstilstand:
Die klaproos werd ook vereeuwigd door de Canadese frontsoldaat en dichter John McCrae in zijn gedicht "In flanders fields":
In Flanders Fields
In Flanders fields the poppies blow.
Between the crosses, row on row.
That mark our place; and in the sky
The larks, still bravely singing, fly
Scarce heard amid the guns below.
We are the Dead. Short days ago
We lived, felt dawn, saw sunset glow,
Loved, and were loved, and now we lie
In Flanders fields.
Take up our quarrel with the foe:
To you from failing hands we throw
The torch; be yours to hold it high.
If ye break faith with us who die
We shall not sleep, though poppies grow
In Flanders fields.
Lies Van Gasse is een van de Antwerpse stadsdichters en heeft voor de oorlog in Oekraïne een gedicht geschreven over de zonnebloem.
Zonnebloem onder blauwe lucht
Zonnebloem, waar zijn je velden?
Waar is het blauw van mijn aquarelblokje,
waar is de gebarsten gele lijn in een bunkerspleet,
waar is het licht in deze lente, zonnebloem,
dat jou doet kiemen nu de lucht zo vrolijk schijnt?
En ook, wat ik mij afvraag, zonnebloem,
waar is de pil die ons tegen deze ziekte kan beschermen?
Er is immers een schaduw over ons grensgebied gevallen
en ik heb ze allemaal geprobeerd: gele, blauwe,
de gratis door de regering uitgedeelde pillen,
niets lijkt echt te helpen.
Kinderen worden in kelders geboren.
Voetbalclubs worden geruild voor wapens.
Wij sturen fietshelmen om je te beschermen,
afgekeurde vechtersbazen, uniformen
die je ruilt met vrouwen, kinderen.
Vroeger dacht ik, zonnebloem, er is altijd een hand
die je voor je uit kan steken om nee te zeggen.
Nee, van ga niet verder,
maar mijn blaadjes hangen en ik weet beter.
Het is de nee van wij kunnen niet meer terug.