Countrykoningin, vaccinsponsor en nu óók thrillerauteur: de vele gedaantes van Dolly Parton

AnnieLee Keyes is een jonge Amerikaanse vrouw met een droom. Ze wil countryzangeres worden en trekt naar "Music City" Nashville in de staat Tennessee, om het daar te maken. De nieuwe thriller "Ren, Rose, ren" volgt haar weg naar de top, die bezaaid is met hobbels en gevaren.

De parallellen tussen de fictieve AnnieLee en Dolly Parton zijn overduidelijk. Haar leven is niet alleen de inspiratie voor dit boek, ze is ook co-auteur. Aan haar zijde staat James Patterson, de bestsellerauteur die eerder al samenwerkte met oud-president Bill Clinton. Of deze muzikale thriller grote literatuurprijzen zal winnen valt af te wachten, maar opmerkelijk is de samenwerking tussen Parton en Patterson alleszins. 

Maar is dit thrillerdebuut nu echt zó verbazend? Is het vreemd dat Parton op 76-jarige leeftijd aan een nieuw avontuur begint? Niet als je haar carrière onder de loep neemt, want dan merk je meteen dat Parton een kei is in zichzelf heruitvinden.

Dat Dolly Parton kan schrijven, is geen geheim, want ze heeft gigantisch veel ervaring als auteur van liedjesteksten. Naar eigen schatting heeft ze al ongeveer 3.000 songteksten geschreven, niet alleen voor zichzelf, maar ook voor andere artiesten als Tina Turner of Kenny Rogers.

Toch blijft ze bovenal een razendpopulaire zangeres en performer. Tijdloze nummers als "Jolene" en "I will always love you" leverden haar talrijke prijzen op. Met een totaal van 51 nominaties voor de Grammy Awards is ze de tweede meest genomineerde vrouwelijke artiest voor de beroemde muziekprijzen. Alleen Beyoncé doet het nog (een pak) beter, met 79 nominaties. 

Het lijkt dan ook de logica zelve dat haar thrillerdebuut gepaard gaat met een album, haar 48ste al. "Run, Rose, run" kwam afgelopen vrijdag uit, en vormt de soundtrack bij de avonturen van AnnieLee.

Door de jaren heen heeft Parton ook een aantal uitstapjes gemaakt naar de acteerwereld. Haar filmdebuut was "9 to 5", een komedie uit 1980 met sterren als Jane Fonda en Lily Tomlin, waarin drie vrouwelijke werknemers de handen in elkaar slaan om hun seksistische baas een lesje te leren. Parton schreef daarvoor ook de gelijknamige hit, en werd beloond met een Oscarnominatie voor beste originele nummer én twee Grammy's.

In 1982 vertolkte ze nog de rol van bordeelhoudster Mona in de muzikale komedie "The best little whorehouse in Texas". En ook de jaren nadien dook ze her en der op in films of televisiereeksen, vaak gewoon als zichzelf.

Een jonger publiek kent Dolly Parton misschien nog als Tante Dolly, een gastrol die ze speelde in de populaire tienerreeks "Hannah Montana", waarin Miley Cyrus het titelpersonage vertolkte. Leuk weetje: in het echte leven is Parton de peetmoeder van Cyrus.

In 1978 stemde Parton toe met een fotoshoot voor het erotische magazine "Playboy". Naar eigen zeggen aarzelde ze daar een tijdje over, uit angst om een deel van haar religieuzere fans tegen de borst te stoten. Ze verscheen uiteindelijk niet naakt op de cover, maar in een zwart konijnenpak, mét oortjes en staart.

Toch was het vooral haar boezem die meteen in het collectieve geheugen terechtkwam. Zozeer zelfs, dat Dolly uiteindelijk haar naam zou lenen aan het eerste gekloonde schaap: de onderzoekers gebruikten namelijk een borstkliercel van een volwassen ooi om Dolly te klonen. "En we konden niet aan een meer impressionant paar borstklieren denken dan die van Dolly Parton", verklaarde een van de wetenschappers in een interview. 

Parton deed de legendarische fotoshoot trouwens nog eens over toen ze 75 was, een verjaardagscadeautje voor haar man. Het resultaat deelde ze op Instagram:

Maar achter haar opvallende uiterlijk zit nog veel méér: "Ik hoop dat mensen beseffen dat er een brein onder deze haardos zit, en een hart onder deze boezem", is een bekende uitspraak die aan haar toegeschreven wordt. Parton weet als geen ander hoe ze haar muziek moet verkopen, en kijkt daarbij ver voorbij albums of singles alleen. Zo bracht ze bijvoorbeeld vorig jaar nog een eigen parfum op de markt.

Het opvallendste van haar vele zakelijke successen is toch het pretpark Dollywood, in het oosten van Tennessee, waar ze ook zelf opgroeide. Dollywood blijft tot op vandaag een van de grootste werkgevers in de regio, en Parton verschijnt er nog steeds af en toe voor een optreden.

Haar zakelijk succes is extra bijzonder als je weet dat Parton opgroeide in een arm gezin. Haar vader was een tabaksboer die alles op alles zette om zijn twaalf kinderen een toekomst te geven. In het nummer "Coat of many colors" zingt ze over een moeder die een jas maakt van restjes stof, omdat ze zich geen nieuwe kon veroorloven. Een persoonlijk, autobiografisch lied dat aantoont dat Parton haar fortuin niet in de schoot geworpen kreeg.

Nog een reden dat dit fictiedebuut niet zo erg hoeft te verbazen, is dat Parton literatuur altijd al een warm hart heeft toegedragen. Zo'n 25 jaar geleden richtte ze de Dollywood Foundation op, een stichting die geletterdheid bij jonge kinderen wil bevorderen en gratis boeken opstuurt naar kleuters. In 2020 waren er via de stichting al 150 miljoen boeken geschonken.

Maar daar blijft het niet bij: Parton zamelde onder andere al 1 miljoen dollar in voor een kinderhospitaal in de stad Nashville, en ze doneerde miljoenen voor de slachtoffers van de bosbranden van 2016 in haar thuisstaat Tennessee. Een handvol van de vele goede doelen die ze gesteund heeft.

Vorig jaar nog heeft de zangeres voor 1 miljoen dollar mee geïnvesteerd in de ontwikkeling van het Moderna-vaccin. Om vaccinweigeraars te overtuigen, liet ze het moment waarop ze "haar" vaccin kreeg ook filmen. Voor de gelegenheid stak ze haar grote hit "Jolene" in een coronajasje.

Dolly Parton is traditioneel en progressief. Ze zingt over God en religie, maar is ook voorvechter van LGBTQ+ rechten. Ze is steenrijk, maar gul; verstandig, maar volks. Ze heeft een flamboyante stijl, maar is de eerste om er grapjes over te maken. "Het kost heel wat geld om er zó goedkoop uit te zien", zei ze ooit over haar plastische chirurgie. 

Het resultaat: al decennialang slaagt ze erin om heel diverse fans te verenigen, van drag queens tot oerconservatieve christenen. Misschien komen daar met haar thrillerdebuut nog wat boekenwurmen bij.