Vrees voor recessie doet beurzen bloeden: "Het sentiment na corona is op extreem korte tijd gekeerd"
Beurskenners zien "bloedrode cijfers" op de beurzen vandaag, terwijl de prijzen voor grondstoffen als olie, tarwe of aluminium aan een akelig tempo stijgen. De oorlog in Oekraïne en de bijhorende sancties tegen Rusland hebben daar natuurlijk alles mee te maken. Hoe wij dit gaan voelen? VRT NWS-journalist Michaël Van Droogenbroeck legde het uit in "VRT NWS Live" en "Het journaal".
1. Hoe ziet de situatie op de beurzen er momenteel uit?
Het zijn bloedrode cijfers, zegt financieel-economisch journalist Michaël Van Droogenbroeck. "De voorbije week, sinds het uitbreken van de oorlog, waren de beurzen al behoorlijk in het rood gegaan. Maar de niveaus van vandaag zijn nieuw", stelt Van Droogenbroeck vast.
Vanochtend verloor de Bel20 zo'n 5 procent. Tegen het einde van de dag kon de belangrijkste index in ons land het verlies nog relatief beperken tot een 2 procent, wat nog een stevig verlies is.
"Als je weet dat er sinds vorige week al 10 procent is afgegaan, kan dat natuurlijk wel tellen."
Eenzelfde beeld was vanochtend vroeg ook te zien op de beurzen in Azië. En ook op de grondstoffenmarkten stijgen de prijzen fors.
"Olie is het meest zichtbaar. Wij kijken naar de prijs van Brent-olie: die is minder dan 10 dagen geleden door de grens van 100 dollar per vat gegaan. Vanmorgen is die nog verder omhoog geschoten, bijna tot recordhoogtes (momenteel hangt die rond de 125 dollar per vat, red.)."
2. Waarom zijn die cijfers zo slecht?
Beleggers anticiperen natuurlijk op de mogelijke economische gevolgen van de Russische inval in Oekraïne. "Het is heel moeilijk om daar nu al een balans van op te maken, maar het is wel duidelijk dat de economische uitvoer van Oekraïne en Rusland quasi onmogelijk geworden is. Dat zijn ook twee belangrijke leveranciers van grondstoffen. Dus heerst de vrees voor een recessie, een achteruitgang van de economie."
Dat komt op een vervelend moment, weet Van Droogenbroeck, omdat na moeilijke coronajaren heel wat sectoren zich weer wat konden optrekken. "Op extreem korte tijd is dat nu omgekeerd naar die vrees voor een recessie."
Herbekijk hier de duiding bij de financieel-economische situatie door Michaël Van Droogenbroeck, vanmiddag in VRT NWS Live
Deze video is niet meer beschikbaar. We beschikken momenteel niet over de rechten om deze video aan te bieden.
3. Hoe voelen gewone mensen als u en ik dit?
De energieprijzen voelen consumenten al snel. "De dieselprijs is vorige vrijdag voor het eerst door de 2 euro per liter gegaan. Ik neem aan dat die prijzen nog zullen stijgen", zegt Van Droogenbroeck.
Op korte termijn is er ook niet direct beterschap in zicht. "In de VS willen ze volledig onafhankelijk worden van Russische olie. Dan wordt het aanbod nog beperkter en dan stijgen de prijzen."
De olie- en gasprijzen: waar moet dat heen?
Geen enkele econoom durft in deze situatie een concrete inschatting te maken van de toekomstige olie- en gasprijzen. "Bij elke oliecrisis hebben we ons een beetje miskeken", geeft professor-emeritus economie Stef Proost (KU Leuven) toe. "In zulke situaties krijg je altijd een paniekreactie. Maar zelfs als dit enkele jaren aansleept, zal de prijs niet nog eens verdubbelen", sust hij.
Hij redeneert dat zowel de vraag als het aanbod op termijn beginnen te reageren en zullen inspelen op de hoge prijzen. "Bij zulke hoge prijzen wordt in de VS iedereen wakker en wordt daar het aanbod groter, waardoor dat de gasprijzen uiteindelijk weer kan milderen."
Ook als de Russische olie zou wegvallen door een boycot, ziet hij het aanbod zich uiteindelijk aanpassen. "Stel dat China dan meer olie van Rusland gaat kopen, komt er elders weer meer beschikbaar. Dat zijn communicerende vaten."
Die flexibiliteit van vraag en aanbod geldt ook voor aardgas, zegt Proost. "Het wegvallen van Russisch gas kan je voor deel opvangen via andere leveranciers, maar ook door bijvoorbeeld kerncentrales en steenkoolcentrales wat langer open te houden. Dat laatste ligt politiek misschien moeilijk, maar dat hoeft in theorie zelfs geen impact te hebben op de Europese CO2-doelstellingen tegen 2050. Tenminste: als dat tijdelijk is en je dat nadien inhaalt."
Het zou volgens sommige rapporten sinds 1915 geleden zijn dat de prijzen voor grondstoffen zo snel gestegen zijn als nu. "Het gaat dan ook over tarwe als aluminium: dat zijn vaak grondstoffen die in de industrie gebruikt worden en die dus onrechtstreeks ook de prijzen voor consumenten omhoog gaan stuwen."
Dat verklaart mee die vrees voor een recessie. "Als de prijzen stijgen - en die van energie zijn al heel hoog - zullen consumenten twee keer nadenken voor ze uitgaven doen. Dan kom je in die vicieuze cirkel terecht dat de economie dit gaat voelen."
4. Speelt de politiek daar al op in?
"In ons land speelt de gasprijs een belangrijke rol", ziet Van Droogenbroeck. "Die is naar boven getorpedeerd. Dat gaan we voelen in onze factuur, maar er komen ook politieke gevolgen.
Zo wil de regering nu toch de btw op gas verlagen. Maar ook in de discussie over de kernuitstap lijkt de bocht genomen te worden om de kerncentrales toch langer open te houden."
Lees of beluister daarover ook de analyse van onze Wetstraatwatcher Ivan De Vadder.