Oprichter The Moscow Times verlaat Rusland en start noodredactie in Nederland: "Bittere ervaring"
Na meer dan dertig jaar verlaat de Nederlandse journalist en oprichter van de krant The Moscow Times Derk Sauer zijn thuishaven Rusland. Aan onafhankelijke journalistiek doen in Rusland is te moeilijk en te gevaarlijk geworden. "Rusland moeten verlaten onder zulke omstandigheden is heel droevig", vertelt Sauer in "Laat", al geeft hij niet op. Sauer start een noodredactie in Nederland en hij evacueert zijn Russische redacteurs.
Meer dan dertig jaar lang woonde de Nederlandse Derk Sauer in Rusland. Hij richtte er The Moscow Times op, een onafhankelijke, Russische, online krant. Vandaag stapte Sauer op een vliegtuig richting Istanbul en zal later doorreizen naar Nederland. De beslissing om Rusland te verlaten was niet eenvoudig. "Het is een bittere ervaring. Ik heb 32 jaar ontzettend fijn in Rusland gewoond. Ik heb drie zonen, die zijn alle drie opgegroeid in Rusland. Het was ons thuisland geworden", vertelt Sauer. "Om dat te moeten verlaten, onder zulke omstandigheden, dat is natuurlijk heel droevig."
De Nederlander neemt de beslissing dan ook niet zomaar. De afgelopen dertig jaar is de Russische pers wel vaker aan banden gelegd, maar tot voor kort kon Sauer zijn kranten en tijdschriften altijd blijven uitgeven en kon hij journalistiek werk blijven doen. "De uiteindelijke druppel is afgelopen vrijdagavond geweest. Toen hebben we het besluit genomen om te vertrekken, nadat Poetin een wet heeft ondertekend die 15 jaar gevangenis oplegt aan wat de Russen noemen “fake news verspreiden"", zo verwijst Sauer naar de nieuwe Russische mediawet. "Het gaat dan eigenlijk over mensen die de waarheid vertellen."
Bekijk hier het gesprek met Derk Sauer, live vanuit Istanbul, in "Laat":
De harde werkelijkheid is dat steeds minder mensen toegang hebben tot onafhankelijke media
De grond werd Sauer te warm onder de voeten. Vanuit Rusland aan onafhankelijke journalistiek blijven doen, is moeilijk en gevaarlijk. "De harde werkelijkheid is dat steeds minder mensen toegang hebben tot onafhankelijke media", voegt Sauer ook toe. "De propaganda is allesoverheersend."
Die propaganda lepelt de Russen in dat Oekraïne Rusland aanvalt, in plaats van andersom. "Het narratief in Rusland is precies het omgekeerde van de werkelijkheid. Als je het maar vaak genoeg hebt over genocide door de Oekraïners en neonazi’s in Oekraïne, dan zijn er toch miljoenen Russen die dat geloven, zeker Russen die totaal geen toegang hebben tot andere vormen van informatie", aldus Sauer. "Rusland trekt gewoon een nieuw Ijzeren Gordijn op rondom het land, zodat er niets naar binnenkomt van de afschuwelijke beelden uit bijvoorbeeld Charkov en Kiev."
Bekijk hier een fragment uit het Russische middagjournaal:
Rusland trekt een nieuw Ijzeren Gordijn op rondom het land zodat de afschuwelijke beelden uit Charkov en Kiev niet binnenkomen
Op de redactie van The Moscow Times werken zowel buitenlandse als Russische journalisten. Vooral die laatste lopen gevaar als ze in hun thuisland blijven. "We zijn nu ook bezig om het Russische team te evacueren naar Nederland en daar een noodredactie te beginnen. Want we willen absoluut doorgaan met The Moscow Times. We vinden dat van ontzettend belang. We vieren dit jaar ons dertigjarig jubileum. Het zou toch heel erg zijn als Poetin ons eronder krijgt."
Voorlopig is de website van The Moscow Times in Rusland nog niet geblokkeerd, al bereiken Sauer en zijn redactie ook mensen in Rusland via andere kanalen. "We zitten ook op Telegram, dat is een heel populair sociaal medium in Rusland. Gelukkig hebben ook meer en meer Russen een VPN, dat is een manier om het thuisland van je computer te omzeilen."
Naar Rusland terugkeren, dat wil Sauer zeker, al vreest hij dat dat niet meteen mogelijk zal zijn. "Ik hoop terug te kunnen keren, maar ik vrees dat dat niet meer zal gebeuren zolang Poetin in het Kremlin zit."