© AP
Een week geleden nog ondenkbaar, maar nu is ook energieoorlog helemaal losgebarsten
Geen druppel Russische olie of gas meer. De Verenigde Staten boycotten alle Russische fossiele brandstoffen. Europa wil tegen 2030 af van Russisch gas, maar twijfelt over een olieboycot: daarmee zouden de lidstaten diep in eigen vlees snijden.
Een week geleden was het nog ondenkbaar. Rusland zou op alle mogelijke manieren gesanctioneerd worden, behalve de energiemarkt. Die zou, ook uit eigenbelang, gespaard blijven. Dinsdagochtend zorgde de Europese Commissie voor een eerste aardverschuiving. Het ontvouwde een plan om tegen 2030 van Russisch gas af te zijn. Met een batterij maatregelen wil het dit jaar nog de import met twee derde terugdringen.
Het plan is ongezien verregaand. “Het zijn maatregelen die je neemt in oorlogstijd”, zegt professor internationale politiek en energie-expert Thijs Van de Graaf (UGent). Europa zal voor het eerst gezamenlijk gas inkopen. LNG, vloeibaar gas, wordt veel belangrijker en er komt een turbo op de investeringen voor hernieuwbare energie. Ook krijgen lidstaten veel meer slagkracht om de druk op consumenten te verlichten door overwinsten van energieproducten direct te belasten en de energieprijzen – tijdelijk – te reguleren.
Een Russische tegenactie laat zich makkelijk raden. “Wij willen de uitstap gepland en gefaseerd doen, maar wie weet draait Rusland nu de kraan helemaal dicht”, zegt Van de Graaf. Daarmee snijdt Moskou in eigen vlees, maar het zal ook voor een schokgolf in Europa zorgen. Rantsoenering en afschakelen van energieslurpende bedrijven is zeker niet uitgesloten.
LEES OOK. Russen dreigen gaskraan toe te draaien: wat als dat echt gebeurt? Zijn er alternatieven?
Boycot
De Amerikaanse president Joe Biden deed enkele uren later z’n duit in het zakje. De VS boycotten de import van alle Russische brandstoffen. “We willen Poetins oorlog niet financieren”, zei hij. Het is vooral een symbolische zet. De Amerikaanse import uit Rusland is sowieso beperkt. Eerder legde Canada al een embargo op en ook het Verenigd Koninkrijk zal dit jaar nog afscheid nemen van Russische olie.
Voor Europa ligt zo’n embargo veel moeilijker. Volgens Van de Graaf is het zelfs een no-go. Ongeveer 30 procent van de olie-import komt uit Rusland en dat laat zich niet snel vervangen. Saoedi-Arabië en de golfstaten zouden meer kunnen oppompen, maar moeten dat ook willen. Een andere optie is Iran weer toelaten om te exporteren.
Aan de huidige gas- en olieprijzen verdient Moskou dagelijks honderden miljoenen euro. Die geldkraan dichtdraaien is begrijpelijk, zegt Van de Graaf, maar de boycot van de Angelsaksische landen heeft een pervers effect. Het doet de prijs van olie verder stijgen, waardoor Rusland nog meer verdient aan z’n export. “Met sancties is het altijd de bedoeling dat je het land harder treft dan jezelf. Dat is in deze lang niet zeker.” (agg)
