Het Internationaal Atoomagentschap (IAEA) waarschuwde er dinsdagnacht voor dat de veiligheid van de centrale verslechterde omdat het personeel er al twee weken onafgebroken aan de slag is. Bovendien kan het IAEA alleen via e-mail met de kerncentrale communiceren.

“De reactie van het IAEA is normaal, maar ik kan meedelen dat de centrale onder controle staat van het Russische leger en het Oekraïense militaire personeel, dat de veiligheid van het nucleaire en radioactieve materiaal op de site garandeert”, zegt Aleksander Oevarov van de Russische NGO ANO Atominfo-Center aan het Russische persagentschap Tass.

Oevarov erkent wel dat het aflossen van het personeel urgent is. “Het reële probleem in Tsjernobyl is dat het personeel niet kan worden afgelost. Dat is slecht nieuws, want vermoeide mensen maken sneller fouten.”

Beschadiging

Een bijkomende bezorgdheid kwam woensdagvoormiddag. De Oekraïense netbeheerder maakte dan bekend dat de kerncentrale sinds de Russische inval afgesloten is van het stroomnet. Door de beschietingen zou de elektriciteitsvoorziening beschadigd zijn geraakt. En dat is gevaarlijk, zo zegt Energoatom, want elektriciteit is nodig om de nucleaire brandstoffen voldoende af te koelen. En als de koelsystemen het niet meer doen, dreigt toegenomen radioactieve straling.

De Oekraïense overheid zegt geen informatie te hebben over het stralingsniveau rond de site van de kerncentrale, nu Rusland de controle over de kerncentrale heeft overgenomen. Volgens minister van Energie Herman Halusjenko heeft Oekraïne ook totaal geen idee wat er zich afspeelt in de grote kerncentrale van Zaporizje, die sinds enkele dagen bezet wordt door vierhonderd Russische militairen.

Helaas zorgen de gevechten in de regio ervoor dat herstellingen onmogelijk zijn. Het is dus niet duidelijk hoe zorgwekkend de situatie is.

Staakt-het-vuren

Zorgwekkend genoeg volgens Oekraïne om Rusland om een staakt-het-vuren te vragen in de omgeving van de kerncentrale. Door de wind kan toegenomen straling volgens nucleair agentschap Energoatom naar Europa, Wit-Rusland, Rusland en de rest van Oekraïne vliegen, met rampzalige gevolgen. “Als het zo doorgaat, zal al zeker het personeel in de centrale een gevaarlijke dosis straling krijgen”, stelt Dmitro Kuleba, de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken. Kuleba waarschuwt voor mogelijke radioactieve straling als de koelsystemen niet meer zouden werken. Een staakt-het-vuren moet het mogelijk maken om herstellingswerken uit te kunnen voeren.

De centrale functioneert op dit moment op dieselgeneratoren die het complex maximaal 48 uur kunnen voorzien van stroom.

Woensdagnamiddag kwam het nucleaire atoomagentschap IAEA met een enigszins geruststellende verklaring naar buiten. Het uitvallen van de stroom in de kerncentrale van Tsjernobyl heeft geen kritieke gevolgen voor de veiligheid, stelt de instantie. “Er is voldoende koelwater beschikbaar”, stelt IAEA.

België loopt geen gevaar

Het nucleaire risico van de situaties in de kerncentrale Tsjernobyl en de kerncentrale van Zaporozje is “niet onbestaand, maar klein”. In het “onwaarschijnlijke geval” dat er in Tsjernobyl of Zaporozje een nucleair ongeval gebeurt, loopt België bovendien geen onmiddellijk gevaar. Dat zegt Geert Biermans, expert bij het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC), woensdag.