Nieuwe Pixar-film ‘Turning Red’ niet in bioscoop: ‘Slachtoffer van de oorlog tussen streamingdiensten’

“We dachten allemaal dat Turning Red onze terugkeer naar het grote scherm zou zijn, en iedereen bij de studio was heel opgewonden dat het net deze film zou zijn”, vertelde een werknemer van Pixar, de gerenommeerde animatiestudio achter films als Toy Story, Finding Nemo en Inside Out, twee maanden geleden aan de nieuwswebsite Insider. Maar het mocht niet zijn: Disney had net besloten om Turning Red enkel op zijn eigen streamingplatform, Disney+, uit te brengen. “It was quite a blow”, aldus de anonieme Pixar-bron.

Turning Red is de derde Pixar-film die geen brede release in de bioscoop krijgt, althans niet in landen waar Disney+ actief is. Eerder viel dat lot ook te beurt aan Soul en Luca. Met succes. Volgens statistieken van Nielsen, dat de Amerikaanse kijkcijfers bijhoudt, was Luca afgelopen jaar de meest gestreamde film in de VS. Maar voor bioscoopuitbaters is de direct-to-streamingrelease van Pixar-films slecht nieuws. Familiefilms bedienen een belangrijke en lucratieve doelgroep – ouders die met hun kinderen naar de cinema trekken. Vijf jaar geleden, toen de Belgische bioscopen een tegenvallend jaar kenden, voerde niet toevallig Finding Dory de lijst met best bekeken bioscoopfilms aan.

Belofte doorprikt

De beslissing van Disney om Turning Red niet in de bioscoop uit te brengen is dan ook “zeer betreurenswaardig”, vindt Thierry Laermans van de Federatie van Cinema’s van België (FCB). “Tijdens de coronapandemie had men gezegd dat een exclusieve streamingrelease beperkt zou blijven tot de periode dat de bioscopen volledig gesloten waren.” Toen Disney besloot om de live-action-remake van Mulan enkel op Disney+ uit te brengen, had CEO Bob Chapek dat ook beloofd. “Een one-off”, klonk het toen, “geen manier om te zeggen dat we voor een nieuw businessmodel kiezen.”

Die belofte is inmiddels doorprikt. The Hollywood Reporter citeerde recent een bedrijfspraatje van Chapek van een dik jaar geleden, waarin hij aangaf “erg enthousiast” te zijn over de cijfers die Soul had bereikt op Disney+. Door nu ook Turning Red exclusief op het streamingplatform aan te bieden, hoopt Disney de kijkers die voor Luca of Soul een abonnement namen langer aan zich te binden. Churn, de vakterm voor klantenverloop, is immers één van de grootste uitdagingen in de streamingbusiness: veel gebruikers nemen een (gratis) proefabonnement dat ze na het kijken van hun favoriete films of serie weer opzeggen en eventueel naar een andere dienst overschakelen. “De bioscopen worden geslachtofferd in de oorlog van de streamingdiensten”, vindt Laermans.

“Voor Disney is de bioscoopervaring op dit moment niet belangrijk”, ziet ook Lies Van de Vijver (UGent), die onderzoek doet naar bioscoopcultuur. “Deze beslissing past in een bedrijfstactiek om volop in te zetten op streaming. Disney+ wordt echt gebruikt als een nieuw premièreplatform. Het kwaliteitsmerk van Pixar dient daarbij om abonnementen te ronselen.”

Box office

Voor Disney komt daar nog het voordeel van risicobeperking bij. Sinds de pandemie slagen animatiefilms als Disneys eigen Encanto of Universals Sing 2 erin om relatief goede bioscoopcijfers voor te leggen, maar Amerikaanse box office-resultaten als 95 miljoen dollar voor Encanto en 153 miljoen dollar voor Sing 2 zijn nog niet te vergelijken met de cijfers van voor de pandemie, toen familiefilms de meest lucratieve titels aan de Amerikaanse box office waren. In 2019 was Toy Story 4 nog goed voor zo’n 434 miljoen dollar aan de Amerikaanse kassa.

Dat bioscoopfilms als Encanto moeilijker uit de kosten komen, maar Luca en Soul hits zijn op de streamingdienst, lijkt het Huis van de Muis ervan te hebben overtuigd dat Disney+ momenteel een slimmere keuze is dan een bioscooprelease. Een Pixar-film heeft een gemiddeld productiebudget van 175 tot 200 miljoen dollar, volgens filmtijdschrift Variety, en bij een bioscooprelease komt daar nog zo’n 100 miljoen dollar aan promotiebudget bij. 

In een bioscoopsector die nog niet helemaal hersteld is van de pandemie, zou Turning Red waarschijnlijk niet break-even draaien in de Amerikaanse cinema’s. “Gezien het vertraagde herstel van de box office, voor familiefilms in het bijzonder, blijft flexibiliteit essentieel in onze keuzes op het vlak van distributie”, zei Kareem Daniel van Disney Media and Entertainment Distribution in een statement om de release van Turning Red op Disney+ te verantwoorden.

Maar ondertussen likken cinema’s wereldwijd hun wonden. “De trailer van de film was de afgelopen weken wél in de bioscoop te zien”, zegt Thierry Laermans. “Dat de film zelf dan niet in de bioscoop wordt uitgebracht, is een slag in het gezicht van de bioscoopuitbaters, want zo krijgt Disney eigenlijk gratis reclame voor zijn eigen platform.”

De vraag is of Disney de bioscooppagina voor Pixar-films definitief heeft omgeslagen. “Dat kan inderdaad zo zijn”, zegt Van de Vijver, “maar ik denk dat Disney nog geconfronteerd zal worden met de kracht van het bioscooppubliek, dat een film samen wil beleven, zonder afleiding. Toen Soul niet in de zalen kwam, kozen een aantal filmfestivals ervoor om de film wél te programmeren. De vertoningen op Film Fest Gent waren in een halfuur uitverkocht.”

Ook Turning Red is overigens heel even op groot scherm te zien: de film wordt dit weekend vertoond tijdens het animatiefilmfestival Anima en op het Filmfestival van Oostende. Misschien kunnen teleurgestelde Pixar-werknemers zich daaraan optrekken. “Films als deze worden gemaakt voor het grote scherm”, klonk het in Insider. “We willen dat je deze films zonder afleiding ziet, zonder dat je naar je telefoon kijkt.”