Van nooddorpen tot sociale woningen: Vlaanderen bekijkt hoe het Oekraïense vluchtelingen kan opvangen

"Er zijn heel veel uitdagingen die op ons afkomen  en alle ministers hebben daar een stuk verantwoordelijkheid in en willen daar ook heel hard aan meewerken", liet Vlaams ministers Somers vanmorgen optekenen voor het begin van de Vlaamse ministerraad. "We zitten echt in een eerste fase. In het begin kan dat niet anders dan chaotisch zijn." Volgens hem wordt er heel hard gewerkt en is er veel voluntarisme, maar zal het wel nog enkele dagen of weken duren voor alles concreet uitgewerkt is. 

We weten vandaag ook niet hoeveel Oekraïense vluchtelingen er uiteindelijk naar ons land zullen komen. "Dit is een nooit geziene operatie en dat gaat heel veel inspanningen kosten", zegt Somers. "We weten niet of er 200.000 mensen komen. Dat is een worst case scenario."

Hoe dan ook is er afgesproken om deze week nog 10.000 plaatsen beschikbaar te maken in België (6.000 in Vlaanderen). Tegen het einde van de maand zouden dat er al 30.000 moeten zijn voor heel het land. "Ik denk dat we een soort cascade moeten opbouwen", zegt minister van Wonen en Begroting Matthias Diependaele (N-VA). "We hebben #plekvrij, en daarnaast kijken we naar de lokale besturen, naar grote opvanginitiatieven in toeristische instellingen, kerkinstellingen en welzijnsinstellingen. Daarna komen in laatste instantie die woondorpen."

Er zouden in heel Vlaanderen 15 van die woondorpen komen, maar daarover moet de knoop nog definitief worden doorgehakt. Zelf streeft Diependaele ernaar om zo'n 1.000 sociale woningen tijdelijk ter beschikking te stellen. Het gaat om woningen die nu leeg staan in afwachting van een renovatie of afbraak die tijdelijk in orde worden gesteld voor noodopvang.

"We moeten vluchtelingen zo veel mogelijk toeleiden naar collectieve opvang om ervoor te zorgen dat de druk op de woningmarkt, die voor de Vlaming al een gigantische uitdaging is, zo beperkt mogelijk blijft", zegt Diependaele. 

"Dat dit gaat kosten voor de begroting, is een evidentie", beseft de minister van Begroting. "Ik hoop dat het in de miljoenen blijft."

Het ideaal van het begrotingsevenwicht is nog niet voor morgen. "Ik denk dat we ons moeten voorbereiden op het ergste, maar moeten hopen dat het niet zo ver komt", aldus Diependaele. "We moeten in elk geval zo veel mogelijk inzetten op collectieve opvang. Dat is budgettair het meest haalbaren, maar dat is ook best voor de woonmarkt waar de Vlaming nu al onder druk staat."

Build-Up uit Aarschot is een bedrijf dat gespecialiseerd is in het snel bouwen van prefab woningen. "Ons bedrijf Build Up is gespecialiseerd in een nieuwe manier van bouwen. We noemen het "off site construction". Het is een beetje gelinkt aan prefab bouwen, maar prefab bouwen heeft een negatieve connotatie", legt Hélène De Troostembergh van Build-Up uit in "De wereld vandaag".

"Wat we bij Build-Up doen, is de woningen volledig op een industriële manier op een productielijn in de fabriek assembleren. Daarna worden ze naar de werf vervoerd en daarna is er enkel nog de assemblage op de werf. Dat laat ons toe om woningen op een snelle en duurzame manier te bouwen."

De woningen van Build-Up zijn geen containers of "wegwerphuizen". "Het zijn modulaire units en die zijn circulair gebouwd. Er is een tekort aan woningen. Met dit systeem kan je snel woningen zoals je ze ziet in de straten bouwen. Het gaat niet om containers of tiny houses. Iedereen beeldt zich een lelijke container in bij het begrip noodwoning", zegt De Troostembergh.

Volgens De Troostembergh gaat het om duurzame oplossingen om mensen op te vangen. "De woningen voldoen aan alle huidige normen. De manier waarop ze gebouwd worden is anders, maar ze zien er uit zoals gewone woningen."