Rusland dreigt ermee Amerikaanse astronaut achter te laten in ruimtestation ISS

Lees alles over de Russische invasie in dit dossier.

Als alles volgens plan verloopt, zou astronaut Mark Vande Hei eind deze maand samen met twee Russische kosmonauten in Kazakhstan landen. De astronaut zou dan 355 dagen in de ruimte zijn geweest, waarmee hij het record van 340 dagen van Scott Kelly verbreekt. Maar de oorlog die de Russen begonnen zijn in Oekraïne zou daar nog een tijdje kunnen bij doen. Dmitri Rogozin, het hoofd van het Russische ruimtevaartagentschap en een trouwe bondgenoot van de Russische president Vladimir Poetin, postte op 26 februari - twee dagen na de Russische invasie - een video in het Russisch waarin hij dreigde Vande Hei in de ruimte achter te laten én het Russische deel van het ruimtestation helemaal los te koppelen. Nog voor de Russen Oekraïne binnenvielen, hadden ze aangekondigd zich in 2025 uit het ruimtestation terug te trekken.

De VS en Rusland werken al 24 jaar samen om het internationaal ruimtestation ISS te bouwen en te onderhouden. Het gezamenlijke onderzoek leidde tot heel wat belangerijke wetenschappelijke ontdekkingen. Maar de oorlog die Rusland begonnen is tegen Oekraïne zet die samenwerking nu op de helling. Het dreigement van Rogozin was een reactie op de sancties die de Amerikaanse president Joe Biden uitvaardigde tegen Rusland, waarmee hij ook meer dan de helft van de Russische hightech-import aan banden legde. “Dat zal hun lucht- en ruimtevaartindustrie aantasten, met inbegrip van hun ruimtevaartprogramma”, zei Biden tijdens een toespraak in het Witte Huis op 24 februari. NASA liet meteen weten dat er voor de civiele ruimtevaart “geen veranderingen gepland” waren en dat ze steun zouden blijven verlenen aan “lopende operaties in de ruimte en in grondstations”.

Het ISS is verdeeld in twee delen: een Russisch en een Amerikaans. Beide orbitale segmenten worden beheerd door de respectievelijke landen. In 1998 stapten Amerikaanse en Russische astronauten voor het eerst het ISS in. Sindsdien verliep de samenwerking tussen de twee landen vlot. Zo trainen Russische kosmonauten nog altijd in het NASA-complex in Houston. En in 2011, na de stopzetting van het Amerikaanse shuttleprogramma, moesten Amerikaanse astronauten zelfs volledig op Russische raketten vertrouwen om aan boord van ISS te geraken.

Onder hen, Cady Coleman. Eens in het ISS deed het er, volgens Coleman, niet toe vanwaar je kwam. Het draaide rond samenleven en samenwerken. Er werd rond alles samengewerkt, “van missies op leven en dood tot alledaagse dingen”. Ze voegt eraan toe dat Amerikaanse astronauten en Russische kosmonauten “het verkennen van de ruimte als gemeenschappelijk doel hebben”.

“Wanneer je in de ruimte bent en je vliegt rond de aarde met een snelheid van 28.160 km per uur in een zeer gevaarlijke omgeving, dan is samenwerking het allerbelangrijkste”, zegt ook voormalig astronaut Scott Kelly, die het 340 dagen in de ruimte uitzong in 2015-2016. Vande Hei zit nu aan 336 dagen.

NASA reageerde niet op de harde taal van het Russische ruimtevaartagentschap, maar Kelly voelde zich wél geroepen om Rogozin aan te spreken op Twitter. “Ik was gewoon woedend dat hij zei dat de kosmonauten een Amerikaans bemanningslid zouden achterlaten. Ik had nooit gedacht dat ik ooit zoiets schandaligs zou horen”, aldus Kelly. Hij hoopt dat het Amerikaans-Russische partnerschap in de ruimte kan worden hersteld, ook al duurt de oorlog op aarde verder. Hij kent vele mensen van het Russische ruimteagentschap al meer dan twee decennia. “Ik vertrouw hen. Ik heb ze vroeger letterlijk mijn leven toevertrouwd”, zegt Kelly, die eraan toevoegt dat de VS zich nog altijd “op het ergste moeten voorbereiden” en “het beste moeten hopen”.

Herbekijk ook: