Chovanec-onderzoek weer onder vuur: uitgelekt eindrapport staat lijnrecht tegenover Vlaamse en Slovaakse expertise

RTL Info bracht deze week uit dat de Franstalige wetsdokters in hun eindrapport bij hun eerste analyse blijven  dat Jozef Chovanec in de politiecel niet is overleden door toedoen van de agenten. De weduwe van Jozef Chovanec en haar advocaat reageerden verbolgen. Het is al de tweede keer dat een dergelijk rapport uitlekt terwijl het onderzoek nog loopt. 

De redactie van De Morgen had de documenten ook al in zijn bezit en ziet zich nu genoodzaakt om het beeld bij te stellen dat de experten tot een eensgezinde conclusie kwamen. De volledige waarheid is dat het college van Waalse wetsdokters de tegenexpertise volledig van tafel veegt. “Wie wil er dan ook toegeven dat hij fundamenteel fout zat in zo’n belangrijk dossier?”, aldus een gerechtelijke bron.

Sinds in 2020 beelden uitlekten die toonden hoe agenten in de cel op de luchthaven van Charleroi Chovanec hardhandig in bedwang hielden, kreeg het onderzoek naar zijn overlijden al stevige kritiek, onder meer van de Hoge Raad van Justitie. Zo achtte de onderzoeksrechter geen reconstructie nodig, wat de kamer van inbeschuldigingstelling rechttrok.

Op vraag van de advocaten van de weduwe van Chovanec stond de onderzoeksrechter in Charleroi een tegenexpertise toe. Die advocaten deden een beroep op spoedarts Kris Permentier en Wim Van de Voorde, diensthoofd van de Forensische Geneeskunde van UZ Leuven. Van de Voorde schreef ook het basishandboek gerechtelijke geneeskunde.

Hartstilstand

Hij sluit uit dat Chovanec is overleden aan een zwelling in de hersenen door met zijn hoofd op de deur te bonken toen hij zich in een staat van excited delirium of extreme agitatie bevond. Evenmin kan zijn overlijden verklaard worden door een overdreven reactie op de inspuiting van een kalmeringsmiddel. Daarvoor was er onvoldoende tijd tussen de inspuiting en de hartstilstand, aldus Van de Voorde. 

“Het overlijden van de heer Chovanec Jozef kan volledig verklaard worden door de gevolgen van een plotse hartstilstand veroorzaakt door langdurig in bedwang houden in verstikkende hogtying met (ontoelaatbare en sterke) druk op romp (nek en hoofd onder een deken).”

Hogtying betekent dat Chovanec met de handen op de rug gekneveld was. Minutenlang zetten agenten druk op zijn rug en nek, terwijl Chovanec geen enkel teken van leven vertoonde. Dat leidde volgens Van de Voorde tot verstikking. 

Volgens Van de Voorde verkeerde Chovanec in verhoogde zuurstofnood door de aanwezigheid van “alle belangrijke door de literatuur aangehaalde factoren geassocieerd aan plotse dood bij in bedwang houden van geagiteerde personen”: geagiteerde toestand, zwaarlijvigheid, buikligging, vastgebonden, gewelddadig verzet.

Ook de Slovaakse overheid is burgerlijke partij en bestelde een expertise. Het Instituut van Forensische Medische Expertise in Bratislava komt tot exact dezelfde conclusies. De Vlaamse en Slovaakse deskundigen zijn verbolgen over de gang van zaken. 

“Volgens mij moet justitie aan waarheidsvinding doen, maar ik stel vast dat de experten van Charleroi als rechter optreden en naar buiten komen met een eindrapport dat met haken en ogen aan elkaar hangt”, zegt een van hen. “De stelling dat Chovanec is overleden door een hevige reactie op het toedienen van de medicatie kan je wetenschappelijk weerleggen. Ik stel vast dat mijn mening diametraal staat tegenover die van de eindconclusie uit Charleroi.”

Ann Van de Steen, de advocate van de weduwe, wil niet inhoudelijk reageren, maar stelt enkel dat ze een verzoek indient bij de kamer van inbeschuldigingstelling om de onderzoeksrechter van de zaak te laten halen. “De KI kan het onderzoek naar zich toe trekken, in de plaats van de onderzoeksrechter optreden en het college van deskundigen wijzigen.” 

Van de Steen zei eerdere deze week dat ze ook een strafklacht indient tegen de herhaaldelijke perslekken.