Hoelang gaan ze blijven? En wat als het niet klikt? 5 vragen en antwoorden voor wie thuis vluchtelingen wil opvangen
Veel Belgen hebben zich kandidaat gesteld om thuis Oekraïense vluchtelingen op te vangen. De harde beelden zorgen voor een golf aan solidariteit. Misschien overweeg jij ook om je huis ter beschikking te stellen, maar zit je nog met twijfels. Je bent niet de enige, zo blijkt uit de vele vragen die Karolien Debecker te horen kreeg in "Wijs" op Radio 2. Op de meest gestelde vragen zochten we een antwoord.
Hoelang gaan die mensen blijven?
Charmy Roelstraete uit Zwalm laat weten dat ze erg aangedaan is door de harde beelden van de oorlog in Oekraïne. “Als je dat allemaal ziet, dan wil je toch direct helpen? En we hebben thuis een kamer op overschot. Maar ik vraag me dan wel af hoelang die vluchtelingen bij ons zouden blijven. Dat is toch niet houdbaar op langere termijn?”
Charmy is niet alleen met die bezorgdheid. We legden haar vraag voor aan Didier Vanderslycke. Hij is coördinator van Orbit VZW, die organisaties helpt in het zoeken naar de juiste huisvesting voor vluchtelingen.
“Het zal voor langere tijd zijn. De kans bestaat dat die mensen verschillende maanden, mogelijk zelfs jaren, blijven. Maar je kan aangeven wat voor jou haalbaar is. De aanmeldformulieren verschillen van gemeente tot gemeente, maar de meeste gemeenten vragen hoeveel personen je thuis kan opvangen en voor welke periode. Dan weet de lokale overheid ook dat ze na die periode voor een andere oplossing moeten zorgen."
"De Vlaamse regering doet op dit moment alles wat mogelijk is om extra woongelegenheden te creëren. Er was al een groot tekort op de woningmarkt, ook voor mensen in armoede en al erkende vluchtelingen. Er komen nu wel extra middelen vrij om deze crisis op te vangen.”
Didier wijst op de mogelijkheid om een groter engagement aan te gaan. “Mensen die dat willen, kunnen nu al kiezen voor een langere formule waarbij je een tweede domicilie aanvraagt voor jouw woning. Dat noemen we de ‘tijdelijke bijkomende woongelegenheid’ waarbij je dus officieel laat weten jouw beschikbare ruimte in te zetten voor woningnood. Wie dat wil, kan dat aanvragen bij het omgevingsloket van z'n stad of gemeente.”
Wie gaat de extra energiekosten betalen?
Marc Hosten uit De Panne heeft samen met zijn vriend een studiootje waar een tweetal personen zouden kunnen verblijven. Het is mooi gerenoveerd en alle nutsvoorzieningen zijn aanwezig. “Maar alles draait wel op elektriciteit en met de stijgende energieprijzen vraag ik me wel af of er geen financiële steun kan komen.”
“Vluchtelingen uit Oekraïne krijgen hier meteen bescherming waardoor ze recht hebben op een leefloon en ze ook mogen gaan werken,” legt Didier Vanderslycke uit. “Die mensen hebben dus een inkomen waardoor Marc in principe zijn studio gewoon kan verhuren aan een vooraf overeengekomen bedrag. Hij overlegt daarvoor best even met de gemeente. Ook mensen die thuis vluchtelingen opvangen, hoeven de extra kosten niet alleen te dragen. Een minimale bijdrage of vergoeding is een schappelijke, normale manier van werken. We pleiten ervoor om die dingen ook al in het begin te bespreken, al merken we wel enige schroom bij de opvanggezinnen. Gemeenten kunnen daarin een rol spelen door te bemiddelen en een soort overeenkomst op papier te zetten. Het is gewoon een vorm van goed buurschap.”
Ga ik meer belastingen moeten betalen?
Maranja Aguero uit Lier vraagt zich af of er fiscale nadelen verbonden zijn aan het opvangen van vluchtelingen uit Oekraïne.
Maar Didier kan haar geruststellen: “Als je mensen in huis haalt, dan is het verstandig om dat officieel te melden bij het omgevingsloket van jouw gemeente of stad. Je krijgt dan de toelating om een tweede domicilie op jouw adres te zetten. De inwonende partij heeft zijn eigen inkomsten via leefloon of door een job en is dus fiscaal verantwoordelijk voor zijn financiële situatie. Je wordt dan door de overheid beschouwd als twee verschillende entiteiten.”
Wat als het niet klikt tussen ons?
Willy Bernaerts uit Lovendegem heeft naast een groot hart ook een plek vrij voor Oekraïense vluchtelingen, maar vraagt zich wel af wat er gebeurt als het niet blijkt te klikken?
“Wij zijn er voor gewonnen om op voorhand al een match te zoeken tussen vluchtelingen en gastgezinnen,” zegt Didier Vanderslycke. “Op die manier sluit je al bepaalde problemen uit. Maar als het toch niet zou klikken, dan is het aan de gemeente om in dialoog te gaan met beide partijen en een oplossing te zoeken. Vergelijk het met pleeggezinnen. Ook zij kunnen terecht bij een contactpersoon binnen Pleegzorg als de communicatie met de pleegkinderen niet goed loopt. Ik mag hopen dat elke gemeente iemand aanstelt binnen de sociale dienstverlening die instaat voor de dialoog in geval van problemen."
Verlies ik mijn invaliditeitsuitkering als ik een vluchteling opvang?
Miriam Miseur uit Tienen overweegt om een vluchteling uit Oekraïne op te vangen, maar ze heeft een invaliditeitsuitkering en vraagt zich af of ze die dan verliest. Ze hoeft daar volgens Didier Vanderslycke niet voor te vrezen. “Meld je aan bij het omgevingsloket van je gemeente en zeg dat je woonruimte aanbiedt aan vluchtelingen en dat het om een apart gezin gaat. De overheid zal dat zien als twee aparte entiteiten waardoor er voor jouw uitkering geen gevolgen zullen zijn.”
“De komende dagen en weken zullen meer en meer gemeenten ook infosessies organiseren. Zit je met vragen, stel ze dan. En als je plaats hebt om mensen op te vangen, niet twijfelen.”