Waarom is alcohol te mijden als je zwanger bent?
Hoewel zelfs één glas alcohol schadelijke effecten kan hebben op een ongeboren kind, valt een aanzienlijk deel van de zwangere vrouwen toch voor de verleiding. Waarom is dat zo slecht voor de baby?
Dat alcohol niet goed is voor je gezondheid, weet iedereen waarschijnlijk wel. Het belemmert onder meer de ontwikkeling van de hersenen. Zeker voor baby’s en kinderen is alcohol daarom extra schadelijk.
Toch drinkt zo’n 5 à 10 procent van de vrouwen tijdens de zwangerschap. De moeders zijn zich misschien wel tot op zekere hoogte bewust van de risico’s voor hun kind, maar denken dat af en toe een glaasje niet veel kwaad kan, of geloven dat drinken in het beginstadium van de zwangerschap minder schadelijk is.
Onderzoeker Sylvia Roozen (Maastricht University) beaamt duidelijk dat deze gedachtes allebei grote misverstanden zijn: “Wanneer een zwangere vrouw drinkt, wordt de alcohol opgenomen in het bloed en het lichaamsvocht. Via de placenta en de navelstreng komt dit uiteindelijk bij het kind terecht. In het begin van de zwangerschap - als er nog geen navelstreng is - gebeurt dat via de zogenoemde dooierzak.”
In tegenstelling tot wat veel mensen denken, zijn juist de eerste weken van de zwangerschap een kritieke periode; het ongeboren kind is hier extra kwetsbaar voor alcohol. “Voor een goede start van de zwangerschap begin je - in het ideale geval - vier maanden vóór de conceptie al met een gezonde leefstijl”, vertelt Roozen.
Maar wat zijn nu eigenlijk de gevolgen voor het kind als de moeder drinkt tijdens de zwangerschap? Enerzijds kan het brein van de baby worden aangetast. Alcohol kan zorgen voor permanente stoornissen in het geheugen of het gedrag van het kind. Het kan bijvoorbeeld minder goed consequenties inschatten, impulsen onderdrukken en moeilijker leren van eerder gemaakte fouten. Hierdoor hebben deze kinderen vaak goede begeleiding nodig om zelfstandig te leven, wonen en werken.
Daarnaast kan alcoholgebruik tijdens de zwangerschap invloed hebben op het uiterlijk van de baby. Het gaat dan vooral om groeiproblemen; zowel in lengte, als in gewicht en hoofdomvang. Andere bekende uiterlijke kenmerken zijn een wipneus, smalle oogspleetjes en een dunne bovenlip. De verzamelterm voor deze complicaties veroorzaakt door alcohol tijdens de zwangerschap is ‘foetaal alcohol spectrum stoornis’.
Hoeveel kenmerken de baby precies meekrijgt, hangt niet samen met hoeveel alcohol de moeder heeft gedronken. Je weet van tevoren simpelweg niet hoe elk ongeboren kind reageert op alcohol. Net zoals de ene volwassene heel erg aangeschoten is na één glas wijn, en de ander er makkelijk vier op kan zonder veel effect te voelen.
Het beste is dus om helemaal niets te drinken als je zwanger bent, en zelfs de periode daarvoor. Dat is beter voor het kind én voor jezelf.