Economische sancties doen Rusland “onwaarschijnlijk veel pijn”, maar komen toch onder vuur: wat is het effect op het terrein?

LEES OOK. Poetins machtigste wapen tegen het Westen is een bedrijf, en er zijn bekende (ex)-politici mee gemoeid

“Deze economische sancties zijn een geweldloze methode, maar de impact ervan is heel groot. De waarde van de roebel is gehalveerd, dit doet de Russische economie onwaarschijnlijk veel pijn.” Dat zei premier Alexander De Croo (Open Vld) zaterdagochtend op Radio 1. De dag voordien was hij nog op de Europese top in Versailles, waar de lidstaten extra maatregelen tegen Rusland hebben genomen, onder meer een exportverbod van luxegoederen naar Rusland.

“Rusland blijft standhouden”, zei Dmitri Peskov, de woordvoerder van het Kremlin deze week als reactie op de batterij economische sancties vanuit zowel Europa als de Verenigde Staten. Al gaf Peskov wel toe dat dit “een serieuze klap” is voor de Russische economie. “Dat is ongetwijfeld ook zo”, zegt David Criekemans, docent internationale politiek (Universiteit Antwerpen). “Alleen beginnen er wereldwijd wel vragen te rijzen in hoeverre deze sancties echt helpen om de situatie op het terrein te verbeteren.”

LEES OOK. Ook “economische oorlog” wordt verder gevoerd: Moskou wil westerse bedrijven zoals Ikea en Shell in beslag nemen

Omgekeerd effect

Volgens Criekemans groeit bij westerse experts de kritiek op de manier waarop deze sancties zijn ingevoerd. In het radio-interview legde premier De Croo het zelf uit als: “de militaire macht van Rusland verzwakt als de economie verzwakt”. Maar daarmee is lang niet iedereen het eens. “Vooral omdat Europa en VS in heel korte tijd een volledige batterij aan sancties hebben genomen”, zegt Criekemans. “Normaal gebeurt dat stap voor stap, met telkens een pauze tussen. Nu zitten we al dadelijk aan het maximum. Dat leidt automatisch tot een radicalisering en verharding aan Russische kant.”

Bovendien zijn er geen voorwaarden aan die sancties gekoppeld. “Het is voor Rusland niet duidelijk wat er op het terrein moet veranderen om die sancties weer af te bouwen. Daardoor is er ook geen opening om het geweld te verminderen. Als er geen opties zijn om af te bouwen, dan zijn er enkel nog de zwaardere opties.”

Gewone bevolking

Dan is er nog de vraag hoelang Rusland dit economisch kan uithouden. “Onderschat op dat vlak de rol van China en India niet”, zegt Criekemans. “Ongetwijfeld wachten die landen af tot Rusland niet anders kan dan hun hulp inroepen. Dat zullen ze ook doen, zolang dat niet tegen hun belangen ingaat.”

“We mogen niet vergeten dat we intussen de hele Russische bevolking aan het treffen zijn, ook de mensen die geen fan zijn van Poetin”, waarschuwt Criekemans nog. “En ook de koopkracht van de eigen Europese bevolking lijdt hieronder. Kijk maar wat er met de brandstofprijzen gebeurt.” Al is dat laatste volgens premier De Croo onvermijdelijk. “Die impact is er inderdaad ook bij ons”, zei hij. “Maar het doel is dat de impact in Rusland groter is dan hier.”

LEES OOK. LIVE. Oorlog in Oekraïne: volg hier alles over de invasie van de Russische troepen