Zit de oplossing voor de energiecrisis in de Belgische bodem? ‘Over energiebron van toekomst wordt amper gepraat’

Bij de opsomming van die natuurlijke rijkdommen hebt u het over schaliegas en ook over steenkool. Pleit u voor een heropening van de Limburgse mijnen?

“Nee, dat lijkt me op dit moment geen prioriteit. Steenkool heeft ons veel rijkdom gebracht, maar nu teruggrijpen naar een fossiele brandstof is geen goed idee. En dan hebben we het nog niet over de praktische kant van de zaak. Veel mijnschachten zijn onbruikbaar gemaakt, het is niet zo simpel om die opnieuw in werking te stellen. Ook schaliegas zal ons niet uit de crisis leiden. Daarvoor zijn de hoeveelheden die je bij ons vindt niet groot genoeg. Het rendement weegt niet op tegen de milieu-impact. Maar in het Verenigd Koninkrijk bijvoorbeeld, waar veel meer schaliegas in de ondergrond zit, is het wel een piste die opnieuw op tafel ligt.”

Geen schaliegas dus en ook geen steenkool. Wat hebben we dan nog meer in de bodem zitten?

“In het oosten van ons land hadden we vroeger lood- en zinkmijnen. Kritieke elementen die in de omschakeling naar duurzame energie een rol kunnen spelen, bijvoorbeeld als grondstof voor batterijen. Als Europa serieus is om in de toekomst op energievlak minder afhankelijk te worden van andere landen, dan moet ook het ontginnen van dat soort grondstoffen op het eigen continent opnieuw bespreekbaar worden. Alleen heeft mijnbouw een slecht imago. Het wordt gezien als vuil en belastend voor het milieu. Toen er een paar jaar geleden sprake was van een heropening van de mijn van Plombières ontstond er meteen veel protest.”

Ook dat wordt dus niet makkelijk. Liggen er nog mogelijkheden in de ondergrond?

“Er is natuurlijk ook aardwarmte. Wanneer het over hernieuwbare energie gaat, worden steeds zonne- en windenergie naar voren geschoven. Over geothermie wordt amper gepraat, terwijl dat in de toekomst net heel wat mogelijkheden geeft.”

Wat moeten we ons daarbij voorstellen?

“Er lopen nu al een aantal kleinere projecten waarbij die aardwarmte wordt gebruikt om gebouwen te verwarmen. Dat is bijvoorbeeld het geval bij het hoofdkwartier van Janssen Pharmaceutica in Beerse. Bij zo’n installatie wordt warm water uit de diepere grondlagen opgepompt om het – zodra het is afgekoeld – opnieuw in die lagen te injecteren. Dat werkt perfect, maar je kunt die techniek alleen toepassen in gebieden met een specifieke geologische samenstelling. Je hebt een zogenaamde watervoerende laag nodig en die vind je bij ons alleen in de Noorderkempen.”

Het potentieel van die aardwarmte is dus ook beperkt?

“Toch niet. Er wordt volop met nieuwe technieken geëxperimenteerd waarbij dieper wordt geboord en er met gesloten systemen wordt gewerkt. Omdat je geen water uit de bodem moet oppompen, omzeil je de geologische beperkingen die er nu wel zijn. Wat betekent dat je overal in ons land zulke installaties kunt neerpoten. Bovendien zorgt die grotere diepte ervoor dat het water in die systemen een hogere temperatuur bereikt. Dan hebben we het over 120 tot zelfs 150 graden Celsius. Dat laat toe om stoomgeneratoren aan te drijven en dus elektriciteit te maken. Die technologie staat nu nog in zijn kinderschoenen – het is dus geen oplossing op korte termijn – maar het is wel belangrijk om er nu al op in te zetten. Deze trein mogen we echt niet missen.”